Ужасната година на Урсула фон дер Лајен
- Немојте да се залажувате: претседателката на Европската комисија ја бараше оваа одговорност за себе, испречувајќи се напред среде слабото национално лидерство на Европа и однесувајќи се арогантно кон институциите на ЕУ… Со слаби и расеани национални лидери на Европа, Фон дер Лајен се занимаваше со тоа да го оддалечи блокот од неговата основа како економски ентитет, во модел со одбранбени капацитети… „Европа е во борба“, изјави таа во септември. Точно така – и губи
Трајната насмевка на Урсула фон дер Лајен се претвора во заледен израз на лицето. Изминатата 2025 година речиси можеше да биде годината во која шестгодишната претседателка на Европската комисија ја оствари својата долгогодишна амбиција да ја направи Европската Унија геополитичка сила. Наместо тоа, како што покажа неуспехот за користење на руските средства за заем за Украина, ЕУ ќе влезе во новата година заплашена од големите сили и поделена повеќе од кога било досега. А можеше да биде поинаку.
Фон дер Лајен во февруари ги однесе своите послушни комесари во Индија, прогласувајќи амбиција да склучи трговски договор до крајот на годината. Таа планираше да го склучи историскиот договор Меркосур во Бразил во саботата. На крајот, двата завршија одложено.
Претседателката на Комисијата исто така со месеци го бранеше едностраниот трговски договор со САД, негирајќи дека има некаква врска со обидот да го задржи американскиот претседател Доналд Трамп посветен на Украина. Ако тоа навистина беше нејзина цел, најновите сигнали од Белата куќа кон Киев сугерираат дека и тој план не функционирал.
Цврстата контрола на Фон дер Лајен врз Берлејмонт и комуникациското оружје на Комисијата се врати како бумеранг во неуспешниот предлог за следниот буџет на ЕУ. Тој веќе е нападнат од региони, главни градови, европратеници и земјоделци.
Немојте да се залажувате: таа ја бараше оваа одговорност за себе, испречувајќи се напред среде слабото национално лидерство на Европа и однесувајќи се арогантно кон институциите на ЕУ. Со слаби и расеани национални лидери на Европа, Фон дер Лајен се занимаваше со тоа да го оддалечи блокот од неговата основа како економски ентитет, во модел со одбранбени капацитети, за постојано да биде критикувана и оневозможувана од националните лидери. Додека е зафатена со надворешна политика, таа им нареди на големи делови од Комисијата да ги расклопат токму политиките што таа ги осмисли за време на нејзиниот прв мандат.
„Европа е во борба“, изјави таа во септември. Точно така – и губи.
Меркосур: новогодишната резолуција на ЕУ за 2026 година
Фон дер Лајен им рече на лидерите на ЕУ дека потпишувањето на контроверзниот трговски договор меѓу ЕУ и јужноамериканскиот блок Меркосур ќе биде одложено до јануари. Повторно. Таа требаше да патува за Бразил, но одложувањето сега го поштедува Брисел од непријатностите за решавање на 25-годишен трговски спор непосредно пред празниците.
За договор што толку долго се изработуваше, тука има малку нешта што се навистина нови. Меркосур се „лизна“ во 2019 година, повторно во 2023 година и постојано во текот на 2024 година. Секогаш има друго техничко решение за преговори, уште една изборна единица за смирување. Времето, во овој случај, додаде повеќе фусноти наместо подем.
Одложувањето дојде и покрај напорите во последен момент од страна на Европскиот парламент и Советот да се договорат за пакет заштитни мерки за заштита на земјоделскиот сектор, со мерки што опфаќаат „чувствителни“ производи како што се живина, говедско месо, ориз, мед, јајца, лук и шеќер.
Тоа малку ги увери земјоделците, кои излегоа на улиците во Брисел. Надвор од Европскиот парламент, демонстрантите на трактори палеа пиротехника и фрлаа компири – производ што не се смета за „чувствителен“ според новите заштитни мерки.
Канцеларот на Германија, Фридрих Мерц, штотуку вети дека ќе инсистира интензивно на потпишување на договорот до крајот на годинава, пред да ги открие границите на германското влијание кога Париз и Рим ќе се здружат и ќе одлучат дека политичката цена останува превисока.
Франција долго време се противеше на договорот, но Италија, која остана џокер-карта, ја помести рамнотежата. За време на телефонскиот разговор со бразилскиот претседател Луиз Инасио Лула да Силва, италијанската премиерка Џорџа Мелони побара трпение и дополнително време за да обезбеди поддршка од земјоделците.
Се очекува договорот да биде потпишан на 12 јануари во Парагвај. Засега, тој само се приклучува на позната категорија во Брисел: премногу важен за да се откаже, премногу политички комплициран за да се заклучи.
Нуклеарната опција е отфрлена
По пет месеци разговори предводени од Данска, која моментално претседава со Советот, излезе дека лидерите на ЕУ не промениле ништо во врска со почетната точка за следните долгорочни преговори за буџетот на ЕУ.
Преговарачкиот документ на Советот сè уште вклучува попусти за побогатите земји членки за тоа што го плаќаат во буџетот на ЕУ, намалувања на нивните придонеси пресметани врз основа на националниот доход, познати и како „попусти“.
Германија, Данска, Холандија, Шведска и Австрија заедно внесуваат повеќе од девет милијарди евра годишно преку овие „корекции“ на нивните, инаку пропорционални на богатството, плаќања. Попустите, сепак, обично се распоредуваат на самиот крај од преговорите за буџетот на ЕУ кога компромисот станува неизбежен. Овој пат опцијата пристигна рано и остана.
Лидерите на ЕУ се согласија да ја задржат данската преговарачка кутија како основа за идните разговори, дури и кога Франција, Италија, Шпанија и широка група јужни и источни земји предупредија дека вклучувањето на попустите е прерано.
Она што исчезна од заклучоците на Советот беше целта да се завршат преговорите за буџетот и да се постигне договор до крајот на 2026 година и одобрувањето на досегашната работа. „Веруваме дека квалитетот на договорот е исто така важен“, рече полскиот министер за ЕУ, Игнаци Ниемчицки.
Бенџамин Хадад, францускиот министер за европски прашања, исто така рече: „Нашата цел е да добиеме добар буџет… пред да се грижиме за времето“. Ова е совет што сега може корисно да се примени дома, откако француските пратеници не успеаја во петокот да постигнат договор за буџетот за 2026 година.
Еди Вакс
Авторот е новинар од Белгија
