Безбедносно жариште на Блискиот Исток што може да биде згаснато
Кина е подготвена да помогне и за израелско-палестински мир. Пекинг е подготвен да игра улога во ублажувањето на израелско-палестинските тензии, а вербално јавно изнесената подготвеност на Кина е веќе изразена официјално. Тоа се совпадна и со моментот кога израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху изјави дека планира да ја посети Народна Република Кина…
Подготвил: Mарјан Велевски
Откако судирите сè разгореа минатиот понеделник поради тековната голема операција на израелските одбранбени сили (ИДФ) против осомничените вооружени палестински фракции во окупираниот град Џенин на Западниот Брег, портпаролот на кинеската амбасада во Соединетите Американски Држави, Лиу Пенгју, изјави за „Њусвик“ дека „Кина е длабоко загрижена за ескалација на конфликтот меѓу Израел и Палестина, што предизвика смртни последици кај униформирани поединци на завојуваните страни, а и повреди на невини цивили“.
– Кина се противи на едностраните дејства што ги влошуваат тензиите на окупираната територија, секое насилство врз цивилите, како и неодговорните провокации и поттикнувања – додаде тој.
Лиу потоа ја истакна кинеската позиција за повеќедеценискиот конфликт, во кој Пекинг беше подготвен да игра конструктивна улога во услови на растечко кинеско влијание во поширокиот регион.
– Основното решение за палестинско-израелскиот конфликт и палестинското прашање лежи во продолжувањето на мировните преговори и спроведувањето на решението за две држави. Кина е подготвена да работи со меѓународната заедница за активно да придонесе за остварување на мирниот соживот на Палестина и Израел, заедничкиот развој на арапскиот и еврејскиот народ и траен мир и стабилност на Блискиот Исток на почетокот – рече Лиу.
Односот на Кина со израелско-палестинскиот конфликт
Само две години по воспоставувањето на Израел во 1948 година во средината на војната со соседните Арапи, кои ги поддржаа преклопените територијални претензии на Палестинците, Израел стана првата земја на Блискиот Исток што ја призна комунистичката власт во Кина. Меѓутоа, НР Кина ќе продолжи да ги поддржува палестинските движења на отпорот сè додека не усвои дипломатски пристап во кој во 1980-тите и конечно воспостави формални врски со Израел во 1992 година.
Во текот на изминатата деценија од раководството на претседателот Си Џинпинг, Кина ги забрза своите врски низ Блискиот Исток, особено во економскиот и трговскиот сектор. Владите на Израел и Палестинската национална управа се само двете во регионот што допрва треба официјално да се потпишат на иницијативата „Појас и пат“, интерконтинентален опсег на инфраструктурни и инвестициски проекти.
Кинески мировен план од четири точки за решавање на израелско-палестинскиот конфликт
Во меѓувреме, претседателот на Кина, Си Џинпинг, исто така, продолжи да инвестира повеќе во блискоисточната дипломатија. Тој промовираше првичен мировен план од четири точки за решавање на израелско-палестинскиот конфликт веднаш по преземањето на власта во 2013 година, а потоа понуди ревидирана верзија во 2017 година, по одделните состаноци со Нетанјаху и претседателот на палестинската национална управа Махмуд Абас.
Рамката бараше решение за две држави, вклучувајќи и палестинска земја заснована на границите пред војната од 1967 година со источен Ерусалим како нејзин главен град, запирање на израелските населби и рестартирање на мировните преговори, координирање на меѓународните напори за промовирање мир, како и промовирање мир преку израелско-палестинскиот развој и соработка.
Иако е постигнат мал напредок на овие фронтови во изминатите шест години, САД, кои служеа како традиционален посредник во израелско-палестинскиот конфликт, исто така не успеаја да го унапредат мировниот процес.
Таканаречениот „план на векот“ на претседателот Доналд Трамп само ја доби поддршката на Нетанјаху и веднаш беше отфрлен од палестинското раководство. Администрацијата на претседателот Џо Бајден избегна премногу длабоко да навлезе во конфликтот бидејќи се фокусираше на други прашања, кои се однесуваат на интересите на Вашингтон во регионот, како што е Иран, кој исто така бара поблиски врски со главниот американски геополитички ривал Кина.
Администрацијата на Бајден, исто така, се обиде да го искористи Абрахамскиот договор од времето на Трамп, преку кој Обединетите Арапски Емирати, Бахреин, Судан и Мароко воспоставија врски со Израел, со обид да обезбедат нормализација на израелско-саудиските врски. Но во март оваа година, Кина успеа да постигне поинаков договор преку кој ривалите Иран и Саудиска Арабија ги обновија врските по шестгодишен прекин, покажувајќи ја моќта на Пекинг во регионот.
Кина и Израел одржуваат пријателски размени
Претседателот на Кина, Си Џинпинг, му беше домаќин на Абас во тридневната посета на Пекинг, за време на која двете страни потпишаа договор за „стратегиско партнерство“. И, минатата недела, Нетанјаху ѝ кажа на двопартиската делегација на американски пратеници дека е поканет во Кина.
Во време кога американско-кинескиот натпревар продолжува да се игра низ светот, при што Блискиот Исток е особено место на расправии, од кабинетот на Нетанјаху беше соопштено дека „им истакнал на членовите на Конгресот дека безбедносната и разузнавачката соработка помеѓу САД и Израел се на врвот на сите времиња и нагласил дека САД секогаш ќе бидат највиталниот сојузник и незаменлив сојузник на Израел“.
Израелскиот премиер, наводно, ја повторил оваа порака во понеделникот додека зборувал на Денот на независноста, настан одржан во Амбасадата на САД во Ерусалим.
Кина допрва треба да го потврди патувањето. Запрашан за можната посета, портпаролот на кинеското министерство за надворешни работи, Мао Нинг, едноставно им рече на новинарите минатата недела дека „Кина и Израел одржуваат пријателски размени“ и дека „Кина е подготвена да работи со Израел за одржлив и стабилен раст на нашето иновативно сеопфатно партнерство“, термин што се смета за единствен меѓу огромната мрежа на глобални партнерства на Пекинг.
„Њусвик“ побара коментар од израелското министерство за надворешни работи.
Во меѓувреме, американските власти ги предупредија своите израелски колеги во врска со можните импликации за националната безбедност од партнерството со Кина во чувствителните полиња, кои се сметаат за клучни за американско-израелскиот сојуз.
Но зборувајќи со новинарите за време на брифингот за медиумите минатата среда, заменик-портпаролот на американскиот Стејт департмент, Ведант Пател, рече дека „земјите можат да имаат односи со НР Кина исто како што имаме ние и очекуваме владата на Нетанјаху и тој лично да отворат прашања од нивен интерес и од заемна загриженост за потенцијална посета на Пекинг“.
Пател го минимизира значењето на потенцијалната посета на Нетанјаху за состојбата на односите меѓу САД и Израел.
– Мислам дека е важно да не се зафаќаме со работи како што се секвенционирање и кореографии како оваа и поважно е да останеме фокусирани на суштината на прашањата. Суштината на прашањата е дека сме во директна контакт и ангажман директно со нашите израелски партнери, а ние имаме голем број прашања во врската со нашите односи за кои со нетрпение очекуваме да продолжиме да се ангажираме билатерално – рече Пател.
Тој потврди дека САД „ќе продолжат да бидат длабоко ангажирани“ на Блискиот Исток, „како во случаите кога се работи за продолжување на настојувањата за директно залагање со страните во случајов, како и работа со нив, што се однесува на преговарачко решение за две држави, но и кога станува збор за регионална интеграција и нормализација“.
