Иако земјоделството како дејност е под директно влијание на надворешните временски услови и одгледувањето голем дел од земјоделските култури отсекогаш било под директно влијание на временските услови или неприлики, сепак во последните години сушите или невремињата како да стануваат редовна појава. Земјоделците велат дека, принудени од промените што се случуваат низ годините, ги преземаат сите мерки што им биле препорачани или за кои слушнале, но додаваат дека „против Господ не можат“
Со зачестувањето на временските неприлики растат и неприликите за земјоделците
Климатските промени веќе стануваат очигледни, сушните лета стануваат редовни во нашата земја, но паралелно зачестуваат поројните дождови, проследени со град. Намалените количества вода, но и градот, кој сѐ почесто го има, прават големи штети врз земјоделските култури, а земјоделците истакнуваат дека одгледувањето станува сѐ потешко.
Иако земјоделството како дејност е под директно влијание на надворешните временски услови и одгледувањето голем дел од земјоделските култури отсекогаш било под директно влијание на временските услови или неприлики, сепак во последните години сушите или невремињата како да стануваат редовна појава.
Од систем капка по капка до засена
Земјоделците велат дека, принудени од промените што низ годините се случуваат, ги преземаат сите мерки што им биле препорачани или за кои слушнале, но додаваат дека „против Господ не можат“.
– Уште пред десетина години во нивните во кои одгледуваме раноградинарски култури и каде што имаме големи фолии се поставени цевки за систем капка по капка, кој навистина се покажа како ефикасен. Следејќи совети од агрономи, редовите ги правиме поголеми, орањето и обработката ги правиме машински и со системот капка по капа сѐ е олеснето. На дел од пластениците ставаме заштита, мрежа за засенување, која ги штити од сонце. Но тоа се предности за дел од културите, за некои и понатаму зависиме од временските услови, како што се пченката, лубениците и дињите. Но, и покрај овие мерки, како што велеа моите родители, со Господ нема играње – вели педесетгодишен земјоделец од Драчево за „Нова Македонија“.
Тој објаснува дека пред неколку години му биле уништени три од пет пластеници во близината на куќата од голем град, поради што бил изложен на големи трошоци.
– Преземаме секакви мерки, но има ситуации во кои е невозможно да се заштитиме од сите непогоди што може да се случат – додава нашиот соговорник.
Ефикасна заштита од сонце
Последните години зачести употребата на заштитни мрежи од страна на земјоделците што сакаат да ги заштитат своите насади од високите УВ-зраци, но и од град. Некои од нив потврдуваат дека мрежите обезбедуваат некаква заштита, но, за жал, додаваат дека не секогаш се доволни.
– Заштитни мрежи почнавме да користиме последните две-три години, по совет од други земјоделци. Видовме дека сонцето прави штети врз плодoвите, се прават жолти дамки и луѓето не сакаат да ги купуваат. Мрежите ги ставаме врз пластеникот и заштитуваат. Еве, годинава се погоди многу топла, па во пластениците е уште потопло, но со заштитната мрежа не е како без неа – објаснува жителка од Зелениково.
Таа додава дека инвестицијата во мрежи не е многу скапа, а дека заштитата дава добри резултати, барем кога станува збор за заштита од сонце.
– За заштита од град не знам каков ефект ќе има, ќе видиме, но други земјоделци велат дека може да штити и од град и дека се користи и за овошки и за грозје – додава нашата соговорничка.
Примената на заштитни мрежи од град, сонце и поројни дождови веќе покажала резултати во намалување на штетите од климатските промени. Истите мрежи луѓето ги користат за заштита и на лозови и овошни насади. Мрежите ги намалуваат финансиските загуби на сопствениците на насадите, но и служат како бариера за заштита од птиците и штетниците. Овие мрежи ги има во земјоделските аптеки. Во последниве неколку години сведоци сме на чести невремиња со голем град, при што биле уништени цели ниви, како градот што уништи јаболкови насади во Преспа, но и праски во Росоман. Временските услови стануваат неповолни и тоа се одразува на родот.
Заштитните мрежи имаат голема примена во земјоделството во Италија, земја што исто така се соочува со високи температури и сушни периоди. Заштитните мрежи се поставуваат масовно на овошките и на виновата лоза, а се користат и во оранжериското производство. Покрај нив, голема примена има и системот капка по капка, за редовно снабдување на културите со вода.
Градобијната заштита штетна за околината
Во минатото како мерка за заштита од град се користеше противградобијаната заштита, но таа веќе одамна не се применува. Иако имаше најави за повторно воспоставување такви системи, преку таканаречено засејување, за што беа и обезбедени средства, тие не се во употреба.
Од друга страна, засејувањето на облаците ретко се користи во светот бидејќи се загрозува животната средина. Се смета дека користењето на сребрен јодид е штетно и проблематично од повеќе аспекти, дека се загадуваат почвата и подземните води, поради што неговата примена сѐ повеќе се избегнува. Е.Р.
