Почетен исчекор за подигнување на моралот на културниот патриотизам на Македонците во Грција
Добро е што во Грција се појавуваат иницијативи, здруженија и невладини организации што организираат изучување на македонскиот јазик, дури и во форма на видео и онлајн курсеви. Сепак, вистинското достигнување (на кое се работи) би било сертифицирање (лиценцирање) на македонскиот јазик од страна на Министерството за образование во Грција. Тоа би значело дека оние што ќе изберат да го изучуваат македонскиот јазик во Грција ќе имаат можност да добијат лиценциран сертификат (од видот на ТОЕФЕЛ) за негово познавање, кој би се вреднувал за кариерен развој, вели Људмил Спасов, претседател на Советот за македонски јазик
Појавата на Јутјуб на видеоповикот од Центарот за македонски јазик од Грција со покана до Македонците од оваа соседна земја да учат македонски јазик, предизвика одредени реакции на умерен оптимизам и во Македонија. Сепак, и понатаму е воздржана надежта дека тоа е сигнал за придвижување во позитивна насока за надминување на стереотипите во Грција, изразени преку одбивање да се прифати постоењето на македонскиот јазик воопшто, а особено, пак, на грчката државна територија. Сепак, оваа објава на Центарот за македонски јазик во Грција беше доживеана како своевидна сензација, доволна за реакција од видот: отворени се првите училишта на македонски јазик во Грција. Но за што точно станува збор?
Центарот за македонски јазик во Грција е новоформирана невладина организација што се обидува да го заштити и промовира македонскиот јазик во Грција
Сепак, во реалноста, за почеток станува збор за јазичен курс, наменет за граѓаните на Грција што имаат малку или немаат воопшто познавање на стандардниот македонски јазик, за сите возрасни групи. Сите лекции се достапни во ПДГ-формат, ПДФ и видеоформат. Наставен јазик ќе биде грчкиот.
Центарот за македонски јазик во Грција е новоформирана невладина организација што се обидува да го заштити и промовира македонскиот јазик во Грција. Центарот започнува со бесплатни онлајн курсеви по македонски јазик за почетници. Како локална невладина организација, центарот е основан во 2022 година од граѓани на Грција, а неодамна има поднесено барање за регистрација до властите во градот Лерин и се очекува одлука во наредниот период.
Примарната цел на центарот е зачувување и негување на македонскиот јазик во Грција. Активностите на центарот се групирани во три основни области: образование, застапување и документација. Центарот ќе дава поддршка во напорите и легитимните заложби за идно воведување на македонскиот литературен јазик како изборен предмет во јавните училишта (основно и средно) и универзитетите во Грција, лоцирани во регионите Западна Македонија, Централна Македонија и Источна Македонија и Тракија.
Поддршка за идното можно основање педагошки училишта/одделенија во рамките на постојните универзитети во Грција, во насока на обучување и образовно квалификување на локални наставници по македонски јазик, како и подготовка на соодветна наставна програма и наставни материјали.
Центарот дава поддршка на легитимното барање за признавање на македонскиот јазик како малцински јазик во Грција, вклучувајќи и за ратификација на Рамковната конвенција за заштита на националните малцинства и Европската повелба за малцински јазици од страна на парламентот на Грција.
Според соопштението од Центарот за македонски јазик во Грција, тие ќе даваат поддршка на иницијативи за заштита на јазичните права на говорителите на македонски јазик во Грција, вклучувајќи го правото непречено да користат свој јазик во приватната и во јавната сфера, правото да ги користат своите традиционални семејни презимиња, правото да регистрираат културни здруженија, со цел негување на етнокултурниот и јазичниот идентитет… Се планираат и јавни кампањи за пробив и унапредување на јавната употреба на македонскиот јазик во Грција од страна на неговите говорители, вклучувајќи и преку употреба на традиционалните топоними на населените места во северна Грција, заедно со сегашните топоними.
Веќе се работи и на дигиталната база на податоци за традиционални топоними и утврдување на областите, околиите и населените места во Грција каде што се зборуваат македонскиот јазик и неговите дијалектни разновидности во поголема или помала мера. Дигитално документирање на различните дијалекти на македонскиот јазик што се зборуваат во Грција за архивски и истражувачки цели.
Освен тоа, Центарот има намера да работи на документирање на сите поединечни случаи на кршење или попречување на човековите права врз етничките Македонци, говорителите на македонскиот јазик и граѓаните на Грција, како и говорот на омраза во јавната сфера насочен кон нив од разни јавни или приватни ентитети.
Целите и активностите на Центарот за македонски јазик во Грција звучат како своевиден револуционерен исчекор
Плановите, целите и активностите на Центарот за македонски јазик во Грција, за изучување на македонскиот јазик во Грција, како и негова афирмација во грчкото општество, во смисла на негување на етнокултурниот и јазичниот идентитет на Македонците во оваа земја, звучат како своевиден револуционерен исчекор, имајќи ги предвид сложените состојби во билатералните државни македонско-грчки односи пред потпишувањето на Преспанскиот договор, а и постојаното одложување (избегнување) на официјална Атина да го исполни и оној мал дел од обврските што ги доби со договорот. Иако во Преспанскиот договор се наведува македонскиот јазик како официјален јазик на соседната држава на северната граница на Грција, т.е. Македонија, се чини дека грчкиот анимозитет кон прифаќањето и признавањето на состојбите за постоење автохтони говорители на македонскиот јазик на нејзина државна територија (грчки државјани) е само поттурнат под тепих.
– Како некаков почетен исчекор за подигнување на моралот на културниот патриотизам на Македонците во Грција, добро е што се појавуваат иницијативи, здруженија и невладини организации што организираат изучување на македонскиот јазик, дури и во форма на видео и онлајн курсеви. Сепак, вистинското достигнување (на кое се работи) би било сертифицирање (лиценцирање) на македонскиот јазик од страна на Министерството за образование во Грција. Тоа би значело дека оние што ќе изберат да го изучуваат македонскиот јазик во Грција ќе имаат можност да добијат лиценциран сертификат (од видот на ТОЕФЕЛ) за негово познавање, кој би се вреднувал за кариерен развој. Односно сертификатот за познавање на македонскиот јазик да носи одредени бодови на државно рамниште, т.е. за кариера во државните институции. Теоретски тоа е сосема можно, Грција да го прифати македонскиот јазик како странски јазик (иако треба да бидеме реални дека можеби нема експлицитно да биде именуван како македонски) да биде вклучен како дополнителна вредност во кариерниот развој на тој што ќе добие лиценциран сертификат. Патот е отворен, но колку време ќе помине до целосна реализација на оваа, пред сѐ, практична потреба за административна комуникација во Грција, не може да се предвиди. Вкоренетите стереотипи тешко се надминуваат, но дава надеж тоа што има придвижувања во иницијативите за изучување на македонскиот јазик таму. Инаку, неоспорно и во Грција се свесни дека имаат потреба од сертифицирани познавачи на македонскиот јазик, почнувајќи од потребата за превод на документи, судски преводи и други разни ситуации – вели професорот Људмил Спасов, претседател на Советот за македонски јазик и член на заедничката македонско-грчка историско-образовна комисија, формирана според Преспанскиот договор.
Освен за Грција, професорот Спасов истакнува дека потреба од сертифицирани познавачи на македонскиот јазик постои и во Албанија, каде што им било укажано дека би бил поголем интересот за изучување на македонскиот јазик, ако сертификатот за негово познавање би служел за кариерен развој во институциите на албанската држава.
