Растот на цените на материјалите, недостигот од работна сила, која се иселува во Западна Европа, инфлацијата, многуте турбуленции на пазарот, како и искористувањето на голем дел од расположливите површини ги зголемија цените на становите во последниве години. Но што да очекуваме во иднина, дали цените на недвижностите ќе растат или веќе го достигнаа врвот?
Движењето на цените на недвижностите како повод
Паднаа глобалните цени на недвижностите во третиот квартал од 2023 година за 2,1 отсто на годишно ниво, на збирно и реално ниво. Реалните цени на недвижностите продолжија да паѓаат во развиените економии (-2,7 отсто во просек) побрзо отколку во земјите во развој (-1,6 отсто).
Цените на недвижностите паѓаат побрзо во развиените земји отколку во земјите во развој
Сепак, сè уште постојат значителни разлики помеѓу одделни земји со ист економски статус. Така, кај развиените земји е индикативно тоа што цените беа релативно стабилни во Соединетите Американски Држави и Јапонија, додека нагло паднаа во еврозоната, Обединетото Кралство и Јужна Кореја, покажуваат најновите податоци објавени од Банката за меѓународни порамнувања. Споредено со цените веднаш по големата финансиска криза од 2008 година, односно во изминатите 15 години, глобалните цени на недвижностите се зголемија во просек за 23 отсто, 33 отсто во развиените земји и 16 отсто во економиите во развој, со фактот дека, како што беше споменато, вторите сега ја дополнуваат таа разлика.
Како што вели Игор Панчевски, генерален менаџер на агенцијата за недвижности „Левел 7“, цените на недвижностите на глобално ниво имаат тенденција на мало намалување во развиените економии за разлика од земјите во развој, но пред сѐ тие се условени од локални услови во зависност од состојбата на пазарот т.е од соодносот на понудата и побарувачката.
– Констатацијата врз основа на направените анализи на посочените пазари е доволен показател дека за разлика од развиените економии, земјите во развој немаат доволно развиени финансиски инструменти што нудат поширока палета на алатки за инвестирање за разлика од земјите во развој, каде што вложувањето во недвижности сѐ уште е најсигурна инвестиција, особено на приватниот сектор – објаснува Панчевски.
Тој истакнува дека и во Македонија вложувањето во недвижности е најсигурна инвестиција кај нашите граѓани и поради тоа побарувачката е на исто ниво како и претходно. Во 2023 година имаше 11 отсто раст во споредба со 2022 година. Панчевски смета дека во иднина нема да има намалување на цените на недвижностите, односно според нивните процени веќе има стабилизација на цените, и дека во текот на тековната и наредната година нема да има значителни осцилации на цените.
– Просечно, доколку зборуваме само за Скопје, во зависност од локацијата, цените на недвижностите се движат околу 1.000 евра квадратен метар на периферните локации на градот, додека во централниот дел цените се од 1.600 евра до 2.500 евра квадратен метар – нагласува Панчевски.
Враќањето на старите цени на становите е нереално сценарио?
Според Игор Панчевски, генерален менаџер на агенцијата за недвижности „Левел 7“, враќањето на старите цени на становите е нереално сценарио и не се очекува да се случи од повеќе причини, пред сѐ од локален, но и од глобален карактер.
Групацијата за недвижности при Стопанската комора на С. Македонија оцени дека кај цените на недвижностите во последните месеци се бележи стабилизација и не се очекуваат промени подолг период.
– На крајот на минатата година, по завршувањето на кризата поради ковид-19, на пазарот на недвижности значително се зголеми побарувањето. Истовремено, како резултат на воениот судир во Украина и енергетската криза значително се зголемија цените на градежните материјали, што доведе до зголемување на цените на новите градби, а зголемената побарувачка на пазарот доведе до тоа зголемените цени пазарно да се прифатат. Сепак, според наше мислење, продавачите ги зголемија цените повеќе одошто пазарот може да прифати и поради тоа по првото тримесечје настана извесен застој, со мала корекција на цените во правец на нивно намалување. Според нас, она што се случува во последните неколку месеци е всушност стабилизација на цените на одредено ниво и престанок на растот што беше забележлив пред тоа и сметаме дека подолг период во иднина нема да има промени во цените – посочуваат од групацијата за недвижности при СКСМ.
