Во услови на тековната криза на трошоците за живот, високата цена на грижата за децата ги влошува социоекономските нееднаквости и несразмерно влијае на жените во Велика Британија, принудувајќи ги да го намалат бројот на работни часови или да го напуштат работното место во целост
Земји во Европа со најголеми и најмали трошоци за згрижување деца
Сара Ронан мораше да даде отказ од работа бидејќи не можеше да си дозволи грижа за децата. Далеку од тоа да биде редок пример, тоа е приказна што е премногу позната во Велика Британија, која има некои од највисоките трошоци за згрижување деца во Европа и каде што жените се активно обесхрабрени да се вратат на работното место откако основале семејство, поради вклучените трошоци.
Последното истражување спроведено од добротворната организација „Бремени, а потоа оставени на немилост“ открива дека грижата за децата во Велика Британија може да достигне до неверојатни 75 отсто од приходите на родителите. Во 2022 година, Велика Британија стана најскапата земја за згрижување деца во развиениот свет, што поттикна илјадници луѓе да протестираат во градовите низ земјата во она што стана познато како „Маршот на мајките“ минатиот октомври.
Секој трет родител што учествувал во истражувањето открил дека веќе има некаков вид долг за да ги покрие трошоците за згрижување на децата. Во услови на тековната криза на трошоците за живот, која веќе ги направи основните потреби како храната недостапни во Велика Британија, високата цена на грижата за децата ги влошува социоекономските нееднаквости и несразмерно влијае на жените, принудувајќи ги да го намалат бројот на работни часови или да ја напуштат работната сила во целост. И околу 1,7 милион британски жени работат помалку часови отколку што инаку би работеле поради недостапната грижа за децата, според Центарот за прогресивна политика.
Како се споредуваат трошоците за детска грижа низ Европа?
Низ земјите на Европската Унија (ЕУ), до 90 отсто од децата на возраст од три до пет години и една третина од децата на возраст под три години посетуваат формални центри за згрижување. Сепак, трошоците за згрижување на децата се многу различни низ целиот континент. Тие се движат од помалку од пет отсто во Германија и Австрија, каде што родителите што живеат во главните градови дури имаат корист од бесплатна јавна грижа за децата, до речиси 52 отсто од просечната заработка на жените во Велика Британија, според податоците на ОЕЦД.
Во повеќето европски земји, родителите можат да имаат корист од високосубвенционирана грижа за децата, што го намалува финансискиот товар на родителите. Во Холандија, на пример, каде што на пазарот доминираат приватни градинки, трошокот може да достигне 80 отсто од просечната заработка на жените. Меѓутоа, откако владата ќе ги обезбеди бенефициите за згрижување деца, родителите со ниска заработувачка во Холандија на крајот плаќаат само пет отсто. Всушност, холандската влада планира програма што ќе покрие 95 отсто од трошоците за згрижување деца за сите родители што работат до 2025 година.
Велика Британија на едниот крај од спектарот
Меѓутоа, во Велика Британија не е така, и покрај тоа што владата инвестираше 4,52 милијарди евра во згрижување на децата секоја година во последните пет години, преку осум различни програми за поддршка. Ова делумно може да објасни зошто се проценува дека еден милион подобни семејства во Велика Британија не го искористиле своето право на детска грижа без данок, која изнесува 2.260 евра годишно. Посиромашните семејства во Велика Британија исто така можат да аплицираат за универзална кредитна грижа за деца, која плаќа до 85 отсто од трошоците за згрижување деца за семејства со ниски приходи, кои заработуваат 18.080 евра или помалку годишно, но парите се враќаат назад.
Германската мрежа „Кита“ сè уште има свои мани
На другиот крај од спектарот се земји како Германија, каде што просечниот годишен трошок за згрижување на децата е само 1.310 евра. Од 2013 година, децата постари од 12 месеци имаат законски право на место во дневните центри наречени „Кита“ преку нивната локална општина. Во нив обично наплаќа од 70 до 150 евра месечно, но трошоците потоа се субвенционираат од државата.
Клара Грујтрој, бизнисменка и мајка на две деца, вели дека се чувствува среќно затоа што сега живее во Берлин, каде што грижата за децата е бесплатна. Грујтрој ја предводи берлинската филијала на „Вработени мајки“, германско здружение каде што мајките вработени на лидерски позиции можат да си понудат поддршка една на друга за тоа како да се балансира мајчинството со работата.
Иако моделот за згрижување деца во Германија е подобар во однос на земјите како Велика Британија, сепак тој е далеку од совршен. На многу места во Германија, во општинските градинки „Кита“ има недостиг од кадар и има долги листи на чекање, особено за деца под три години. Во истражувањето направено од Германскиот младински институт во 2020 година, 49 отсто од родителите со деца под три години изјавиле дека им треба градинка, но само 24 отсто биле во можност да го обезбедат бројот на потребни работни часови.
Грујтрој вели дека во Германија не е прашање на цена, туку е прашање да се најде место. Таа се борела да најде место за своите ќерки пред да наполнат една година во моментот кога го започнувала сопствениот бизнис. Бидејќи нејзината претприемачка кариера ѝ овозможила да работи од далечина, таа успеала да го направи тоа да функционира додека не ги смести своите ќерки во општинската градинка.
