Кога ќе се спомене јачменот, првата асоцијација за многумина е – пиво. И со право, бидејќи ова древно жито е една од основните состојки на многу пива. Сепак, јачменот е многу повеќе од суровина за освежителни пијалаци – тој е храна со импресивна историја, исклучителни хранливи својства и неисцрпен кулинарски потенцијал. Во свет каде што трендовите за суперхрана постојано се менуваат, јачменот останува тивок, сигурен и несфатливо потценет. И заслужува да се најде во секое домаќинство – особено во лето, кога бараме храна што е лесна и заситувачка, што може да се приготви однапред и останува свежа долго време
Храна за гладијатори и легионери
Јачменот е една од најстарите култивирани житарки во светот. Неговата историја датира од пред повеќе од 10.000 години, кога се користел како основна храна, но и како валута. Јачменот се сеел во камената доба, се одгледувал во Стар Египет, Месопотамија и во областа на европските колиби. Во Вавилон од него се правеле каша и пиво, а во античкиот свет печениот јачмен бил важен прехранбен производ.
За Старите Грци, јачменот бил идеална храна за спортистите, бидејќи верувале дека им дава сила и издржливост. Римјаните отишле чекор понатаму – нивните легендарни легионери добивале дневни порции јачмен како главен дел од нивната воена исхрана. Дури се вели дека „ниту еден војник не освоил империја со празен стомак – туку со грст јачмен“.
Гладијаторите биле нарекувани хордеари – „оние што јадат јачмен“, бидејќи тоа бил нивниот главен оброк во подготовката за напорните битки, што не е изненадувачки, со оглед на тоа што содржи витамини А, Д, Е и поголеми количества витамин Б12.
Во средниот век јачменот сè повеќе се поврзувал со посиромашните слоеви на населението, додека пченицата станала синоним за луксуз и статус. Сепак, токму оваа „народна“ заднина сведочи за неговата отпорност и практичност во секојдневното готвење.
Практична, хранлива и долготрајна храна
Најчесто користената храна во денешната исхрана е излупениот јачмен, познат како каша од јачмен. Неговата голема предност е што се готви брзо, лесно се вари и има пријатна, малку јаткаста арома. Апсорбира вкусови од зачини, чорби и зеленчук, што го прави совршен за супи, лесни летни чорби и салати што може да се јадат со денови.
Од нутритивна гледна точка, јачменот е вистински шампион. Богат е со растителни влакна, особено бета-глукани – соединенија за кои е докажано дека го намалуваат холестеролот и го стабилизираат шеќерот во крвта. Исто така, содржи пристојни количества на растителни протеини, железо, селен и магнезиум – минерали што се неопходни за правилна функција на мускулите, имунолошкиот систем и метаболизмот. Друга практична придобивка од јачменот е неговата издржливост – откако ќе се свари, може да стои во фрижидер со денови без да го изгуби вкусот или текстурата. Многумина дури и откриваат дека има уште подобар вкус следниот ден, бидејќи сите состојки се дополнително натопени.
Денес јачменот заслужено се враќа на трпезата. Готвачи и нутриционисти низ светот го промовираат како алтернатива на белиот ориз или тестенините – поздрава, поодржлива и поевтина опција. Без разлика дали го користите како основа за освежителна салата со печен зеленчук и фета-сирење, како додаток на супи и чорби или дури и како десертна каша со суво овошје и мед – јачменот лесно се вклопува во секое мени.
