Во некои од европските земји, очајната енергетска ситуација се прикриваше со бравурозни извештаи за „неверојатниот раст на производството на обновлива енергија“. Но природата и физиката не можат да бидат прелажани…
Производството на домашна, сопствена, базна енергија, како повод
Западните центри на моќ веќе некое време не можат, а да не признаат дека тезите со кои се аргументираше „неизбежноста на Европа од паѓање во повеќеслојна криза поради лошите енергетски политики се – веродостојни, исправни, точни“…
И тоа пред сѐ и над сѐ – поради неразбирливото инсистирање на политички игри и експерименти поврзани со новомоделираната зелена агенда што видливо чекореа кон ЕНЕРГЕТСКА криза и, како последица на тоа, кон ЕКОНОМСКА криза (бидејќи ресурсите и производството се основа не само на реалниот сектор туку и на стабилноста на монетарниот и кредитниот систем на секоја држава).
Примерот на Британија
Како што пишувавме неодамна, британската влада пред извесно време одобри издвојување на 14,2 милијарди фунти (19,3 милијарди долари) за итна изградба на два енергетски блока на нуклеарната централа „Сајзвел Ц“. Ознаката на буквата во овој случај е еквивалентна на бројот три. Термините „одеднаш“ и „итно“ не се користат случајно.
Дебати за „состојбата на домашната енергија“ и за „зависноста од увоз“ во парламентот на Британија се водеа долго, а беа директно поврзани со санкциите кон Русија (што ги нарушија патиштата за снабдување и енергетските биланси на државите на Стариот Континент). Очајната енергетска ситуација се прикриваше со бравурозни извештаи за „неверојатниот раст на производството на обновлива енергија, првенствено на копнените и ветерните офшор-фарми покрај брегот на Шкотска“. Но природата и физиката не можат да бидат прелажани, па во Британија периодично имаше двомесечни ветерни затишја со густи облаци, па потоа силно студена зима, при што реалните енергетски биланси биле катастрофално лоши. (Официјален е податокот забележан од Канцеларијата за национална статистика (ОНС), која во својот годишен преглед регистрира рекордни 13.400 Британци што починале од хипотермија во зимата 2020-2021 година. И тоа ова ги вклучува само жителите на Англија и Велс, без Шкотска и Северна Ирска – региони со уште посурова клима. Вкупно, во периодот на набљудување од 1988 до 2022 година, повеќе од 199 илјади жители на Англија и Велс официјално починале од студ во своите станови или куќи).
А токму политичките игри и експериментите поврзани со новомоделираната зелена агенда доведоа до импресивни финансиски и индустриски проблеми во Британија. Само минатата година, според Канцеларијата за буџетска одговорност (ОБР), оддел на британското Министерство за финансии, буџетскиот дефицит на Велика Британија порасна на 74 милијарди фунти, што е за 14 милијарди фунти повеќе од прогнозата за буџетот. Дефицитот во индустриското производство порасна од 4,8 на 5,3 поени (плус десет проценти) за само една година, а вкупниот државен долг надмина 2,8 трилиони фунти. Тоа значи дека за секоја фунта профит има 95 пени долгови.
Намалувањето на потрошувачката на енергија и намалувањето на индустриското производство се меѓусебно поврзани феномени
Што се однесува до состојбата на индустријата, Лондон може да објави колку што сака статии и видеа по нарачка, убедувајќи ги сите дека Британија сè уште е „силна“, но постојат објективни фактори за евалуација. Гореспоменатата ОНС пишува дека со вкупно производство на електрична енергија од 292 терават-часа, потрошувачката на енергија во индустрискиот сектор во Британија се намалила од 117 на 86 терават-часа во текот на изминатите 20 години. Нето-загубата од 27 проценти и приказните за неверојатни индустриски технологии за заштеда на енергија се само приказни за оние што имале слаб успех во училиште.
