Враќањето на воената служба е проект со високоризични политички влогови за францускиот претседател
- Во политички ќор-сокак, францускиот претседател Емануел Макрон наоѓа можност да врши влијание во земјата благодарение на неговата улога како врховен командант. Но меѓународните превирања овој пат носат ризици против ваквата практика
Враќањето на доброволната воена служба, како голем потфат во неговиот „заглавен“ петгодишен мандат, не е без политички импликации за францускиот претседател Емануел Макрон, смета париски „Фигаро“. Неговата улога како врховен командант му овозможува да ја врати иницијативата во Франција, и покрај тоа што неговата моќ се ниша по распуштањето на парламентот. Во време кога неговото главно наследство, пензиската реформа, се распаѓа, Макрон има можност да додаде уште едно значајно достигнување во својот претседателски биланс. Се очекува францускиот лидер денеска да го изложи својот план во Вар (Изер).
– Мораме да го зајакнеме пактот меѓу вооружените сили и нацијата – изјави Макрон во вторникот во интервју за РТЛ, на маргините на патувањето во Ангола.
Но мора веднаш да ја отфрлиме погрешната идеја дека ќе ги испратиме нашите млади луѓе во Украина, додаде францускиот претседател, дури и кога презентацијата на неговиот план веќе беше нарушена од жестока полемика.
Прашањето за испраќање војници во Украина ја вознемирува француската јавност
Имено, неодамнешните изјави на началникот на Генералштабот за одбрана, Фабиен Мандон, во кој им објаснува на француските градоначалници дека „Франција мора да прифати губење на своите деца“, посеаја сомнеж. Опозицијата остро реагираше. Партијата Непокорна Франција ја осуди несоодветната „драматизација“, додека Националниот собир (РН) обвини за погрешен „алармизам“.
– Тој не успеа да сфати до кој степен овие зборови го принудуваат нашето општество, кое уживаше осумдесет години мир, да се соочи со реалноста на ситуацијата – забележа поранешниот министер Жан-Луј Тиерио (републиканците).
Владата ја призна штетата врз јавното мислење. Елисејската палата не можеше да замисли полошо место за лансирање на својот проект.
– Неговите забелешки беа извадени од контекст за политичка корист – инсистираше Катрин Вотрен. Иако доброволната воена служба е дел од контекстот на растечки геополитички тензии, владата е непоколеблива да не ја идентификува со војната во Украина.
Емануел Макрон ги увери слушателите на радио РТЛ во вторникот дека новата доброволна национална служба, која допрва ќе ја објави, на никаков начин не подразбира „испраќање на француските млади луѓе во Украина“.
– Не смееме да го паничиме францускиот народ. Многу луѓе сакаат да ги исплашат и да кажат дека веднаш ќе испратиме војници таму, што е лага. Навистина треба, токму сега, да ја отфрлиме секоја погрешна идеја дека ќе ги испраќаме нашите млади луѓе во Украина. Апсолутно не станува збор за тоа – повтори Емануел Макрон во вторникот.
Претседателот потврди дека денеска ќе ја разјасни „трансформацијата на универзалната национална служба во нова форма“, без да даде дополнителни детали.
Државниот и воениот врв упорно ја туркаат идејата за војна со Русија
Сепак, тешко е да не се поврзе доброволната воена служба со уште една шокантна изјава на Фабиен Мандон. Француската армија мора да биде „подготвена за судир за три или четири години“ против Русија, предупреди тој минатиот месец за време на сослушувањето во Националното собрание. Ова отвора прашања за подготвеноста на земјата да ги направи потребните напори за да се подготви за таков конфликт. Војната во Украина во последните години покажа дека, за некои Французи, поддршката за Украина има свои граници. Првичниот повик за инвазијата постепено им отстапи место на поподелени дебати.
– Ако кажеме, тоа повеќе не е наш проблем, тие се многу далеку, што е она што некои луѓе го мислат, испраќате сигнал на слабост до Русија – предупреди Емануел Макрон.
Слично на тоа, владата внимателно чекори додека буџетот за одбрана значително се зголемува (57,1 милијарди евра во 2026 година) среде огромни дефицити што треба да се решат.
– Французите се исклучително приврзани кон нивниот систем за социјална помош, нема да го негирам тоа. Но за да го имате тоа, сè уште ви е потребна држава што го задржува својот суверенитет – истакна министерката за вооружените сили Катрин Вотрен, кога беше прашана за жртвите што се бараат од француските жители.
Самиот началник на Генералштабот за одбрана, Мандон, забележа „недостиг“ од „духовна цврстина“ за „прифаќање на болката од одбраната на нацијата“, осврнувајќи се на потребата од „економски тешкотии“ за да се заштитиме.
Мнозинството Французи го поддржуваат враќањето на воената служба
Огромното мнозинство Французи го поддржуваат враќањето на задолжителната воена служба, и покрај сите сомнежи и контроверзии. Според анкетата на „Ипсос-цеси“, 86 отсто се изјасниле во полза на таквата идеја минатиот март, како што објави „Ле паризиен“. Идејата се развива неколку години, особено по бранот исламистички напади во 2015 година. Оттогаш, политичките лидери редовно се прашуваат за враќањето полигон за обука на младите во земјата. Во овој контекст, Емануел Макрон ја замисли Универзалната национална служба (СНУ) за време на својот прв мандат. Започната од поранешниот премиер Габриел Атал, нејзината широка имплементација никогаш не се материјализираше, поради широките критики.
Бидејќи немаше воена димензија, нејзините цели се сметаа за трикови и немаше финансирање, никогаш не успеа да го најде своето место. Доброволната воена служба „не е летен мегакамп, туку проект што се стреми да постигне воена ефикасност“, гордо изјавува пратеникот и потпретседател на одборот за одбрана Жан-Луј Тиерио. Прашањето за власта е дали идејата за воена служба, првично замислена од пошироката јавност како алатка за социјална кохезија за земјата, останува пожелна сега кога е наметната од силата на надворешните закани.
Долгорочна цел од педесет илјади волонтери годишно
Францускиот претседател Емануел Макрон денеска треба да ја посети воената база во Варс (Изер), во 27-та планинска пешадиска бригада (БИМ), за да објави „нова рамка за служење во нашите вооружени сили“ и да одговори на „желбата за посветеност“ на младите луѓе.
Се очекува нејзината имплементација да започне скромно, со две-три илјади војници во првата година, пред постепено зголемување кон долгорочната цел од 50 илјади регрути годишно, неодамна процени извор запознаен со ова прашање.
Според неколку медиуми, планираното времетраење на воената служба би било 10 месеци, со надомест од неколку стотици евра. Доброволната мобилизација на дел од дадена возрасна група би можела да послужи за задоволување на потребата за „стекнување на потребната работна сила“ за одржување на силата во случај на конфликт, изјави ова лето генерал Пјер Шил, началник на Генералштабот на француската армија.
Воената служба беше задолжителна во Франција речиси два века, сè до нејзиното укинување во 1997 година од страна на претседателот Жак Ширак, со што се отвори патот за професионална армија.
Тони Гламчевски, наш постојан дописник од Франција
