Операцијата „Сребрена секира“ првично беше развиена за да ја пресече со сите оперативни мерки и активности опасната трговија со нелегални пестициди. Овој растечки криминален тренд има потенцијал да го наруши и загрози целиот синџир на исхрана: почнувајќи од растенијата, па, преку нивното консумирање, да ги труе и животните и луѓето, кои се на повисоко ниво на пирамидата на исхрана во екосистемот. Во тој контекст е и операцијата на Европол наречена „Сребрена секира“. Напорите на јавниот и приватниот сектор доведоа до запленување на вкупно 4.921 тон нелегални пестициди во текот на изминатите шест операции
РАСТЕЧКИ ТРЕНД НА НОВИ ФОРМИ НА КРИМИНАЛИТЕТ: ПРОИЗВОДСТВО И ШВЕРЦ НА „ПРОИЗВОДИ ЗА ЗАШТИТА НА РАСТЕНИЈА“
Годишната операција на Европол насочена кон нелегални пестициди, насловена „Сребрена секира“, ги идентификува новите трендови што се појавуваат на црниот пазар на ЕУ за производи за заштита на растенијата. Оперативните активности на седмата акција по ред беа фокусирани на пристаништата, аеродромите и другите влезни точки, каде што може да се откријат увоз и извоз на нелегални и фалсификувани пестициди. Акциите доведоа до десет апсења, запленување на 1.150 тони нелегални и фалсификувани пестициди и целење на фабрика во која се фалсификуваа пестициди.
Зголемување на трговијата со нелегални пестициди со потекло од земјите во областа на Црно Море
Шверцот на пестициди претставува закана за целиот синџир на исхрана, од земјоделците до потрошувачите, бидејќи дозволува опасните производи да стигнат до нашиот пазар и нашите почви. Операциите како оваа водат кон поеколошка Европа.
За време на операцијата, властите открија зголемување на трговијата со нелегални пестициди во јужниот дел на Европа и областа на Црно Море. Бројот на случаи на нелегални пестициди, набавени во Турција, е во значителен пораст. Сепак, Далечниот Исток останува извор број еден за извоз на нелегални и штетни пестициди. Забележано е и зголемување на заплените на помали пратки до десет литри/килограми.
Според надлежните, шверцот на овие помали пратки се зголемува со текот на годините. Покрај граничните проверки, властите ги следеле и онлајн продавниците, кои во импровизирани продавници ги собираат и продаваат производите купени преку интернет. Иако трговијата со хербициди, инсектициди и фунгициди што содржат забранети супстанции останува стабилна, операцијата исто така откри дека сега расте фалсификувањето на најчесто користените марки за овие производи.
„Сребрена секира“ првично беше развиена за да одговори на координиран начин на опасната трговија со нелегални пестициди. Напорите на јавниот и приватниот сектор доведоа до запленување на вкупно 4.921 тон нелегални пестициди во текот на изминатите шест операции.
Операцијата се одвиваше помеѓу 25 јануари и 25 април 2022 година и во неа учествуваа органи за спроведување на законот од 31 земја (25 земји-членки на ЕУ и шест земји од трета страна). Канцеларијата за интелектуална сопственост на Европската Унија (ЕУИПО), Европската канцеларија за борба против измами (ОЛАФ), ДГ САНТЕ на Европската комисија, Кроплајф Јуроп и Кроплајф интернешнл ја поддржаа операцијата.
Во пораст и фалсификувани производи произведени во ЕУ
Зголемувањето на заплените на производствена опрема и суровини што се испраќаат во Европа укажува на пораст на активностите за фалсификување во ЕУ. Агенциите за спроведување на законот во земјите-членки на ЕУ сега почесто ги откриваат овие операции на фалсификување на тлото на Унијата. Како дел од ова, тие открија голем број начини на дејствување на криминалците. Првиот е увозот на речиси финализирани производи во контејнери што личат на познати брендови. Откако ќе се увезат, потребно е само да се означат пред да излезат на црниот пазар. Вториот е увозот на нелегални состојки за производство на пестициди. За да се намалат шансите за откривање, хемикалиите се користат само во последната фаза на производство на локациите каде што исто така се фалсификува амбалажата. За време на операцијата, бугарските власти се насочија кон една таква локација, во една од ретките акции насочени кон производствен погон. За време на акцијата, полицајците заплениле фалсификувани материјали за пакување и нелегални пестициди, што овозможи доволно елементи за отворање кривично дело.
Друг начин на работа е злоупотребата на системот за паралелно тргување, што ги олеснува процедурите за одобрување на пестицидите што се продаваат во ЕУ. Како дел од овој систем, производ за заштита на растенијата што е овластен во една земја-членка може да се воведе, да се пласира на пазарот или да се користи во друга земја-членка, под услов да се одобри дозвола за паралелна трговија. Некои криминалци го злоупотребуваат овој систем со воведување незаконски произведени производи за заштита на растенијата во земја-членка, со измама, тврдејќи дека тие се веќе одобрени во друга земја-членка и со тоа ја отстрануваат потребата за дополнителни одобренија.
– И покрај нивната ниска цена, неовластените производи за заштита на растенијата имаат многу висока цена и за животната средина и за јавното здравје, но и за земјоделската индустрија. Лажните и нелегални пестициди можат да им наштетат на земјоделците и нивните средства за живот и да го оштетат одржувањето на пчелните колонии. Како резултат на минатите операции „Сребрена секира“, органите на прогонот успеаја да запленат речиси 5.000 тони нелегални и фалсификувани пестициди. Отстранувањето на таквите нерегулирани и потенцијално опасни производи од пазарот придонесува за побезбедна и поздрава животна средина за граѓаните на ЕУ – истакна Катерине де Бол, извршна директорка на Европол.
Според Кристијан Аршамбо, извршен директор на ЕУИПО, штетата предизвикана од фалсификуваните производи, кои допираат до секој можен вид стоки и сектори, е длабоко загрижувачка и јасно бара координирана акција, преку операции како „Сребрена секира“.
– Фалсификуваните и нелегалните пестициди претставуваат сериозни ризици за земјоделската економија, животната средина и нашето здравје. Во борбата против оваа недозволена трговија, ние ја побиваме перцепцијата на криминалците дека тоа е профитабилна активност со лесни казни и на крајот се бориме да ги заштитиме нашите граѓани – нагласи тој.
