Во оптек се повеќе опции за ставање крај на војната:
Воената статистика малку кажува за бројот на човечки жртви во Украина, а повеќе за моменталната просечна возраст на украинските војници на фронтот. На почетокот на војната, во 2022 година, просекот беше 30–35 години. Денес, во 2025 година, просекот е 43–45 години, а во некои бригади 50 години (според магазинот „Тајм“, „Бизнис инсајдер“ и „Л’монд“), што го компромитира понатамошниот украински отпор кон Русите. Од друга страна, долгата војна ги оптоварува и западната и руската економија. Втората страда од пад на приходите од нафта и гас (27 отсто во јули годинава); поради ерозијата на резервите и девалвацијата, ограничениот раст на БДП и ризикот од рецесија; поради очигледното зајакнување на рубљата, која крие структурни слабости, и поради долгорочната изолација од глобалните инвеститори. На Доналд Трамп, чиј стратешки пресврт треба да донесе рекорден економски раст во САД годинава, не му е потребна ескалација на украинско-рускиот конфликт за да ги поништи своите позитивни резултати.
Значи, сè е подготвено за договорот меѓу Путин и Трамп (во кој Трамп од петни жили се труди некако да ги вклучи Зеленски и Европејците, бидејќи досега тие безрезервно се согласуваа со сите негови барања).
1. Договорот може да се однесува на постигнување примирје/прекин на огнот, односно на привремен договор за запирање на конфликтот без решавање на причината – како трајното примирје по Корејската војна во 1953 година без формален мировен договор.
2. Друго можно решение е да се постигне мировен договор што резултира со формален документ со кој страните во конфликтот го прогласуваат крајот на војната – со посредство на трета страна (САД), и во кој се утврдуваат границите меѓу страните во конфликтот, статусот на спорните територии, политичките решенија и безбедносните гаранции (како Дејтонскиот договор во 1995 година).
3. Исто така е можно да се замрзне конфликтот (замрзнат конфликт) – фактички прекин на борбите без политичко решение, како што е случајот со Транснистрија и Кипар.
4. Доколку се помести поделбата, украинската војна би можела да заврши со создавање две или повеќе политички единици. Тоа е решение што може да вклучува меѓународно признавање или неформално разграничување, како што е случајот меѓу Судан и Јужен Судан, односно Индија и Пакистан.
Малку е веројатно дека мировниот договор ќе се потпира на ООН или ОБСЕ
За да се зачува интегритетот на Украина, теоретски е можно да се работи на автономија/федерализација на спорните региони (Каталонија во Шпанија или Курдистан во Ирак). Сепак, само теоретски, бидејќи практично, Зеленски, Франција и Германија ја пропуштија таа можност со тоа што не го почитуваа Минскиот договор – една од клучните причини зошто започна руската „специјална воена операција“. Ќе зборувам за референдумот – декларацијата на луѓето што живеат на спорните територии. Тој веќе беше искористен од руската страна за да ги припои истите тие територии кон Руската Федерација.
Со оглед на слабеењето на улогата на меѓународните организации и лошите претходни искуства поврзани со нивните интервенции, малку е веројатно дека тие ќе се движат кон мировен договор што ќе се потпира на нив (ОН, ЕУ, САД, ОБСЕ) – односно на нивното следење на спроведувањето на конечно постигнатиот мировен договор. Едностраната капитулација/победа на едната (очигледно сега на руската страна) и наметнувањето на нејзините услови исто така изгледа – несоодветно. Не само затоа што Украина и Унијата се спротивставуваат на капитулацијата, туку најмногу затоа што таков „мир на победникот“ никогаш не трае долго (по Првата светска војна, Втората светска војна).
Значи, мировниот договор меѓу Трамп и Путин е можен и пожелен. Сè е подобро од страдање во војна. Во овој контекст, треба да се согледа и средбата меѓу рускиот и американскиот претседател во Алјаска. Двајцата државници сакаат да покажат како ја контролираат ситуацијата: важно е Путин да обезбеди рамноправен разговор со американскиот соговорник, а Трамп сака да го потврди својот наратив, според кој, војната во Украина е последица на политиката на неговиот претходник Џо Бајден – и дека тоа немаше да се случи ако тој останеше претседател. Исходот од состанокот ќе зависи од впечатоците за сопствениот успех што Трамп и Путин ќе ги извлечат од него. И мирот и продолжувањето на војната се можни, односно зајакнување на меѓусебната доверба или раскол. Без домашни политички промени во Украина и Унијата, без оглед на исходот од руско-американската средба, антитрамповиот сојуз меѓу демократите на Бајден, Зеленски и европските лидери ќе продолжи во Европа. Бидејќи американските демократи ги загубија изборите во САД, но не и во Унијата. Р.С.
