Како да се канализира енергијата на патриотизмот?

Неусогласеност на одлуките на институциите со волјата на граѓаните во функционална држава не треба да има. Затоа што волјата на граѓаните се канализира преку институциите што се раководени од избраници на кои токму граѓаните им го делегирале мандатот во системот на одлучување за прашањата од јавен, државен и национален интерес. Но тоа не значи дека ако се роди неусогласеност или дисфункционалност, од разни причини, граѓаните, односно нацијата заборавила дека таа го има последниот збор

Што ако постои неусогласеност на одлуките
на институциите со волјата на граѓаните

Одржувањето на вчерашната пленарна седница во Собранието за информација за содржината на предлог-преговарачката рамка за пристапните преговори на Македонија со ЕУ, во македонската јавност наречен „француски предлог“, секако беше причина за своевидна кулминација на граѓанските протести (кои вчера се стационираа пред парламентот) што дванаесет дена претходно масовно се случуваа под паролата – „Ултиматум – не, благодарам“. Самиот собир на пратениците за разгледување на информацијата од Владата ја содржи во себе (не)извесноста на опцијата за носење одлука за т.н. француски предлог, спротивна на ставот што граѓаните го изразуваат на протестите, но и на сопствената собраниска резолуција за утврдување на македонските државни позиции во контекст на блокадите на европските интеграции, изгласана минатата недела. Таквата можна дискрепанца во одлуката на институциите и јавно искажаната волја на граѓаните за прашања со кои се условува (практично уценува) процесот на македонските евроинтеграции, во државата и општеството создава политички амбиент со предизвик за демократско коригирање на состојбите.

Има ли излез за евентуалната состојба на неусогласеност
помеѓу државните институции и граѓаните

Состојбата на неусогласеност на одлуките на институциите со волјата на граѓаните, како опција го наметнува референдумот за легитимирање на граѓанските позиции како суверени во демократски општества. Референдумот е една од основните форми на непосредна демократија, која се остварува во сите демократски земји. Имено, широкото плебисцитарно изјаснување е врвот на одлучувањето во едно демократско општество. Имено, референдумот е највисокиот инструмент за легитимирање на граѓанските позиции. Референдумот е една од основните форми на непосредна демократија, која се остварува во сите демократски земји. Затоа, прашањето што се наметнува во овој историски миг за Македонија е – дали и како, доколку мнозинството граѓани не се задоволни со одлуката на државните институции, може со референдум да се отповика одлука на Собранието и на Владата? Односно, можно ли е во една високодемократска процедура со референдум да се утврди и легитимира волјата на граѓаните за (не)прифаќање на францускиот предлог за преговарачката рамка на Македонија со ЕУ?
– Бидејќи нема (и не смее да биде применета) физичка сила што ќе ги промени намерите на оние што се нарекуваат „народни претставници“, кои го имаат потребното мнозинство за прифаќање на францускиот предлог за преговарачката рамка со ЕУ, единствената демократска опција за отповикување и поништување на евентуалната одлука за негово прифаќање е – референдумот. Првиот чекор е спроведување иницијатива за собирање потписи за распишување задолжителен дополнителен референдум, со кој би се преоценила одлуката на Владата и на Собранието. Прашањето треба да биде генерално, како единствено решение за да не ни се мултиплицира голготата со бугарските вета низ евроинтегративниот процес. Прашањето на референдумот би требало да биде: Дали сте за раскинување на Договорот со Бугарија и поништување на Законот за негова ратификација? Само со раскинување на договорот и поништување на Законот за ратификација стануваат беспредметни и преговарачката рамка и протоколот за спроведување на Договорот за добрососедство, кој практично претставува анекс на договорот, а не технички дипломатски документ. Распишувањето референдум е шанса ако се отвори прашањето за билатералните договори на Македонија, да се поништи и Преспанскиот договор. Референдумот е единствениот начин да се канализираат и ефектуираат енергијата и волјата на граѓаните, изразени на протестите – вели Тодор Петров, претседателот на Светскиот македонски конгрес.
Петров потенцира дека иако протоколот за спроведување на Договорот со Бугарија (кој практично е анекс) не се споменува во преговарачката рамка, во своевидна нестандардна претпроцедура за почеток на преговорите со ЕУ (наменета само за Македонија), тој ќе влезе во заклучоците на првиот политички состанок на македонските владини претставници со оние на ЕУ, каде што ќе биде препорачано и отворање на Уставот. А отворањето на Уставот значи и отворање на македонската Пандорина кутија за етнички барања, смета Тодор Петров.

