По иницијатива на париската установа „Куќа на Европа и Истокот“, а со поддршка на францускиот национален центар за книгата, македонското министерство за култура и на универзитетот „Крајст Черч“ од Кентербери, францускиот издавач „За момент“ објави избор од единаесет есеи на македонскиот писател Горан Стефановски со наслов „Пофалба на обратноста“.
Приредувач на изборот и автор на предговорот е универзитетскиот професор Иван Додовски, а преводот на француски јазик го направи Марија Бежановска. Изданието содржи и посебен осврт за Горан Стефановски од универзитетската професорка Фроса Пејоска-Бушеро. Како што вели Додовски во предговорот на книгата, ова француско издание е уникатно бидејќи содржи избрани есеистички текстови (повеќето во форма на беседа или јавно излагање) објавувани посебно, во последните две децении од животот на Горан Стефановски.
– Тоа е период кога тој се свртува кон промислување на европскиот цивилизациски простор од перспективата на неговото претходно творечко искуство во македонски, југословенски и постјугословенски контекст. Светот на идеите од драмите на Горан Стефановски е неизбежно присутен и во неговите есеи, кои претходно не биле објавени во една книга. Некои од нив се пригодни говори, иако во нив нема ништо од клишето на пригодноста. Публиката на која ѝ се упатени овие обраќања е, главно, западноевропска. Исклучок прават пристапната беседа „Нашата приказна“, искажана во Скопје по повод приемот на Горан Стефановски за дописен член на Македонската академија на науките и уметностите, и есејот „Пофалба на обратноста“, кој е своевиден тестаментален текст напишан на фонот на драматичните политички превирања и внатрешни општествени конфликти во Македонија во 2015 година – вели Додовски.
Сите овие есеи лајтмотивски се проникнуваат, градејќи еден хипертекст за идентитетот како клучен, егзистенцијален топос на Горан Стефановски.
– Кој сум јас, кои сме ние? Кој е другиот, кои се другите? Како да се надминат стереотипите, овозможувајќи културни проникнувања внатре во европскиот цивилизациски простор? Горан Стефановски смета дека до одговорот на овие прашања може да се стигне преку деконструкција на спротивставената имагологија Исток – Запад – заклучува Додовски.
Важноста на дискурсот на Горан Стефановски, како што истакнува францускиот издавач, се состои во тоа дека „неговите опсервации и размисли се направени од позиција на ‘патувачки егзил’ и во нив ги сретнуваме Кафка, Тинтин и Пајо Паторот преку кои се нуди критика на внатрешните поделби во Европа, кои се закануваат да ја претворат во еден дистописки простор“.
Горан Стефановски (1952-2018) e најафирмираното име на современата македонска драма и автор на импозантен опус од 28 драми, шест сценски адаптации и повеќе сценарија за ТВ-драми и филмови. Тој е основач на Катедрата за драматургија на Факултетот за драмски уметности во Скопје, каде што предава сѐ до 1998 година. Потоа работел во Шведскиот институт за драмска уметност во Стокхолм, на универзитетот „Кент“ и на Универзитетот „Крајст Черч“ во Кентербери.
