Промените на карактерот на Германија само една година по Ангела Меркел
Драстични промени се случуваат во Германија за само една година по заминувањето на Ангела Меркел. Она што беше речиси незамисливо во периодот на нејзиното владеење со една од најсилните економии во Европа и светот, денес е секојдневие, а промените се чувствуваат на сите полиња.
Сепак, она што најмногу ѝ го привлекува вниманието на меѓународната јавност е фактот дека Германија повеќе не е пацифистичка, а Германците сакаат забрзано обновување на силата на Бундесверот (германската армија). Дури 62 отсто од гласачите сакаат да ги зголемат трошоците за опремување на германската армија. Уште позначајно е што 61 отсто посакуваат враќање на обврската за отслужување војска, а од тоа дури 43 отсто бараат оваа обврска да се прошири и на жените.
Во тој правец е и сознанието дека по една деценија запоставување, германската воена индустрија повторно има статус на најважна економска гранка, заедно со воздухопловната и автомобилската индустрија. Купувањето оружје повеќе не предизвикува долги и жестоки дебати. Всушност, секое купување или најава за купување, германската јавност го доживува како нешто неопходно. Така, одлуката од декември минатата година да се потрошат десет милијарди евра за набавка на 35 повеќенаменски борбени авиони од петтата генерација „Ф-35A лајтнинг 2“ помина неверојатно лесно, со минимално противење, главно од владејачките социјалдемократи (СПД).
Во минатото, отворањето на прашањето за вооружување резултираше со принудни оставки
Последен пат кога се разговараше за набавката на „Ф-35“ за Луфтвафе, тогашната министерка за одбрана Урсула фон дер Лејен го принуди началникот на воздухопловството, генерал Карл Милнер, да поднесе оставка. Тој се спротивстави на проектот „Куадрига“ за набавка на 93 „тајфуни“, 45 „Ф/A-18E/Ф супер хорнетс“ и 15 „EA-18Г гровлерс“, а со поддршка од пилотите инсистираше да го купи „Ф-35“.
Тогашната канцеларка Ангела Меркел не сакаше ниту да слушне за купување „Ф-35“, поради многу лошите политички и лични односи со тогашниот американски претседател Доналд Трамп. За само една година по почетокот на војната во Украина, едно од најголемите достигнувања на шеснаесетгодишното владеење на Ангела Меркел беше целосно избришано. Германците повторно го ценат и го сакаат Бундесверот.
Сепак, не сите партии се исти. Но и тоа многу брзо ќе се промени под притисок на јавноста, бидејќи оние што нема да се приспособат на новата реалност ќе ги загубат поддршката и изборите.
Главното средство за „борбата“ против Бундесверот на сите четири влади (три од нив како голема црно-црвена коалиција) на канцеларката Меркел беа минималните буџетски распределби. Во првата година од владеењето, нејзината влада издвои само 1,1 отсто од БДП од буџетот за вооружените сили. За само една година (2020), распределбите беа 1,4 отсто од БДП. Но во следната 2021 година, тие паднаа на 1,3 отсто. Недостигот од инвестиции доведе до критично ниско ниво на одржување.
Така, во 2018 година, од 128 повеќенаменски борбени авиони „еурофајтер тајфун“, оперативни биле само четири. Истата година, од шесте подморници на Дојче Марин, ниту една не беше пловна. Ниту денес ситуацијата не е многу подобра.
Шефот на независното воено здружение „Дојче Бундесвер Вербанд“, полковник Андре Вустнер, јавно изјави дека само 30 отсто од германскиот „леопард 2“ е способен за борбени операции. Бидејќи германската армија има 245 „леопард 2 A5/A6/A7“ на хартија, тоа би значело дека Бундесверот всушност има само 73 борбено подготвени тенкови во моментот.
„Шпигел“ ја објави содржината на писмото на командантот на 10-та оклопна дивизија, генерал-мајор Рупрехт фон Батлер, до воената команда и до Федералното министерство за одбрана. Тој опишува како сите 18 борбени возила на пешадијата Пума се расипале за време на вежбата.
До скоро Германија беше без муниција, а отсега…
Затоа, не е чудно што на крајот на минатата година германските медиуми беа многу заинтересирани за состојбата на вооружените сили. Во јавноста протекоа информации дека Бундесверот има доволно муниција само за два дена интензивни борби.
Само за да го дополни овој недостиг, Германија мора да одвои 20-30 милијарди евра само за муниција. Во напливот изјави и коментари се најде и изјавата на комесарката за одбранбени прашања на Бундестагот, Ева Хогл, која откри дека германските војници сѐ уште мора да тренираат без потребната заштитна опрема како термална облека и некои други основни средства. Таа зборуваше за комбинација на логистичка неефикасност, постпандемиски мамурлак и бирократска инерција.
– За жал, понекогаш има рамнодушност и апатија во редовите на одговорните во Бундесверот – вели Хогл.
Кристин Ламбрехт, која беше сменета од Борис Писториус, мораше да се справи со зголемениот јавен притисок и силниот отпор во владејачката коалиција Семафор, како и со барањата на партнерите од НАТО Германија повеќе да се вклучи во вооружувањето на Украина.
Сѐ уште разногласие во владејачката коалиција
Канцеларот Олаф Шолц, со цел да го подигне угледот на јавноста, најави создавање посебен фонд од 100 милијарди евра за опремување на армијата на 27 февруари минатата година. Во исто време, буџетската распределба за Бундесверот годинава остана на само 1,6 отсто.
Тоа е затоа што Шолц доаѓа од социјалдемократите (СПД), партија што осум години беше во голема коалиција со демохристијаните (ЦДУ) на Ангела Меркел. И во тие осум години таа беше (барем јавно) најмногу против зголемувањето на средствата за вооружените сили.
Зелените на министерката за надворешни работи Аналена Баербок не би сакале да поддржат зголемување на распределбите, но силно се спротивставуваат на враќањето на обврската за отслужување војска. Важат за партија што ги привлекува младите, токму оние што најмногу би биле погодени од враќањето на оваа определба.
Третиот партнер на коалицијата, либералите (ФДП), се залага за зголемување на распределбата за Бундесверот, додека нивниот став за враќање на воената служба не е целосно утврден. Шефот на германските либерали и министер за финансии, Кристијан Линднер, се противи на дебатата за враќање на воениот рок и се залага за зајакнување на Бундесверот како високопрофесионална армија.
Од друга страна, сопартијката на Линднер, Мари-Агнес Штрак-Зимерман, претседателка на Комисијата за одбрана во Бундестагот, е помалку недвосмислена: „Укинувањето на воената служба во принцип важи само во мирновременски услови. Во случај на тензија или одбрана, тоа може повторно да се активира“.
Очигледно во рамките на ФДП останува да се договорат кој став ќе им донесе повеќе политички поени. Од друга страна, германските демохристијани (ЦДУ), под водство на новиот претседател Фридрих Мерц, целосно го отфрлија пацифизмот на Ангела Меркел и силно се залагаат за зголемување на буџетските средства за Бундесверот и за враќање на задолжителната воена служба. Нивната изборна база, сепак, се постарите десничарски гласачи, токму оние што најмногу поддржуваат повисоки трошоци и повторно постоење на воената служба.
Додуша, доколку се одржи оваа коалиција Семафор, новите германски федерални избори ќе се одржат во октомври 2025 година. Од друга страна, на војната во Украина, која го иницира сето ова, не ѝ се гледа крајот.
