Новоизбраниот републикански претседател им вети на гласачите во кампањата дека ќе води поинаква политика од сегашната на демократската администрација. Во продолжение, за нашите читатели објавуваме преглед на стратегиските насоки објавени во кампањата на новиот американски претседател, кои тој би ги спроведувал во различни области, поврзани со безбедноста, економијата и внатрешните и надворешните политички прашања во САД, во својот втор четиригодишен мандат, а за кои се очекува да имаат глобално влијание
Што може да очекува светот од политиката на новоизбраниот американски претседател
Големи промени во трговската политика на САД, потоа, во односот кон војната во Украина, кон климатските прашања, електричните возила, даноците и кон имиграцијата можат да се очекуваат со враќањето на Доналд Трамп во Белата куќа по неговата победа на претседателските избори во САД.
Новоизбраниот републикански претседател во кампањата им вети на гласачите дека ќе води поинаква политика од сегашната на демократската администрација. Во продолжение пренесуваме преглед на предлозите што Трамп најави дека ќе ги воведе во неговиот втор четиригодишен мандат, иако некои од нив ќе бараат одобрување од Конгресот.
При елаборирањата за претстојните политики на Трамп, светските медиуми го земаат предвид неговиот прв претседателски мандат: длабокиот скептицизам кон ЕУ, политичката интровертност, односно насоченоста првенствено кон Америка и нејзините внатрешни прашања итн. Во дел од американските мејнстрим-медиуми, кои отворено се во конфликт со Трамп, пак, се изразува загриженост, од, како што велат, „политичката нестабилност и избувливост што претставуваат заштитен знак на новиот американски претседател“.
Ставовите на Трамп од областа на безбедноста: Смирување на војните во Украина и на Блискиот Исток
Она што веројатно е најважно за Трамп е дека војните ќе бидат „надвор од вестите“, вели Мет Дас, извршен потпретседател на Центарот за меѓународна политика, истакнувајќи ја определбата на новиот американски претседател за смирување на конфликтите во Украина и на Блискиот Исток.
Трамп ја критикува американската поддршка за Украина во војната со Русија и претходно изјави дека би можел да ја заврши војната за 24 часа доколку биде избран, иако не објасни како ќе го постигне тоа. Тој посочи дека Украина можеби ќе мора да отстапи дел од својата територија доколку сака да се постигне мировен договор, идеја што Украина постојано ја отфрла. Трамп долго време ги промовираше своите „многу добри односи“ со рускиот претседател, со кого, наводно, разговарал дури седум пати откако ја напуштил Белата куќа. Но Кремљ студено ја искоментира неговата победа, истакнувајќи дека САД остануваат „непријателска земја, која е и директно и индиректно е вклучена во војната против нашата држава“.
Од Трамп може да се очекува да ја продолжи политиката на вооружување на Израел што ја водеше и администрацијата на Бајден. Тој го поддржа Израел во неговата борба против Хамас во Појасот Газа, но го повика да ја прекине офанзивата. Трамп изјави и дека „ќе ги запре страдањата и уништувањата во Либан“, без да појасни како ќе го постигне тоа. Тој предложи изградба на „железна купола“, масивен противракетен одбранбен штит сличен на израелскиот, над целиот континентален дел на САД.
Во исто време, тој најверојатно ќе се заложи за историско нормализирање на односите меѓу Израел и Саудиска Арабија, напор што го направи за време на неговиот претходен мандат во периодот од 2017 до 2021 година, за кој Бајден исто така се стремеше.
Кога станува збор за Иран, Трамп можеби е помалку подготвен да го ограничи Израел. Неговиот прв мандат беше дефиниран со кампања со максимален притисок врз Исламската Република. Трамп не само што се повлече од договорот што ја остави настрана нивната нуклеарна програма и воведе нови санкции; тој, исто така, нареди атентат на многу популарниот во Иран, генерал Касем Сулејмани.
