Основањето на БРИКС во 2001 година извесно време не предизвикуваше преголема главоболка на Западот. Оттогаш, групата немаше големо влијание врз светската трговија, меѓутоа, таа во меѓувреме создаде заедничка развојна банка наречена Нова банка за развој. Може да се каже дека нациите од Г7 (седумте најголеми напредни економии во однос на БДП, вклучувајќи ги Канада, Франција, Германија, Италија, Јапонија, САД и Велика Британија) до скоро отфрлаа некои од барањата и интересите на БРИКС. Меѓутоа, во последно време геополитиката почна да има зголемено влијание врз матрицата на размислување на Г7 и на економските врски што во иднина треба да се воспостават со БРИКС
На 15-от самит на БРИКС, чиј домаќин беше Јужна Африка, беше одлучено од јануари 2024 година во блокот да се вклучи земјата во развој Аргентина, потоа втората по големина африканска економија Египет, како и Етиопија, која е една од најбрзорастечките економии во регионот. Исто така на БРИКС ќе се приклучат и нафтените гиганти Иран, Саудиска Арабија и Обединетите Арапски Емирати (ОАЕ).
Санкциите против Русија и Кина
дејствуваа како катализатор на
процесот на БРИКС-интеграциите
Според претседавачот на самитот на БРИКС во Јужна Африка, вклучувајќи ги и новопримените членки, повеќе од 40 други земји сакаат да се приклучат кон БРИКС.
Според изјавата на Кристофер Вифер, извршен директор на деловно-консултантската компанија „Макро адвајзори“, санкциите против Русија и Кина во последните 18 месеци дејствуваа како катализатор на процесот.
Основањето на БРИКС во 2001 година извесно време не предизвикуваше преголема главоболка на Западот. Оттогаш, групата немаше големо влијание врз светската трговија, меѓутоа, таа во меѓувреме создаде заедничка развојна банка наречена Нова банка за развој. Може да се каже дека нациите од Г7 (седумте најголеми напредни економии во однос на БДП, вклучувајќи ги Канада, Франција, Германија, Италија, Јапонија, САД и Велика Британија) до скоро отфрлаа некои од барањата и интересите на БРИКС. Меѓутоа, во последно време геополитиката почна да има зголемено влијание врз матрицата на размислување на Г7 и на економските врски што во иднина треба да се воспостават со БРИКС.
Според реномираниот „Јуроњуз“, континуираното проширување му нуди на БРИКС можност да имаат моќен глас за прашања како што се справувањето со климатските промени и контролата на глобалните финансиски системи. Новите членки на групата може да го гледаат тоа како начин да ги диверзифицираат своите деловни можности и да бидат помалку зависни од западните земји и нивните правила, со ветување за повластени трговски услови меѓу членките и други стимулации за зголемување на трговијата и прекуграничните инвестиции.
Досега БРИКС опфаќаше 42 отсто од светската популација, отсега ќе биде 46,5 отсто
Сегашните членки на блокот претставуваат околу 42 отсто од светското население и повеќе од 27 илјади милијарди долари акумулиран БДП. По проширувањето, БРИКС ќе опфаќа 46,5 отсто од светската популација и користејќи ги податоците за БДП на ММФ за 2022 година, може да се каже дека ќе претставува 30,8 илјади милијарди долари од глобалниот БДП од 100 илјади милијарди долари. Од друга страна, БДП врз основа на паритет на куповната моќ (ПКМ) покажува многу поинаков однос на силите. Севкупно, овој проширен БРИКС сега го зголемува својот удел во глобалниот БДП на повеќе од 36 отсто врз основа на ПКМ, надминувајќи го оној на Г7.
„Јуроњуз“ анализира: Што е следно за целите на БРИКС, за одржлив развој?
Сигурно е дека проширената БРИКС тешко ќе се игнорира бидејќи нејзините земји-членки имаат 45 отсто од светското производство на нафта и поседуваат значителни сектори за железна руда, јаглен и боксит, како и клучна улога во светското земјоделство. Затоа, развиените земји, односно Г7, во голема мера се потпираат на трговијата со нив, а исто така и на координација за прашања како што се климатските промени и прашањата за животната средина. Затоа најсилните економии повеќе не можат да ги игнорираат потребите на новоформираниот блок, вели Вифер. Експертот верува дека иако технологијата, инвестициите и трговијата ќе бидат важни прашања, една од главните точки на дискусијата меѓу најсилните економии и земјите од БРИКС би можело да биде премостување на јазот во нивните интереси за прашањата поврзани со животната средина и поставување приоритети. Иако земјите како Саудиска Арабија и ОАЕ постојано го наведуваат одржливиот раст како приоритет, им треба време да се приспособат.
