Фото: ЕПА

Предлог-законот предвидува дека едно лице може да биде ставено во домашен притвор доколку постои сомневање дека може да изврши кривично дело од омраза

Мрачно сценарио станува реалност:

Канадскиот премиер Џастин Трудо и неговата влада се најдоа на удар на конзервативните западни медиуми и јавноста, откако беше објавено дека Канада ја разгледува легислативата што ќе дозволи, како што велат критичарите, домашен притвор на лице што би можело да изврши кривично дело од омраза, што во лабаво толкување, тоа значи дека едно лице би било санкционирано поради сомнение за евентуално извршување кривично дело, а не затоа што навистина го сторило делото.
Мајкл Тауб, канадски колумнист и пишувач на говори на поранешниот конзервативен канадски премиер Стивен Харпер, во коментар за „Волстрит журнал“, ја спореди целата работа со филмот „Малцински извештај“ од 2002 година со Том Круз, во кој специјализирана полициска единица за спроведување на законот наречена „Прикрајм“ се потпира на психички информации за да ги фати потенцијалните криминалци пред да извршат кривично дело. Таубе веднаш оценува дека се чини дека Џастин Трудо – инаку често повикуван од конзервативните медиуми за спроведување силна политика на „будење“ – го сфатил како предлог, а не како предупредување, како што сугерира самиот филм.
На 26 февруари, владата на либералот Трудо го претстави предлог-законот C-63, Законот за онлајн штети (ОХА), кој се занимава со говорот на омраза на интернет. Една од неговите одредби, според Таубе, ќе му дозволи секому, со согласност на федералниот јавен обвинител, „да му даде информации на судијата на провинцискиот суд ако некое лице разумно се плаши дека друго лице ќе изврши“ прекршок. Судијата тогаш би можел да издаде т.н „мировна врска“ (лабаво преведено како мировна обврска или обврска за мир, што постои во канадското право, и е наредба од кривичен суд што бара од лицето да одржува мир и да се однесува соодветно одреден временски период) со што на обвинетото лице му се изрекуваат одредени мерки, вклучувајќи и куќен притвор и електронско следење, но во овој случај само затоа што се стравува дека лицето може да изврши кривично дело од омраза.
Законот вклучува, како што претходно објави Би-би-си, доживотен затвор за поттикнување геноцид и бара платформите на социјалните мрежи да ги отстранат објавите како оние што сексуализираат деца во рок од 24 часа.

Критериум за „рамнотежа на веројатности“

Како што објави Би-би-си, наведени се седум категории на штетни содржини што давателите на услуги ќе мора да ги отстранат од нивните веб-страници. Забранетите содржини вклучуваат, меѓу другото, објави што ги загрозуваат децата или оние што поттикнуваат самоповредување.
Според Таубе, нацрт-законот ќе ги прошири овластувањата на Канадската комисија за човекови права (ЦХРЦ), која беше формирана во 1977 година за да се справи со дискриминацијата на работното место. Законот познат како член 13 ги прошири овластувањата на ЦХРЦ во 2001 година за да вклучи надзор над „дискриминаторската практика“ на вклучување во „онлајн“ комуникација што „веројатно ќе изложи лице или лица на омраза или презир“. Канадскиот парламент го укина членот 13 во 2014 година.
Но предлог-законот C-63 ќе го врати членот 13, вели авторот, кој ќе му овозможи секому да поднесе жалби до ЦХРЦ за наводен говор на омраза на интернет. Комисијата би имала овластување да наплатува парични суми до 20.000 канадски долари (околу 15.000 американски долари), кои би му биле исплатени на подносителот на жалбата, а не на буџетот. Тоа „ќе ја отвори вратата за огромен прилив на вакви жалби“, изјави Мајкл Гејст, правен експерт од Универзитетот во Отава, за „Торонто глоуб“ и „Мејл“.
Дополнително, критериумот на докажување би бил „рамнотежата на веројатностите“, а не утврдувањето на вината врз основа на разумно сомневање.
Законот, се вели, ќе вклучи не само едно, туку три нови бирократски тела – канадската комисија за дигитална безбедност – за да „обезбеди дека операторите на услугите на социјалните медиуми… се транспарентни и одговорни“ и „да придонесуваат за развојот на стандардите за безбедност на интернет.

Тирански напад на слободата

Таубе го завршува својот коментар со заклучокот дека ако на овој бирократски апарат навистина му се дозволи да направи нешто за овие прашања, тоа би значело затворање на многу Канаѓани.
Британскиот конзервативен весник „Телеграф“ е уште поостар во своите критики, а инаку е познат дека редовно ги критикува оние што ги смета за пренагласени или претерано либерални и „прогресивни“ политики и нивните застапници.
Дејвид Колинс, автор на коментарот во „Телеграф“ со наслов „Слегувањето на Канада во тиранија е речиси завршено“, првично оценува дека дозволувањето на судиите да ставаат луѓе во домашен притвор затоа што би можеле да извршат злосторство од омраза не е ништо прогресивно, но нешто што повеќе личи дека е со севернокорејско потекло.
Авторот оценува дека со овој закон, кој го предложи неговата влада, канадскиот премиер всушност се заканува со својот „најтирански напад“ на слободата досега. Законот, како што наведува, го дизајнирала истата партија (која смета дека е фарса за да ја наречеме либерална) што ги замрзна банкарските сметки на возачите на камиони што своевремено протестираа во Канада против обврската да се вакцинираат во борбата против ковид-19.
ОХА, вели Колинс, е прекумерен обид на Владата да ја промовира безбедноста на интернет. Според авторот, промените се радикални, особено новото кривично дело криминал од омраза, кое може да доведе до доживотен затвор.

Лекот е полош од болеста

Загрижувачки, посочува тој, одредбите за казнување на ОХА ќе им дадат на судиите можност да ги стават луѓето во домашен притвор бидејќи во иднина би можеле да извршат кривично дело од омраза. Тој, исто така, наведува дека поранешната канадска судијка на Врховниот суд, Беверли Меклахлин, исто така, посочи дека многу од казнените одредби на ОХА ќе бидат оспорени на суд доколку останат во нивната сегашна форма.
Авторот наведува дека можеби изгледа дека таквиот закон нуди некакви решенија во ерата на сè поинтензивно изразување омраза, но посочува дека иако на интернет демнат злонамерни луѓе што ги користат анонимноста и пристапот на интернет за да кажуваат секакви грди работи, да се прогласи полициски прекршок предизвикан од содржината на интернет на таков груб начин, смета тој, е опасен и тоталитарен чекор.
Доколку законот биде усвоен, наведува авторот, резултатот би бил орвеловски кошмар на ограничувања за создавање или потрошувачка на интернет-содржини, додека културата на дискусија би била задушена, а интернетот би бил одведен во друга крајност. „Ќе им наштети на повеќе луѓе отколку што ќе заштити“, заклучува коментаторот на „Телеграф“.