Коронавирусот претставува закана во обем што не е забележан откако т.н. шпански грип уби повеќе од 50 милиони луѓе во 1918-1919 година. За да се соочат со пандемијата, многу влади воведоа мерки за седење дома, па дури и строги изолации, со што глобалната економија е скоро во застој. Но вистинското решение за оваа криза не се ограничувањата. Тоа е иновацијата.
Јасно е дека во блиска иднина се неопходни мерките за ограничување и за олеснување на последиците за да се заштитат најранливите луѓе – старите лица, сиромашните и лошо ситуираните, но и имунокомпромитираните лица за да се избегнат преголемите оптоварувања на здравствените системи, како што се случи во Италија, Шпанија и во Њујорк. Ограничувањето спаси безброј животи за време на чумите од средниот век, но и за време на пандемијата на шпанскиот грип. Истото тоа може да го стори и денес.
Но карантинот не може да трае засекогаш, а ковид-19 веројатно нема да исчезне самостојно. Светот мора да ги искористи своите колективни ресурси за да ги искористи моќта на науката, иновациите и пазарот за да смисли поодржливо решение, односно лек или вакцина. И креаторите на политиките мора да прифатат дека владите мора да обезбедат научна и медицинска иновација да ѝ служи на јавноста, а не само на акционерите на компаниите.
Додека ковид-19 е нов, коронавирусите не се. Сепак, истражувањето за овие вируси честопати не успеа да го стори потребното, особено поради несоодветното финансирање. Во 2016 година, тим научници во Тексас развија потенцијална вакцина за уште еден смртоносен коронавирус, тежок акутен респираторен синдром (САРС), но не беа во можност да обезбедат средства за да започнат клинички испитувања кај човекот.
Доколку ваквото истражување продолжело пред избувнувањето на ковид-19, светот ќе имаше во најмала рака главен почеток во потрагата по вакцина. Но приватните фирми имаа мал мотив да развијат вакцина или лек за болести како САРС или синдромот на Блискиот Исток, кој исто така е респираторна болест како коронавирусот. На крајот на краиштата, до 2016 година епидемијата на САРС беше завршена пред повеќе од една деценија, а МЕРС зарази релативно малку луѓе (помалку од 2.500 лица од појавата во 2012 година). Овој недостиг од инвестиции за заштита од можна закана во иднина беше јасен неуспех на пазарот.
Дури и денес, додека научниците низ светот работат на забрзување на развојот на вакцина против ковид-19, неуспесите на пазарот водат до пропуштени можности. За почеток, поголемите компании во индустријата, освен фармацевтите треба да бидат поангажирани.
Особено технолошките компании треба да распоредуваат напредни технологии како вештачка интелигенција, но и нивните армии научници за податоци за да ги ублажат гласноговорниците, но и да ги водат научните истражувања.
Всушност, сите напори од индустријата, истражувачите и владите – треба подобро да се координираат, при што јавните и приватните ресурси треба да се соберат за да постигнат заедничка цел. За таа цел, владите треба да спроведат соодветни индустриски политики и да создадат национални работни групи, потенцијално предводени од јавни здравствени установи, за да помогнат во управувањето и потрагата по вакцини и терапии, вклучувајќи и преку обезбедување на потребното финансирање.
Овие национални напори потоа може да бидат координирани од една глобална работна група, предводена од Светската здравствена организација и други меѓународни институции. Овде, повторно е клучно да се обезбеди соодветно финансирање, како и поттикнување на отворено знаење и размена на информации меѓу сите релевантни чинители, од универзитети и институти за истражување до корпорации и влади. Освен забрзувањето на напредокот кон лек за ковид-19 или вакцина, таквиот фокусиран напор за истражување и развој може да создаде вредни иновативни прелевања.
Познатиот економист за развој Алберт Хиршман еднаш забележа: „Креативноста секогаш ни претставува изненадување, затоа никогаш не можеме да сметаме на тоа и не се осмелуваме да веруваме во тоа додека не се случи “. Но дури и ако не можеме да сметаме на тоа, можеме да создадеме услови за тоа, да ги користиме нашите ресурси, алатки и генијалност, истовремено избегнувајќи ги неефикасностите. Во оваа смисла, пандемијата на ковид-19 му нуди на светот можност да култивира нов пристап кон иновациите, погоден за ера во која се споделуваат нашите најголеми предизвици.
Авторот е кинески економист и бивш управен заменик-директор на ММФ