Новиот претседател, исто така, предложи испраќање на вооружените сили во Мексико за борба против наркокартелите и користење на американската морнарица за формирање блокада на земјата, за да се запре шверцот на опасната и сѐ повеќе распространета дрога фентанил.
Предизвиците со НАТО
Новоизбраниот американски претседател исто така изјави дека за време на неговото претседателство, САД суштински ќе ги разгледаат „целта на НАТО и мисијата на НАТО“.
Меѓу најголемите надворешнополитички прашања од првиот мандат на Трамп беше НАТО и дали неговите членки придонесуваат со својот удел во воената алијанса. За време на кампањата, Трамп јасно стави до знаење дека, иако војната во Украина ја оживеа Алијансата, тој не го остави ова прашање да замине, велејќи дека, и покрај наведените обврски, нема да се согласи да ги брани земјите што не ја исполнуваат обврската да потрошат најмалку два отсто од нивниот БДП за одбрана. Новиот потпретседател на САД, Џеј Ди Венс, неодамна потврди дека администрацијата на Трамп „ќе ги почитува обврските во НАТО“, но истакна дека НАТО „не е само корисник на помош, туку треба и да биде вистински сојуз“.
Вкупно 23, или приближно две третини, од членките на Алијансата се очекува да ја исполнат обврската од два отсто годинава. Но во изјавата во која му честиташе на Трамп, новиот шеф на НАТО, Марк Руте, рече дека трошоците за одбраната се „на напредна траекторија низ Алијансата“, можеби сигнализирајќи дека целите во иднина би можеле да бидат уште повисоки, веројатно на 2,5 отсто или дури отсто.
Ставови на Трамп за енергетиката
Крај на зелената политика – зголемување на производството на фосилни горива и гас
Трамп вети дека ќе го зголеми производството на фосилни горива во САД со олеснување на процесот на издавање дозволи за дупчење на земјиште во федерална сопственост и охрабрување за отворање нови гасоводи. Тој најави дека повторно ќе одобри дупчење за нафта во Арктичкиот национален резерват за диви животни на Алјаска.
Но останува отворено прашањето дали нафтената индустрија ќе го стори тоа и ќе го зголеми производството во време кога цените на нафтата и гасот се релативно ниски.
Новиот претседател нагласи дека повторно ќе ги повлече САД од Парискиот климатски договор, рамка за намалување на глобалните емисии на стакленички гасови, и ќе го поддржи зголеменото производство на нуклеарна енергија. Тоа, исто така, ќе ги повлече регулативите за електрични возила на претседателот во заминување Џо Бајден и другите политики насочени кон намалување на емисиите на автомобилите.
Трамп тврди дека САД треба да бидат способни да го зголемат производството на енергија, со цел земјата да биде конкурентна во развојот на системи за вештачка интелигенција, кои трошат огромни количества енергија.
Трамп и американската економија
Царини од 10 отсто, па нагоре за сите стоки што се увезуваат во САД
Доналд Трамп ја промовираше идејата за царини од 10 проценти или повеќе за сите стоки увезени во САД, што, според него, ќе го елиминира трговскиот дефицит. Не случајно Трамп изјави дека „царината“ му е омилен збор и оти ја гледа како генератор на приходи што би помогнал да се наполни државната каса.
Но критичарите велат дека тоа ќе доведе до повисоки цени за американските потрошувачи и глобална економска нестабилност. Тој, исто така, рече дека треба да има овластување да воведе повисоки, реципрочни тарифи за земјите што воведоа царини за увоз од САД. Трамп се закани дека ќе воведе царини од 200 отсто за некои увезени автомобили, истакнувајќи дека е особено решен да спречи автомобили од Мексико да влезат во неговата земја. Новиот американски претседател, исто така, посочи дека сојузниците како Европската Унија би можеле да се соочат со повисоки царини за нивните стоки.
