Автор: Д-р Хајбер Таравари
Атријалната фибрилација (АФ) е една од најчестите и најкомплексни аритмии, која може значително да влијае врз здравјето на срцето и да предизвика сериозни компликации. Ова пореметување на ритамот на срцето може да доведе до нарушување на нормалната циркулација на крвта, со што се зголемува ризикот од згрутчување на крвта и појава на состојби како мозочен удар. Оваа состојба е особено забележана кај постари лица, но може да се појави и кај помлади луѓе.
Што е атријална фибрилација?
Атријалната фибрилација претставува состојба во која отчукувањата на срцето стануваат неправилни и често забрзани. Оваа аритмија предизвикува треперење на преткоморите, што го нарушува нормалното пумпање на крвта во коморите. Како резултат на тоа, циркулацијата на крвта низ телото се засегнува, што може да доведе до зголемен ризик од тромбоза (згрутчување на крвта) и мозочен удар.
Атријалната фибрилација може да се манифестира во различни форми. Таа може да биде привремена (пароксизмална), каде што епизодите траат краток период и потоа спонтано прекинуваат, или може да биде персистентна, при што епизодите траат подолго и бараат медицинска интервенција за да се вратат во нормален ритам. Исто така, може да биде и постојана, каде што нарушувањето на ритамот трае постојано и обично не реагира на третманите за враќање во нормален ритам.
Причини и ризик фактори
Атријалната фибрилација се јавува како резултат на нарушување на нормалниот електричен импулс што го координира ритамот на срцето. Оваа состојба може да биде предизвикана од различни фактори, меѓу кои најчести се хипертензија (висок крвен притисок), срцева слабост, коронарна артериска болест, и срцеви валвуларни нарушувања.
Хипертензијата, на пример, предизвикува зголемено оптоварување на срцето, што може да доведе до хипертрофија (задебелување) на срцевиот мускул и на крајот до развој на атријална фибрилација. Луѓето кои имаат коронарна артериска болест, која се јавува како резултат на намалување на протокот на крвта низ коронарните артерии, исто така се изложени на зголемен ризик од развој на оваа аритмија.
Покрај тоа, состојби како срцеви вродени аномалии, воспаление на срцевата обвивка (перикардитис), и заболувања на тироидната жлезда, како што е хипертиреоза, може да бидат предиспонирачки фактори за атријална фибрилација. Дехидрацијата, употребата на стимуланси како кофеин, алкохол, или тутун, како и одредени лекови за настинка или назални спрејови, исто така можат да предизвикаат појава на оваа аритмија.
Како што лицата стареат, ризикот од развој на атријална фибрилација значително се зголемува. Кај лицата над 65 години, оваа состојба е почеста и е поврзана со зголемен ризик од компликации како мозочен удар и срцева слабост.
Симптоми
Симптомите на атријална фибрилација може да варираат од човек до човек и може да бидат различни дури и кај иста личност во различни периоди. Некои луѓе може да доживуваат интензивни и чести палпитации, што е едно од најчестите чувства поврзани со оваа состојба. Палпитациите се манифестираат како забрзано или неправилно чукање на срцето, што често го чувствуваат пациентите како „треперење“ или „прескокнување“ во градите.
Други чести симптоми вклучуваат замор, отежнато дишење, вртоглавица и чувство на слабост. Заморот може да биде резултат на намалена ефикасност на срцето да пумпа крв низ телото, што води до недоволно снабдување со кислород и енергија. Овие симптоми може да се влошат при физички напор или стрес, кога срцето треба да работи понапорно за да обезбеди доволно крв и кислород за телото.
Важен аспект на атријалната фибрилација е тоа што некои лица може да немаат никакви симптоми и да не бидат свесни за постоењето на оваа состојба до моментот кога ќе се појават компликации како мозочен удар.
Дијагноза
Дијагнозата на атријална фибрилација обично започнува со физички преглед и медицинска историја на пациентот. Лекарите често користат електрокардиографија (ЕКГ) за да го идентификуваат и документираат неправилниот ритам на срцето. ЕКГ тестот ги прикажува електричните активности на срцето и може да ги открие абнормалностите во ритамот, карактеристични за атријалната фибрилација.
Дополнителни тестови, како што се крвните тестови, можат да помогнат во откривање на основните здравствени проблеми кои може да го предизвикале нарушувањето на ритамот, како што се болести на тироидната жлезда. Во некои случаи, може да биде потребно долгорочно мониторирање на срцевиот ритам преку уреди како што е Холтер монитор, кој снима континуирано електрични активности на срцето за 24 часа или повеќе.
Лекување
Третманот на атријална фибрилација зависи од индивидуалните карактеристики на пациентот и сериозноста на симптомите. Главната цел на третманот е да се контролира срцевиот ритам, да се намали ризикот од компликации и да се подобри квалитетот на животот на пациентот.
Еден од основните методи за третирање на атријалната фибрилација е употребата на лекови. Бета блокаторите, блокаторите на калциумовите канали, и дигоксинот се често користени лекови за регулирање на срцевиот ритам. Овие лекови помагаат во забавување на срцевиот ритам и спречуваат појава на палпитации.
Кај пациенти каде што аритмијата е долготрајна или персистентна, и кај кои не е успешно враќање на нормалниот ритам, може да се применат пристапи кои фокусираат на контролирање на срцевата фреквенција без да се врати нормалниот синусен ритам. Ова се постигнува со лекови кои влијаат на електричната врска помеѓу преткоморите и коморите на срцето.
За пациенти каде што лековите не се ефикасни, може да се применат инвазивни методи како што е аблација. Аблацијата е процедура при која се уништуваат малите делови на срцевото ткиво одговорни за ненормалните електрични импулси. Оваа процедура често се изведува со катетер преку препоните и се користи радиофреквенција или замрзнување за да се прекине ненормалната електрична активност.
Атријалната фибрилација е сериозна состојба која бара внимателен мониторинг и соодветен третман. Со правилна дијагноза и третман, многу пациенти можат да живеат нормален и активен живот без значајни компликации. Меѓутоа, свеста за оваа состојба и редовните медицински прегледи се клучни за рано откривање и спречување на потенцијално опасни последици.
