Во текот на последните девет месеци се слушнаа многу објаснувања за овие различни епидемиски варијабли – време, стара популација, витамин Д, претходен имунитет, имунитет на стадо итн. – но ниту една не ја објаснува временската рамка или размерот на овие драстични варијации. Сепак, постојат потенцијални занемарени начини за разбирање на оваа пандемија што може да помогнат да се одговори на овие прашања, да се прекинат многу жестоки расправии и, што е најважно, да ни помогнат да го ставиме под контрола ширењето на ковид-19.
Фељтон: Нови круцијални сознанија во врска со пандемијата на ковид-19
Има нешто чудно во оваа пандемија на коронавируси. Дури и по повеќемесечно обемно истражување на глобалната научна заедница, многу прашања остануваат отворени, пишува во својата анализа „Атлантик“.
Зошто, на пример, толку многу луѓе починаа во северна Италија, но не и во остатокот од земјата? Само три заемно блиски региони во северна Италија имаат 25.000 од речиси 36.000 смртни случаи во земјата; само еден регион, Ломбардија, има околу 17.000 смртни случаи. Речиси сите смртни случаи се случија во првите неколку месеци по избувнувањето. Што се случи во Гвајакил, Еквадор, во април, кога толку многу луѓе починаа толку брзо што телата беа оставани на тротоарите на улиците? Зошто беше забележан значителен дел од сите смртни случаи во светот во толку малку градови во пролетта 2020 година, додека многу други градови со слична густина на население, временски услови, старосна структура и фреквенција на патување беа поштедени? Што навистина можеме да научиме од Шведска, која некои ја нарекуваат голем успех, додека остатокот од Европа доживува втор бран, а други голем неуспех затоа што немаше карантин (локдаун) и претрпе голем број смртни случаи во првите денови од епидемијата? Зошто не се остварија катастрофалните предвидувања во Јапонија? Збунувачките примери продолжуваат.
Во текот на последните девет месеци се слушнаа многу објаснувања за овие различни епидемиски варијабли – време, стара популација, витамин Д, претходен имунитет, имунитет на стадо итн. – но ниту една не ја објаснува временската рамка или размерот на овие драстични варијации. Но постојат потенцијални занемарени начини за разбирање на оваа пандемија што може да помогнат да се одговори на овие прашања, да се прекинат многу жестоки расправии и, што е најважно, да ни помогнат да го ставиме под контрола ширењето на ковид-19.
Ро и К
Досега многу луѓе слушнале за Ро – основниот репродуктивен број на патогенот, просечната мерка за неговата инфективност. Но ако не сте прочитале научни списанија, помалку е веројатно дека сте слушнале за K-мерка за негово расејување. Дефиницијата на бројот К е начин да се постави прашањето дали вирусот се шири рамномерно или во големи изблици, при што едно лице заразува многумина одеднаш. По девет месеци собирање епидемиолошки податоци, знаеме дека ова е премногу дисперзиран патоген, што значи дека има тенденција да се шири во гроздови или жаришта, но дека сознанието сè уште не влегло во целост во нашиот начин на размислување за пандемијата – или во нашата превентивна практика.
Сега веќе славниот број Ро всушност е просечна мерка за инфективноста на патогенот или просечниот број на заразени лица за кои постои сомневање дека се заразени откако биле во контакт со болно лице. Ако едно болно лице инфицира уште три лица во просек, Ро е три. Овој параметар е широко рекламиран како клучен фактор за разбирање на ефектите од пандемијата. Медиумите произведоа неколку објаснувања и визуализации за ова.
Различни системи за надзор го следат неговиот развој во реално време, честопати наречен Р или Рт, како одговор на нашите интервенции (ако луѓето носат маски и се изолираат или имунитетот расте, болеста повеќе не може да се шири на ист начин, па оттука и разликата помеѓу броевите Ро и Р).
„Има нешто чудно во оваа пандемија… Дури и по неколку месеци опсежно истражување, многу прашања остануваат отворени“, пишува меѓу другото во
својата обемна анализа угледниот американски медиум „Атлантик“, која ќе ја презентираме во неколку продолженија
За жал, просечните вредности не се секогаш корисни за разбирање на дистрибуцијата на еден феномен, особено ако неговото однесување варира. Ако извршниот директор на Амазон, Џеф Безос, влезе во бар со сто редовни посетители, просечното богатство на тој бар одеднаш надминува милијарда долари. Ако некој обичен човек влезе во тој бар, нема многу да се промени. Јасно е дека просекот не е толку корисен број за да се разбере распределбата на богатството во тој бар или како воопшто да се промени. Понекогаш значењето не е вистинската порака. Да направиме паралела – ако некое лице во барот е заразено со ковид-19, а просторијата е слабо проветрена и бучна, што предизвикува луѓето да зборуваат гласно одблизу, потенцијално речиси сите во собата би можеле да бидат заразени – шема забележана многупати откако започна пандемијата, што исто така не е покриено со бројот Р. Тука сега влегува на сцена дисперзијата.
Прекумерна дисперзија
Постојат инциденти поврзани со ковид-19 во кои едно лице веројатно заразило 80 проценти или повеќе од луѓето во просторијата само за неколку часа. Но во други случаи, ковид-19 може да биде изненадувачки помалку заразен. Прекумерната дисперзија и ширење на овој вирус се потврдени во истражувањата низ светот. Сѐ поголем број студии проценуваат дека повеќето заразени луѓе не можат да заразат ниту едно друго лице. Неодамнешна студија покажа дека во Хонгконг, кој спроведе опсежно тестирање и пребарување контакти, околу 19 проценти од случаите биле одговорни за 80 проценти од случаите на пренесување, додека 69 проценти од заразените не заразиле ниту едно друго лице. Ваквите откритија не се невообичаени: Повеќе студии од почетокот на пандемијата сугерираат дека само 10-20 проценти од заразените би можеле да бидат одговорни дури за 80-90 проценти од пренесувањето и дека многу други луѓе едвај го пренесуваат вирусот.
(продолжува)