Сепак, политиката на Трамп е особено насочена кон Кина. Тој предлага постепено укинување на кинескиот увоз на стоки како електроника, челик и лекови во текот на четири години. Тој, исто така, има намера да им забрани на кинеските компании да поседуваат американски недвижен имот и инфраструктура во енергетскиот и технолошкиот сектор.
Даночни олеснувања
Со својата трговска и енергетска агенда, Трамп вети дека ќе ги намали федералните регулативи за кои тврди дека го ограничуваат создавањето работни места. Новоизбраниот претседател вети дека ќе ги задржи огромните даночни намалувања во 2017 година што ги потпиша додека беше на функцијата, а неговиот економски тим дебатира за понатамошна рунда даночни намалувања за поединци и бизниси надвор од оние што беа донесени во неговиот прв мандат.
Тој вети дека ќе ја намали стапката на корпоративниот данок од 21 на 15 отсто за компаниите што ги произведуваат своите производи во САД. Повратникот во Белата куќа рече дека ќе бара закон за елиминирање на оданочувањето на бакшишот и прекувремената работа за да им помогне на угостителите и на другите работници. Тој вети дека нема да ги зголемува даноците или да ги намалува социјалните бенефиции.
Трамп, исто така, рече дека како претседател ќе изврши притисок врз ФЕД да ги намали каматните стапки, но тој нема да го бара тоа. Повеќето, ако не и сите негови даночни предлози ќе бараат одобрување од Конгресот. Буџетските аналитичари предупредија дека серија даночни намалувања ќе го зголемат федералниот долг.
Образование
Укинување на програмите за расен диверзитет
Доналд Трамп им вети на гласачите дека ќе бара од американските високообразовни институции „да ги бранат американската традиција и западната цивилизација“ и рече дека ќе ги „исчисти“ од програмите за расен диверзитет. Наместо тоа, вели Трамп, ќе го упати Министерството за правда да поведе случаи за граѓански права против училиштата што се вклучени во расна дискриминација.
Во градинките и училиштата, Трамп би поддржал програми што им овозможуваат на родителите да користат јавни средства за приватна или верска настава.
Трамп исто така сака да го укине федералното Министерство за образование и да им ја остави контролата над образованието на сојузните држави.
Правда
Истраги за противниците, помагање на сојузниците
Трамп повремено вети дека ќе ги користи федералните агенции за спроведување на законот за да ги истражи своите политички непријатели, вклучувајќи ги и изборните службеници, адвокатите и партиските донатори. Така, тој вели дека ќе размисли да назначи специјален обвинител што ќе го истражи Бајден, иако не прецизираше основа за таква истрага.
Тој најави дека размислува да отпушти државни обвинители што не ги следат неговите упатства, што би претставувало прекин на долгогодишната политика на САД за независен федерален апарат за спроведување на законот.
Трамп рече дека ќе размисли за помилување на сите осудени за злосторства поврзани со нападот на Капитол на 6 јануари 2021 година, откако го прогласи својот пораз на претходните претседателски избори.
Покрај криминалните истраги, тој предложи користење на регулаторните овластувања на владата за казнување на оние што таа ги смета за неистомисленици, како што се телевизиските мрежи.
Трамп и американската економија
Царини од 10 отсто, па нагоре за сите стоки што се увезуваат во САД
Доналд Трамп ја промовираше идејата за царини од 10 проценти или повеќе за сите стоки увезени во САД, што, според него, ќе го елиминира трговскиот дефицит. Не случајно Трамп изјави дека „царината“ му е омилен збор и оти ја гледа како генератор на приходи што би помогнал да се наполни државната каса.
