Бидејќи „Нова Македонија“ во неколку наврати пишуваше за ваквиот предизвик на земјоделството во Македонија, овој текст би бил уште еден придонес во насока на подобрување на перформансите на националното земјоделство и, по примерот на Хрватска, како дел од ЕУ, и со понапреден пристап и анализа кон аграрното прашање, да се извлечат и заклучоци за Македонија, во правец на исчекор во вистинската насока
Хрватските аграрни предизвици и проблемите во земјоделството како повод
И Хрватска, како и Македонија, има голем проблем со распарченото земјиште и малите парцели, кои треба да се решат со консолидација.
Но, како, што треба да се стори?
Хрватските и европските експерти од аграрот велат: најпрвин – окрупнување!
Едноставно, според нив, тоа значи распоред на земјиштето на таков начин што повеќе помали парцели се соединуваат во една целина, т.н. комасациска грамада, која потоа повторно ќе се подели на поголеми и поправилни парцели.
Како што е објаснето во хрватскиот закон за консолидација на земјоделското земјиште, тоа значи збир на административно-технички процедури со кои земјиштето на територијата на една или повеќе катастарски општини, поделено на катастарски парцели со мала површина и неправилна форма, се консолидира или групира во поголемите, оние со поправилен облик, со воспоставени, уредени патни и каналски мрежи и нерасчистени сопственички, други правни и други односи на копно.
Долго време се посочува да се направи сето тоа. Неговата имплементација треба да овозможи поекономично користење на земјиштето, со поповолни услови за земјоделско производство и рурален развој.
Исто така, изградба на земјоделски патишта, водни конструкции за мелиорација и изведување други работи за уредување.
За сопствениците на такви мали парцели тоа значи дека за нивното земјиште внесено во комасациска грамада им се доделува нова еднаква вредност и во што помалку катастарски парцели, со одбивање на вредноста на земјиштето за општи потреби, заеднички потреби на населбата и учесниците на тампонирањето.
Наедно, вредноста на земјиштето што е доделено не може да биде помала од 90 или повеќе од 120 отсто од вредноста на парцелата што е внесена во блокот за консолидација.
При поделбата, во согласност со законот, ќе се настојува да му се додели што повеќе консолидирано и групирано земјиште на секој учесник што го остварил правото на земјиште, во најпогодна форма за експлоатација, со обезбеден пристап.
Без негова согласност не смее да му се додели на позиција што ќе бара преуредување, чии трошоци би ја зголемиле разликата помеѓу вредноста на земјиштето. Треба да се направат напори да се додели земјиштето што им припаѓа на членовите на семејството едно до друго и да се распределат земјишните парцели на жителите на соседните катастарски општини на надворешниот или периферниот дел од парцелата, поблиску до нивните населени места во кои живеат.
Законот вели и дека треба да се усвојат предлозите на сите учесници.
Овој основен дел од неговото значење веќе објаснува зошто деканот на Факултетот за агробиотехнички науки во Осиек, проф. д-р Крунослав Змаиќ, рече дека во процесот на консолидација треба да бидат вклучени адвокати, геодети и психолози. Станува збор за исклучително тешка процедура, која допрва следува.
Имено, беа вклучени и научни институции, кои дадоа свои размислувања и мислења за измената на Законот за земјоделско земјиште, делот што се однесува на концесија и консолидација, со самото тоа што, да потсетиме, Министерството за земјоделство донесе програма и средства за 18.000 хектари на кои треба да се врши тампонирање во одреден временски период.
И деканот на Земјоделскиот факултет во Загреб, проф. д-р Ивица Кисиќ, истакна дека еден од горливите проблеми на хрватското земјоделство е фрагментацијата и дека на мали фрагментирани парцели не може да се гради високоинтензивно земјоделство со застарена технологија и механизација.
Но тој додаде дека треба да знаеме што сакаме да постигнеме со оваа консолидација, која е нашата стратегија за развој на земјоделството во иднина, кој ќе управува со овие консолидирани површини, какви култури ќе одгледува, кому ќе му ги продаде.
Тој предупреди и дека кога се зборува за консолидација, секогаш се става знак на еднаквост кон државното земјоделско земјиште. Тој смета дека треба многу повеќе да се работи на окрупнување на приватно напуштено земјоделско земјиште.
Значи, во Хрватска следува постапката за нејзино спроведување, постапка што е позната повеќе од 200 години, колку што и зборуваме за неа.
Бидејќи „Нова Македонија“ во неколку наврати пишуваше за ваквиот предизвик на земјоделството во Македонија, овој текст би бил уште еден придонес во насока на подобрување на перформансите на националното земјоделство и, по примерот на Хрватска, како дел од ЕУ, и со понапреден пристап и анализа кон аграрното прашање, да се извлечат и заклучоци за Македонија, во правец на исчекор во вистинската насока.
Ангел Митревски Наш дописник од Хрватска