Потребна е само политичка волја од македонските власти

Професорот по меѓународно право Игор Јанев смета дека отповикување и поништување на одлуките на Владата и на Собранието можат да се случат и побрзо и поефикасно, без референдум, туку „доволно е да се констатира дека двата договора (Бугарскиот и Преспанскиот) се склучени во заблуда од наша страна (т.е. перцепција на власта дека овие акти се ’легални‘) и дека од друга страна имавме притисок и mala fides во форма на изнуда и уцена“.
– Одлуката на Владата за потпишување на протоколот лесно може да се анулира со фактот што овој акт е асимилаторски договор, исто како што се асимилаторски и Преспанскиот и Бугарскиот договор. Со Бугарскиот и Преспанскиот договор (патем спротивен на искажаната апстиненција на последниот референдум од 2018) се врши нелегално дело – обид за асимилација и негирање на националниот идентитет.
Со двата договори-спогодби се ускратува правото на суверена еднаквост на државите членки на ООН, политичка независност и немешање во строгата внатрешна јурисдикација на државите, заштитена според членот 2 од Повелбата на ООН. Посебно се ускратува правото на колективен национален идентитет на народот, што е спротивно на конвенциите на УНЕСКО и на Универзалната декларација за правата на автохтоното население, прифатена од ООН во 2007 година.
Имајќи предвид дека со Преспанскиот договор и со Бугарскиот договор се крши меѓународното право од императивен карактер, Владата (оваа или која било идна) не мора да бара согласност од Собранието или да оди на референдум, туку доволно е да се констатира дека двата договора се склучени во заблуда од наша страна (т.е. перцепција на власта дека овие акти се ’легални‘) и дека од друга страна имавме притисок и mala fides во форма на изнуда и уцена.
Со ова образложение, сѐ што треба да се направи е да се прати:
1. Дипломатската нота (писмо) до Бугарија за раскинување на Договорот од 2107, како и посебен протокол за откажување на протоколот од 2022 г. за рамката за ООН.
2. Дипломатската нота (писмо) до Грција за раскинување на Договорот од 2018, повикувајќи се на кршењето на императивното меѓународно право и невозможност и неприменливост на договорот.
Преспанскиот договор е склучен во заблуда дека „рефенцијата“ е легална и дека самиот договор е во согласност со меѓународното право – вели професорот Игор Јанев.

ПРОТЕСТИТЕ ПРЕД СОБРАНИЕТО КАКО ПОРАКА И ДО ЕУ
Граѓаните едногласни за идентитетот и јазикот

Вчерашниот протест пред македонското собрание, по повод расправата за францускиот предлог и обраќањето на претседателката на Европската комисија (ЕК), Урсула фон дер Лејен, се одвиваше во напната атмосфера, но без поголеми инциденти. На протестот, кој почна со интонирањето на државната химна, присуствуваа илјадници граѓани, од чии грла одекнуваше песната „Во борба, во борба, македонски народе“, но и редица други патриотски песни. Насобраните граѓани носеа македонски знамиња и пароли со кои се осудува однесувањето на меѓународната заедница, а меѓу нив доминираа транспарентите со написи: „Стоп за бугаризацијата“, „Не сакаме протекторат“, „Македонци уште се борат за своите правдини“..
За време на обраќањето на Урсула фон дер Лејен пред народните избраници, некои од протестирачите почнаа да свиркаат, а некои фрлаа и со јајца и тоалетна хартија кон зградата.
Пратениците на ВМРО-ДПМНЕ и на Левица за време на обраќањето на претседателката на Европската комисија во македонското собрание го изразија својот протест за францускиот предлог со транспарентни на кои пишуваше „Не на ултиматумот“. За време на обраќањето на претседателката на Европската комисија, Фон дер Лејен, во Собранието, пратениците од опозициската ВМРО-ДПМНЕ извадија транспаренти како: „Предавници на народот“, „Јазикот е идентитетот“, „Народот вели не, свестете се“, „Ултиматум – не, благодарам“, „Гоце Делчев е Македонија“, отпечатени и на македонски и на англиски јазик.
Внатре во собраниската сала пратениците на опозицијата беа облечени во маички со „НЕ“ и со транспаренти против францускиот предлог и обидите за обезличување на Македонија и Македонците.
Пратеникот на Левица, Димитар Апасиев, во еден момент се доближи до говорницата, поставувајќи го транспарентот пред шефицата на ЕК.
Наспроти нив, пратениците од владејачката коалиција, неколкупати станаа и аплаудираа на говорот, особено во делот кога високата гостинка од ЕУ потенцираше „македонскиот јазик е ваш јазик“.
Говорот на Фон дер Лејен продолжи и не беше прекинуван, а претседателката на ЕК ги пофали и се заблагодари за демократското однесување на пратениците при нејзиниот говор.
Инаку, протестите на граѓаните против францускиот предлог траат од 2 јули. Тие тврдат дека со „модификуваниот“ предлог се загрозуваат македонскиот јазик и идентитет. Досега за предлогот поддршка изразија владејачките коалициски партнери СДСМ и ДУИ, како и опозициските парламентарни албански партии. Францускиот предлог беше единствена точка на вчерашната седница на Собранието, која требаше да продолжи попладнето по паузата од еден час, која ја побара опозицијата. М.Ј.