Но критичарите велат дека тоа ќе доведе до повисоки цени за американските потрошувачи и глобална економска нестабилност. Тој, исто така, рече дека треба да има овластување да воведе повисоки, реципрочни тарифи за земјите што воведоа царини за увоз од САД. Трамп се закани дека ќе воведе царини од 200 отсто за некои увезени автомобили, истакнувајќи дека е особено решен да спречи автомобили од Мексико да влезат во неговата земја. Новиот американски претседател, исто така, посочи дека сојузниците како Европската Унија би можеле да се соочат со повисоки царини за нивните стоки.
Сепак, политиката на Трамп е особено насочена кон Кина. Тој предлага постепено укинување на кинескиот увоз на стоки како електроника, челик и лекови во текот на четири години. Тој, исто така, има намера да им забрани на кинеските компании да поседуваат американски недвижен имот и инфраструктура во енергетскиот и технолошкиот сектор.
Десеткување на „длабоката држава“ преку „чистка“ во федералната бирократија
Трамп ќе се обиде да ја десеткува „длабоката држава“, федералните функционери од кариера, за кои тој вели дека тајно ги следат своите агенди. Републиканецот би го направил тоа преку извршна наредба со која би се преквалификувале илјадници работници за да им се овозможи да добијат отказ. Тоа најверојатно ќе биде оспорено на суд.
Се предвидува дека Трамп ќе формира независна комисија за владина ефикасност на чело со својот поддржувач, милијардерот Илон Маск, за да се спроведе „чистка“ во федералната влада. Тој не опиша во детали како ќе функционира телото. Владата веќе има надзорни тела како Канцеларијата за управување и буџет и главни истражители во федералните агенции.
Трамп, исто така, би се пресметал и со федералните свиркачи, кои обично се заштитени со закон, и би формирал независно тело што ќе ги „надгледува“ американските разузнавачки агенции. Се смета дека поранешниот директор на разузнавањето Ричард Гренел ќе има важна улога во новата администрација на Трамп.
Ставови на Трамп од областа на миграциите
Нови опсежни ограничувања
Новоизбраниот претседател вети дека ќе ја врати својата политика од првиот мандат насочена кон нелегалните преминувања на границите и се очекува да продолжи со нови опсежни ограничувања. Тој вети дека ќе го ограничи пристапот до азил на границата меѓу САД и Мексико и ќе започне со најголемата акција за депортација во американската историја, која најверојатно ќе се соочи со правни предизвици и противење од демократите во Конгресот.
Трамп истакна дека ќе ги искористи Националната гарда и, доколку е потребно, федералната војска за да ја постигне својата цел, при што не ја отфрли можноста за формирање кампови за интернација и за спроведување на нелегалните имигранти пред депортација.
Се очекува, според досегашните изјави, дека Трамп ќе се обиде да го прекине територијалното државјанство за децата на имигрантите, што е во спротивност со долгогодишното толкување на 14-от амандман на американскиот устав. Тој, исто така, навестува дека ќе го отповика заштитениот правен статус на некои заедници, како Хаиќаните или Венецуелците.
Нема федерална забрана за абортус
За време на неговиот прв мандат како претседател, тој назначи тројца судии од Врховниот суд на САД, кои беа дел од мнозинството што ја укина уставната заштита за абортусот врз основа на пресудата Роу против Вејд во 1973 година. Тој најверојатно ќе продолжи да именува федерални судии за да ги поддржи ограничувањата за абортусот.
Истовремено, Трамп рече дека федералната забрана за абортус е непотребна и дека прашањето треба да се решава на државно, а не на федерално ниво. Тој тврди дека шестнеделната забрана што ја фаворизираат некои републиканци е премногу строга и дека секој закон треба да вклучува исклучоци за силување, инцест и загрозено здравје на мајката.
Републиканецот сугерира дека нема да се обиде да го ограничи пристапот до пилулата за абортус „мифепристон“, откако Врховниот суд на САД го отфрли оспорувањето на владиниот пристап за негово регулирање. Истовремено, Трамп ги поддржува политиките што промовираат ин витро оплодување, контрола на раѓањето и пренатална грижа.