Намалувањето на потрошувачката на енергија и намалувањето на производството се меѓусебно поврзани феномени, при што едната тежина ја влече другата заедно со себе. Електричната енергија станува поскапа, а производството станува непрофитабилно. Бизнисите се затвораат, потрошувачката се намалува, а компаниите за производство ги зголемуваат цените уште повеќе за да го покријат пропуштениот профит. И така натаму во круг.
Уште неколку бројки за продлабочување во суштината на процесите на Островот
Сопственото производство на електрична енергија на Велика Британија се намали за 22 проценти од 2000 година. Јазот со нивото на потрошувачка е пополнет со увоз. Главни доставувачи се Франција (15,6 терават-часа, или 1,8 милијарда долари), Норвешка (8,9 терават-часа, или една милијарда), Холандија (4,2 терават-часа и 537 милиони долари) и Белгија (четири терават-часа, или 476 милиони долари, соодветно).
Нуклеарната енергија моментално сочинува нешто помалку од 14 проценти од енергетскиот биланс на Велика Британија, а Велика Британија повеќе не може да живее во луксуз со бесконечно вшмукување ресурси од сопствените „колонии“. И прашање на дневен ред не е повеќе раст на индустријата, туку нејзино зачувување. Тоа значи, или економијата на кралството ќе си создаде енергетски патерици за себе или конечно ќе премине во терцијарна фаза, станувајќи економија на услуги. Лондон очигледно нема амбиции за постиндустриски рај каде што автомобилите, школките и шините ќе мора да се купуваат само од САД или од Кина.
Нуклеарната енергија се враќа на голема врата во Британија
Вајтхол се соочува точно со две прашања: колку ќе чини новата нуклеарна централа и кога ќе биде пуштена во употреба? И во двата случаја, Британците имаат свежо и многу тажно искуство.
Изградбата на нуклеарната централа „Сајзвел Ц“ ѝ е доделена на француската компанија ЕДФ (Électricité de France) – без тендер! Државната (со нагласок на овој збор) ЕДФ е монополска компанија што работи во сите нуклеарни централи во Велика Британија: „Сајзвел Б“, „Торнес“, „Хејшам 2“, „Хејшам 1“ и „Хартлпул“. Претходно, Французите ја контролираа работата на нуклеарните централи „Хантерстон Б“, „Хинкли Поинт Б“ и „Данџенес Б“, кои сега се затворени и се во процес на истовар на потрошеното нуклеарно гориво и демонтирање. Покрај тоа, подружницата „ЕДФ енерџи“ поседува околу 70 проценти од мрежата за дистрибуција на електрична енергија во Велика Британија, со вкупна должина од над 100.000 милји.
И ова никому не му пречи!?
ЕДФ ја гради својата нова нуклеарна централа со два блока „Хинкли Поинт Ц“ веќе десет години, за која, како и нејзината сестринска централа „Сајзвел Ц“, се очекува да обезбеди најмалку седум проценти од производството на електрична енергија во земјата. Поентата е дека откако Кинеската генерална група за нуклеарна енергија (ЦГН) беше исклучена од проектот од чисто политички причини, изградбата ефикасно дојде до застој. Според најоптимистичките прогнози, третата енергетска единица на „Хинкли“ нема да биде пуштена во употреба пред 2031 година, односно 16 години по почетокот на изградбата, а вкупната цена на проектот би можела да достигне монструозни 58,4 милијарди долари.
Патем, првичната студија за изводливост за „Сајзвел Ц“ ја утврди нејзината цена на 25 милијарди, но подоцна страните се согласија да ја намалат на 19 милијарди. Според министерот за енергетика Ед Милибанд, владата и ЕДФ ќе инвестираат по 6,4 милијарди фунти во проектот, а остатокот ќе го обезбедат приватни инвеститори.
Со оглед на претходните „успеси“ на британско-француското партнерство, постојат сериозни сомневања дека „Сајзвел Ц“ можел да биде изграден.
Експертите со висока доза сатира коментираат дека „ако се планирало да се излее целата во злато, би било поевтино и побрзо“. Е.Р.
