Академици, универзитетски професори, претставници од Институти, наставници, директори и претставници на граѓански организации дадоа силна поддршка на новата концепција за основно образование на јавната расправа што се одржа во Собранието, соопшти МОН.
Петар Тодоров од Институтот за национална историја на дебатата даде поддршка на концепцијата и го отвори прашањето зошто учиме историја во образованието и зошто треба да биде важен дел од образованието.
– Сметам дека доста традиционалното разбирање на минатото, кое во развиениот свет во демократските општества веќе е надминато, или пак се менува. Со новиот концепт и во предметот кој предвидува да ги интегрира историјата, географијата, граѓанското образование, ќе се отстранат недостатоците пред се во наставната програма, но и во учебниците. Тодоров рече дека Концепцијата треба да ја унапреди и развива рамноправноста, меѓуетничка толеранција, разбирање за другите, за нивните култури и вредности преку кои ќе се градат совесни и одговорни граѓани.
“Националните борби и интереси не завршуваат со политичка сувереност, национални борби за интереси се и борби за родова рамноправност, човекови права , права на заедниците, маргинализираните групи, борби не за да ја политизираме историјата и да ги обвинуваме другите дека се помали Македонци и предавници – рече Тодоров.
Академик Драги Ѓоргиев рече дека новата концепција нуди изучување на историја врз основа на критичко размислување без ширење стеротипи и предрасуди.
– Токму ова го нуди новата концепција којашто ја предлага Министерството за образование и наука и оваа работна група. Во оваа дискусија јас ќе одам малку понапред и ќе зборувам за наставните програми посебно за историја. Историјата не треба да се митологизира, за неа треба да се има рационален, а не емоционален пристап. Историјата треба да се изучува такашто ќе развива критичко размислување, а не да шири стереотипи и предрасуди. Токму овие можности се вградени во концепцијата – рече академик Ѓоргиев. Тој истакна дека должноста и обврската на историчарите е да ја деполитизираат историјата да користат нови толкувања и нови извори и примена на современи методологии.
Академик Владо Камбовски истакна дека не смееме да ги одложиме реформите во образованието.
– Реформата е задоцнета затоа што Законот врз основа на којшто се носи е донесен уште пред две години и затоа е неопходно концепцијата да се донесе. Не смееме да го одложиме носењето на концепцијата. Не смееме да губиме години. Навремена е новата концепција и време е за соочување на ставовите. Главните протагонисти на целиот овој процес се наставниците. Дојде времето на учителот со големо У да стане главната фигура во образованието – рече Камбовски.
Жалам што МАНУ не успеа да изгради заеднички став за новата концепција, рече академикот Абдулменаф Беџети на јавната расправа во Собранието.
Беџети напомена дека се неопходни реформи и потсети дека квалитетот на образованието е значаен фактор при мерењето на развојот на општеството.
– Квалитетот го дава човекот. Денеска Обединетите нации, во третиот милениум, го мерат развојот на општеството по индексот на човековиот развој и тоа врз основа на три фактори. Прво, материјалниот фактор односно БДП, втор е квалитетот на образование, а трет е здравство, односно просечниот животен век – рече Беџети.
Професорката Мирјана Најчевска од Институтот за политички, правни и социолошки истражувања истакна дека се дебатира за промена којашто требаше да се случи уште пред 30 години кога се осамостоивме како држава.
– Образованието требаше да го смениме уште кога ја сменивме целата вредносна рамка на општеството, а ние тоа не го направивме. Оваа концепција ја содржи Конвенцијата за правата на децата. Токму затоа во оваа концепција го гледам најдобриот интерес на децата којшто некогаш е напротив интересите на возрасните, на наставниците, директорите, на партиите. Токму во оваа Концепција гледам создавање на слободни и одговорни граѓани – рече Најчевска.
За професорката Катерина Колозова од Институтот за општествени и хуманистички науки новата концепција е лекот за да се излезе од маѓепсаниот круг на авторитаризмот.„Сметам дека оваа концепција не е избрзана, туку напротив задоцнета. Според мене има недостаток, а тоа е дека не е доволно радикална и не е доволно смела”, рече Колозова.
Филип Фидановски, директор на ДСУЛУД „Лазар Личеноски” вели дека реформата е добра за развој на уметничкиот дух кај децата од најмала возраст и развивање на талентите.
– Се нуди создавање на училиште во кое уметноста од форма преточена во број на часови, најчесто и здодевни за учениците, прераснува во суштина, во клима и однос на учењето и живеењето во училиштето. Преку автономијата која ја добиваат наставниците по ликовно образование, а и оние по музичко образование, тие ја добиваат и вистинската улога, па тие не се само наставници на час, туку и креатори, уметници на просторот и атмосферата во училиштето – рече Фидановски.
Фадби Османи, професор и декан на Педагошкиот факултет на Државниот Универзитет во Тетово, вели дека целосно се согласува со интегрирањето на предметите затоа што сега имаме повторување на исти содржини во различни предмети.
– Сите сме свесни дека треба да се реформира образованието. Знаеме дека образованието бара нов приод. Самата концепција го поврзува училиштето и научната јавност се занимава со оваа проблематика. Лично не се согласувам со отфрлање на концепцијата. Сите знаеме какви се резултатите од тестирањата и дека треба да се смени, но кога ќе се смени ако даваме отпор- вели Османи.
Османи истакна дека Педагошките факултети низ државата треба да ги синхронизираат наставните програми и на тој начин да се придонесе кон подобри наставни кадри.Сите сме сложни дека ни се неопходни промени во образованието, рече Споменка Лазаровска, од Фондацијата Отворено Општество на денешната јавна расправа за концепцијата во Собранието.
– Новата концепција нуди современ пристап на учење, нешто што е многу важно. Оваа концепција е добра затоа што го намалува фактографското учење, а истовремено се поттикнува креативноста и критичното мислење и децата ќе учат како да учат – рече Лазаревска. Лазаревска вели дека Фондацијата го поздравува тоа што за првпат се воведува флексибилност и настава којашто предвидува избор.
– Им овозможува на децата да имаат избор да го учат тоа што е во фокусот на нивните лични интереси со што им се овозможува да го истакнат својот полн потенцијал. Училиштата ќе имаат слобода, а наставниците автономија.
Со концеоцијата ќе се намали образовниот јаз кај помалку бројните заедници во државата затоа што ќе имаат можност за избор на материјали за учење кои сега не се достапни на сите наставни јазици – рече Лазаревска.
Ирена Цветковиќ од Коалиција Маргини рече дека ја поддржува концепцијата со која се овозможува развој на потенцијалот на секое дете.
– Училиштето мора да биде безбедна средина којашто ќе овозможи раст и развој на целокупниот личен потенцијал на секое дете. Особено во основното образование се многу важни градењето на демократски капацитети, вредности и ставови кај младите – рече Цветковиќ.
