Прв официјален говор на новата британска премиерка и ветување
Новоизбраната британска премиерка Лиз Трaс, во својот прв официјален говор по преземањето на премиерската функција, вети дека ќе го изведе Обединетото Кралство од бурата и најави дека нејзините три приоритети ќе бидат економијата, енергетската криза и јавното здравје, пренесоа светските агенции. Трас се обрати од пред Даунинг стрит 10 по враќањето од Шкотска, каде што беше официјално назначена на функцијата од страна на британската кралица Елизабета Втора. Трас вети раст на економијата и давање приоритет на производите произведени во Обединетото Кралство, но призна дека земјата се соочува со предизвици произлезени од пандемијата на ковид и војната во Украина. Велика Британија ја доживува најголемата ценовна криза во последните децении. Инфлацијата е над 10 проценти, а цените на енергентите растат и за бизнисите и за домаќинствата.
– Прво ќе ја натерам Британија повторно да работи. Имам храбар план за економски раст преку даночни намалувања и реформи. Ќе ги намалам даноците за да ја наградам напорната работа и да ги поттикнам растот и инвестициите предводени од бизнисот. Ќе испорачам реформи за мојата мисија да постигнам Обединетото Кралство повторно да работи, да гради и повторно да расте – рече Трас.
Најдолгото интервју за работа во историјата
По кампањата за преземање на раководењето со Владата на Обединетото Кралство, која траеше повеќе од еден месец, во понеделникот Лиз Трас беше најавена како 56-та британска премиерка и наследничка на Борис Џонсон.
Донеодамнешната министерка за надворешни работи Трас и нејзиниот ривал, поранешниот министер за финансии Риши Сунак, го поминаа летото собирајќи поддршка меѓу членовите на Конзервативната партија, кои го дадоа решавачкиот глас за тоа кој ќе ја води Владата. Трас (47) постојано беше пред Сунак (42) во анкетите меѓу околу 200.000 членови со право на глас. По пребројувањето на гласовите, таа освоила околу 20.000 гласа повеќе од Сунак – 81.326 наспроти 60.399. Со победата, Трас стана третата британска премиерка, по Тереза Меј и Маргарет Тачер.
Трката за нов премиер започна во јули, откако Џонсон поднесе оставка поради серија скандали. Трас и Сунак беа клучни играчи во кабинетот на Џонсон, а оставката на Сунак предизвика бран од други оставки од кабинетот во последните денови на Џонсон. Гласањето по пошта и онлајн беше затворено во петокот, по осум недели кампања, што Трас го опиша за Би-би-си како „најдолгото интервју за работа во историјата“.
Иако Трас беше фаворит на нејзината партија, гласањето не го одразува јавното мислење. Анкетата на ЈуГов на крајот на август покажа дека 52 отсто од луѓето сметаат дека Трас ќе стане „лоша“ премиерка. Четириесет и три отсто рекле дека воопшто не веруваат дека ќе можат да се справат со горливиот проблем со зголемените трошоци за живот.
Обединетото Кралство е зафатено со најлошата криза на трошоците за живот со двоцифрена инфлација и скок на цените на енергијата поради војната во Украина. Просечната сметка за енергија на домаќинството во Велика Британија се искачи на повеќе од 3.500 фунти годишно, трипати повеќе од пред една година, а инфлацијата е над 10 отсто, за првпат од 1980-тите. Владата се соочува со сè поитни повици да обезбеди финансиска поддршка пред зимата.
Првата задача – решавање на економската криза
Трас стана секретарка за надворешни работи пред една година, откако вршеше серија министерски позиции во ресорите што вклучуваат правда, образование и меѓународна трговија. Таа го започна своето политичко патување како тинејџерка, членка на либералдемократите пред да се префрли на десничарските конзервативци. За време на кампањата за брегзит, таа го поддржуваше останувањето во Европската Унија, но брзо ја смени страната по гласањето на референдумот. Поради нејзиниот стил на облекување и позирање на фотографии – облечена во шубара во Москва или фотографија на тенк во Естонија – ја споредуваат со ториевската икона Тачер. Нејзиниот вкочанет стил се олабави со текот на времето, а нејзините сојузници се обидоа да го илустрираат нејзиниот карактер, откривајќи дека сака караоке и дружење.
Борбата за лидерство на Обединетото Кралство и растечката економија ја осветлија политичката борба во Конзервативната партија да го задржи своето 12-годишно владеење на власта.
Факти за новата премиерка Лиз Трас
1. Трас е третата жена премиер на Велика Британија во историјата, по Маргарет Тачер и Тереза Меј. Интересен е податокот дека кога имала само седум години ја имитирала Маргарет Тачер на училиште. Триесет и девет години подоцна, таа навистина ги следи стапките на Челичната Леди и стана лидерка на Конзервативната партија и премиерка.
2. По долга политичка битка за премиер на Велика Британија, Трас стана наследничка на Борис Џонсон, кој беше соборен од лидерската позиција по низа скандали што ја загубија поддршката од партијата. Но нејзината работа не е лесна, бидејќи, според британските медиуми, новата премиерка веднаш ќе биде под притисок да објави план за справување со вртоглавите сметки за струја. Покрај тоа, Трас ја наследува економијата што пропаѓа во земјата, со највисока инфлација во последните 40 години.
3. Лиз Трас има 47 години, има сопруг и две деца. Покрај богатиот приватен живот, таа има и богата политичка кариера. Имено, таа 12 години е пратеничка, а осум години министерка во кабинетот. На премиерското место доаѓа од функцијата министерка за надворешни работи.
4. Лиз е во брак со сметководителот Хју О’Лири. Таа е родена во Оксфорд, а пораснала во Шкотска и Лидс.
5. Пред да влезе во политиката, Лиз работела како сметководителка и економистка.
Подготвил: Mарјан Велевски