КАКВИ ПОРАКИ ИСПРАТИ ПРЕТСЕДАТЕЛКАТА НА ЕВРОПСКАТА КОМИСИЈА, УРСУЛА ФОН ДЕР ЛЕЈЕН, ПРЕД ПРАТЕНИЦИТЕ

Македонскиот јазик е ваш јазик

„Почитувани Македонци, внимателно ја слушав загриженоста во однос на македонскиот јазик и идентитетот. Нема сомнеж дека македонскиот јазик е ваш јазик и ние целосно го почитуваме тоа. Затоа во ревидираниот предлог стои македонски јазик без квалификација од ЕУ“, изјави претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лејен, во своето обраќање денеска пред пратениците во Собранието, во рамките на 80-та пленарна седница.
– Предлогот го почитува и вашиот национален идентитет. Принципот на самоидентификација е особено важен за секој од нас. Може да сметате на мене како претседател на ЕК дека ќе осигурам процесот за пристапување строго да ги почитува европските принципи и стандарди – нагласи Фон дер Лејен.
Добрососедските односи и меѓународната соработка, рече Фон дер Лејен, се дел од ДНК на европската интеграција, но додаде дека „билатералните прашања како што е толкувањето на историјата не се услов во пристапните преговори“.
Фон дер Лејен, ги охрабри македонските пратеници да го прифатат францускиот предлог и, како што рече, „со отворањето на оваа врата, сега Северна Македонија се зајакнува себеси со тоа што е во преговарачкиот процес наместо надвор од преговарачкиот процес“
– Убедени сме дека ова е од историско значење, но одлуката е ваша и само ваша. Станува збор за патот што вие го избравте. Како што го избравте и претходно со Охридскиот рамковен договор, со Договорот од Преспа, со градењето на вашата енергична демократија – изјави Фон дер Лејен.

Искинат францускиот предлог на собраниската говорница

На почетокот на работниот дел на 81-та седница на Собранието, пратеничката на ВМРО-ДПМНЕ, Дафина Стојаноска, го искина предлогот за преговарачката рамка, произлезен од француското претседателство со ЕУ, обраќајќи се од собраниската говорница.
Стојаноска го нарече срамен предлогот што им се нуди на пратениците, потенцирајќи дека мнозинството од народот е против. Исто така посочи и дека Собранието не е надлежно за извештајот, туку Владата на тој начин се обидува да побара алиби.
– Сакам уште едно да ви порачам. Ниту еден документ којшто вие би го потпишале, изгласале или протнале нема да има легитимитет и важност сѐ додека не го добие најбитниот потпис и најбитниот печат – а тоа е печатот и дозволата на македонскиот народ. Затоа колку сакате обидувајте се овде денес да правите и да кажувате дека сте демократи и транспарентни, дека сте со европски вредности, јас можам само едно да ви порачам, дека овој лажен документ не е документ по кој ние денес ќе расправаме. Јас тука пред вас ќе го искинам и се надевам и посакувам дека овој звук на кинење на парче хартија додека сте живи ќе ви ги пара ушите што ги имате и душите што ги немате – им порача Стојаноска на пратениците од мнозинството.