Годинашното, 31. издание на Сараевскиот филмски фестивал (СФФ), најголемиот регионален филмски фестивал, беше отворено во петокот со светската премиера на филмот „Павилјон“ од босанскиот режисер Дино Мустафиќ, базиран на сценарио на хрватскиот новинар и писател Виктор Иванчиќ. Директорот на фестивалот, Јован Марјановиќ, на отворањето изјави дека фестивалот не е само прослава на филмот туку и место за отворање нови перспективи.
– Во денешните турбулентни времиња филмот мора да биде силен, не може и не смее да молчи за она што се случува низ целиот свет. Фестивалот е тука да го носи тој глас – рече тој.
За време на годинашниот СФФ, публиката во Сараево ќе може да види 227 филма во различни категории до 22 август, од кои педесет ќе се натпреваруваат за награди во различни категории. Во конкуренцијата за најдобар долгометражен филм од поширокиот регион годинава има девет кандидати, меѓу кои е и новото дело на хрватската режисерка Хана Јушиќ, насловено „Бог нема да помогне“. Тоа ќе биде и регионална премиера на овој филм откако првпат беше прикажан на фестивалот во Локарно.
Хрватските филмови „Третиот свет“, во режија на Арсен Оремовиќ, и „Лекцијата на мојот татко“, во режија на Далија Дозет, се натпреваруваат за најдобар документарец, додека „Црвени тобогани“ од Небојша Слијепчевиќ се натпреварува за најдобар краток филм. Режисерите Паоло Сорентино, Мишел Франко и Иља Хржановски и актерите Реј Винстон, Стелан Скарсгард и Вилијам Дефо се најавени како специјални гости на 31-от Филмски фестивал на обожавателите.
Мустафиќ, кој доби можност да го отвори Филмскиот фестивал на обожавателите со своето достигнување, сега е директор на Народниот театар во Сараево, а се врати на филмската режија по пауза од дваесет години. Тој ѝ понуди на публиката продукција во која на мрачно хумористичен начин го прикажува бунтот на жителите на дом за стари лица по години злоупотреба и понижување таму. Очајни од ставот кон нив, што е еден вид метафора за ситуацијата во земјите од поранешна Југославија, бунтовниците заклучуваат дека радикалниот отпор е единствената опција што им е преостаната. Како што објасни Мустафиќ пред премиерата, филмот е за луѓе што немаат што да изгубат освен своето достоинство, а токму тоа е нивниот мотив за бунт.
Тој вели дека тоа е филм што ни кажува дека никогаш не е предоцна да се промени светот, а ова е особено важно во времињата што ги опишува како терор на корпоративниот капитализам. Тој се сеќава како имало приказни слични на „Павилјон“ во домовите за стари лица во Хрватска и Србија, чии жители веќе протестирале поради нехуманите услови за живот на кои биле подложени.
– Ова е филм што сака да ги разбере гневот и радикалниот избор на отпор на обесправените и потчинетите кога корумпираниот, криминоген и дискриминаторски систем го гази човештвото – рече режисерот на „Павилјон“.
Сценариото на филмот е напишано од Виктор Иванчиќ, врз основа на неговата новела од збирката „Работници и селани“, во соработка со Емир Имамовиќ Пиркет, а тој собрал репрезентативна екипа од регионот, вклучувајќи ги Раде Шербеџија, Зијах Соколовиќ, Мирјана Карановиќ, Миралем Зубчевиќ и Ксенија Пајиќ.
-Со задоволство прифаќам проекти базирани на добро сценарио – рече тој пред проекцијата.
Мустафиќ, од друга страна, истакна дека е среќен за сите луѓе што ги собрал во овој проект бидејќи верува дека, и покрај политичките поделби, сите тие му припаѓаат на истото културно поле. Во врска со репрезентативната екипа со која соработувал, тој рече дека тоа било посебен поттик за него.
– Кога работите со актери од различни градови и земји од поранешна Југославија, сфаќате колку сме исти. Така е и со публиката, која насекаде препознава исти нијанси и иронија. Ова е вредност што треба да се зачува, бидејќи докажува дека уметноста е поотпорна од наметнатите административни или дури и поопасни ментални граници – наведе Мустафиќ во интервју пред проекцијата.