Колку е реална заедничка валута за БРИКС?
Едно од прашања за БРИКС што нашироко се дебатира е дали тие треба да создадат систем за користење на заедничка валута. Зголемувањето на билатералната трговија и изнаоѓањето начини да се реши тоа во билатерални валути е многу поверојатно. Во моментов ова функционира само со Русија и Кина, откако на централните банки на земјите им требаа години да воспостават систем што ќе го дозволи тоа. Циркулира информацијата во економските вести дека сега 80 отсто од трговијата меѓу Русија и Кина се одвива во руски рубли или во кинески јуани. Но исто така на истата информација се надоврзуваат можни ризици, кои експертите ги издвојуваат. Имено, на пример, Русија ѝ продава многу нафта на Индија, но плаќањата, кои се во рупии, се заробени во индиските банки поради контролата на капиталот и неконвертибилноста на рупијата. Но во следните 10 години, членките имаат доволно време да се обидат да испеглаат некои од овие билатерални трговски спогодби.
Каде натамошното проширување го води БРИКС?
Според анализите на „Јуроњуз“, на веќе постојниот состав во иднина би можело на БРИКС да му се придружат нови членки како Казахстан и Тајланд, кои, наводно, веќе аплицирале. Исто така, веќе постојните групи би можеле да бидат поканети да се приклучат како Евроазиската економска унија и Шангајската организација за соработка.
Според експертите, геополитичките настани како што се актуелниот конфликт во Украина и потенцијалниот конфликт со Тајван ќе продолжат да доминираат на светската економска сцена. Следните 12 месеци ќе откријат повеќе за предизвиците и потенцијалите што БРИКС треба да ги донесе до следниот самит. Факт е дека рускиот претседател не можеше да го посети самитот оваа година, но од неговиот кабинет во светските медиуми беше лиферувано соопштение дека се направени планови за одржување на следниот самит на БРИКС во Казан во октомври 2024 година.
Водечката светска банка и финансиска институција, „ЈП Морган“, ги анализираше предизвиците на дедоларизацијата од повеќе аспекти. Американскиот долар е изложен на ризик да го изгуби статусот на глобална резерва. Во една неодамнешна анализа, „ЈП Морган“ се обиде да ја проектира иднината на американскиот долар откако увиде некои конкретни исчекори од блокот БРИКС. „ЈП Морган“ го проучувала ризикот од дедоларизација низ светот бидејќи други валути се веќе во активна игра обидувајќи се да станат глобална резерва…
„ЈП Морган“ ја предвидува иднината на американскиот долар
Глобалното истражување на „ЈП Морган“ беше објавено како извештај насловен „Дедоларизација: Дали американскиот долар ја губи својата доминација?“. Александар Вајс, кој е автор на стратегиски истражувања во „ЈП Морган“, рече дека кинескиот јуан е единствениот конкурент што сака да го собори американскиот долар.
Две сценарија што имаат шанса да го нарушат статусот на глобалната резерва на американскиот долар
Во анализата на „ЈП Морган“ се наведени две сценарија што би можеле да имаат шанса да го нарушат статусот на глобална резерва на американскиот долар. Првото сценарио е кога глобалната финансиска ситуација ќе се влоши, со што американскиот долар ќе ја изгуби стабилноста на пазарите. Второто сценарио би можело да биде предизвикано од надворешни фактори надвор од САД кога другите земји ги зајакнуваат своите матични валути како алтернативен тендер за порамнување.
Ако другите земји обезбедат сигурност и сигурност кога американскиот долар е намален, тоа би можело да доведе до пад на зелената банкнота. Сепак, „ЈП Морган“ истакна дека и двете сценарија треба да се засенат меѓусебно за да го предизвикаат американскиот долар. Овие два развоја треба да се случат истовремено за да го зафатат американскиот долар.
Клучни фактори во и надвор од САД
– Првото сценарио вклучува негативни настани што ја поткопуваат согледуваната безбедност и стабилност на зелената банкнота. И целокупната позиција на САД како водечка светска економска, политичка и воена сила – објаснува глобалната инвестициска банка.
– Вториот фактор вклучува позитивни случувања надвор од САД, кои го зголемуваат кредибилитетот на алтернативните валути, економските и политичките реформи во Кина, на пример – пишува тој.
Сепак, шансите овие два развоја да се случат еден врз друг остануваат мали. Американскиот долар останува де факто врховна валута, а кинескиот јуан не е ни блиску до тоа да го загрози. Затоа, блокот БРИКС можеби нема да го симне американскиот долар во скоро време, според „ЈП Морган“.
