Златото е пообилно во составот на Земјината маса отколку оловото. Меѓутоа, неговото присуство на површината одамна е загатка бидејќи златните атоми претпочитаат да останат закопани многу подолу. На 29 декември минатата година, тим од меѓународни истражувачи објави резултати што би можеле да ја решат оваа долгогодишна мистерија. Тие воведоа модел што нагласува како стопената карпа, или магмата, може да донесе злато од обвивката на Земјата до повисоки нивоа. Тимот го вклучуваше Адам Сајмон, научник од Универзитетот во Мичиген, кој соработуваше со експерти од Кина, Швајцарија, Австралија и од Франција.
Обвивката на Земјата, која се наоѓа многу милји под нашите стапала, е место на интензивен притисок и топлина. Атомите на златото главно остануваат заклучени таму, но луѓето ископувале злато на површината со векови. Научниците беа љубопитни за тоа каков механизам може да ги поттикне златните атоми да се придвижат нагоре. Истражувачите ги разгледуваа процесите како делумното топење и испарливите течности, но точната причина за движењето на златото остана нејасна досега. Во учебниците по геологија често се истакнува дека златото не создава лесно хемиски врски со други елементи. Тоа е сè уште точно во типични услови, но нешто посебно се случува во одредени области со висока температура под активните вулкани.
Клучниот наод вклучува сулфур во специфична хемиска состојба. Свежо откриениот комплекс злато-трисулфур се чини дека е добар за чување и транспорт на злато. Овој комплекс настанува кога течноста богата со сулфур е во интеракција со карпите од обвивката под притисок пронајден на околу 30 до 50 милји под земја. Тоа му помага на златото да остане растворено наместо да биде во цврстата обвивка. Откако ќе се формира комплексот, златото станува помобилно во стопените делови од внатрешноста на Земјата. Течноста и топењето потоа можат да го носат нагоре, каде што на крајот може да заврши поблиску до површината.
– Сите тие активни вулкани се формираат над или во средината на зоната на субдукција – рече Адам Сајмон.
Истражувачите ги поврзаа истите овие геолошки поставки со најголемите наоѓалишта на злато на планетата. Во контролирани лабораториски експерименти, научниците ги реплицираа условите пронајдени под активните вулкани. Тие вештачки произведоа магма за да следат како златото комуницира со сулфурот. Податоците од овие експерименти се внесени во термодинамички модел, кој го предвидува однесувањето на златото на различни температури и притисоци. Моделот укажува на стабилен комплекс злато-трисулфур што патува полесно од другите форми на злато. Овие наоди потврдуваат дека сулфурот ја менува хемиската состојба на златото доволно за да го извлече од подлабоките зони. Како што се крева магмата, од течностите збогатени со злато излегуваат меурчиња, оставајќи го зад себе вредниот метал.
Резултатите од оваа студија би можеле да имаат корист за истражувањето на минералите, особено во близината на субдукционите зони што кружат околу Пацификот. Фокусот може да се префрли на области каде што циркулираат течности оптоварени со сулфур, што сигнализира поголема шанса да се најде злато.
