Она што го издвојува Трамп е неговата подготвеност да преземе големи ризици во потрага по големи победи
Најдоследно повторуваното геополитичко ветување на претседателот Доналд Трамп беше да стави крај на руско-украинската војна. Иако оваа цел е популарна меѓу американските гласачи, мирот сам по себе нема да ги задоволи. Вистинското прашање е: како тој мир ги прави Американците да се чувствуваат за себе? Политичкото наследство на Трамп зависи од одговорот.
Ова е ризичен потег што може да доведе до трауматски пад или до триумф што ќе го задоволи народот. Тоа би можело да личи на повлекувањето на Ричард Никсон од Виетнам или на повлекувањето на Џо Бајден од Авганистан – остар пораз што ја ослабува Америка додека ги охрабрува нејзините ривали. Во двата случаја, Американците се чувствуваа лошо, иако борбите престанаа.
Сега размислете за откажувањето на Роналд Реган од Никарагва или заминувањето на Џорџ В. Буш од Ирак во 1991 година – и двата потега ставија крај на конфликтите, оставајќи ги локалните лидери на чело, тврдејќи дека ќе бараат мир и просперитет. Првите два исхода ги оцрнија ветувачките претседателски наследства, додека вторите два станаа благо позитивни историски фусноти.
Како Трамп го избегнува сценариото на Никсон и Бајден и обезбедува слично сценарио како Реган и Буш? Тоа зависи од Трамп и неговите тројца мускетари: државниот секретар Марко Рубио, советникот за национална безбедност Мајк Волц и министерот за одбрана Пит Хегсет. Како „стара гарда“, тие ја извршуваат волјата на „кралот“ и бараат и храброст и лукавство.
Двајца од нив, Рубио и Волц, носат долгогодишно искуство и од Домот и од Сенатот на САД. Хегсет, од своја страна, има длабока воена експертиза.
Голем дел од политичките проблеми на Трамп од 2016 година е поврзан со Украина и Русија. Од првиот ден на неговото претседателствување, тој беше немилосрдно напаѓан поради неоснованите обвинувања за заговор со руската влада. Таквата ситуација остави длабока лузна.
Згора, Трамп се соочи со постапка за импичмент поради наводите дека побарал информации од украинскиот претседател Володимир Зеленски за плаќањата меѓу една украинска енергетска компанија и синот на Џо Бајден.
Како резултат на тоа, Трамп е најистакнатата фигура во Вашингтон што отворено не му верува на украинскиот лидер и еден од ретките што на рускиот претседател Владимир Путин гледаат чисто трансакциски, а не од морална гледна точка.
Трамп го испрати Рубио во Саудиска Арабија за да се сретне со неговиот руски колега – без украинско или европско учество. Овој состанок ги означува првите опсежни дискусии меѓу САД и Русија по избивањето на војната во Украина во 2022 година, предизвикувајќи вознемиреност во Киев и низ Европа.
Зеленски не успева да сфати дека Трамп го смета за делумно одговорен за еден од неговите процеси за отповикување и не му се допаѓа неговиот перформативен морализам – природен став за поранешен актер како Зеленски, но анатема за прагматичар како Трамп.
Трамп го нарече Зеленски „диктатор“ (затоа што тој одби да одржи избори) и ја обвини Украина за војната.
Пораката е јасна: Трамп не го гледа конфликтот во Украина како битка на доброто наспроти злото, туку како трагедија без јасни херои. Ако Зеленски сака да ја спаси својата нација, тој мора да се откаже од јавните настапи и да се вклучи во тивки прагматични дискусии со внатрешниот круг на Трамп – почнувајќи со: „Во ред, разбирам. Што сакате момци?“
Од перспектива на Трамп, Европа исто така се соочува со болно приспособување.
Забелешката на германскиот канцелар Олаф Шолц дека „не смее да има одлука без Украина“ изгледа нетактична во Вашингтон. Кој е тој да каже нешто, прашуваат советниците на Трамп. Колку тенкови или евра испрати Германија? И кога точно Германија престана да купува гас од Путин?
Суровата реалност за Европа е дека тимот на Трамп ги гледа европските лидери како споредни играчи.
Понатаму, бизнисмените во орбитата на Трамп забележуваат дека европските придонеси за Украина не надминале 15 милијарди долари во ниту еден квартал од 2022 година – додека придонесите на САД надминале 24 милијарди долари само во четвртиот квартал од минатата година.
Се чини дека европските лидери претпоставуваат оти конфликтот во Украина ќе го следи моделот на југословенските војни во 1990-тите, каде што Америка го обезбеди најголемиот дел од воената и финансиската поддршка, додека Европа го задржа истото место на масата како и во 1945 година. Трамп изгледа решен да го спречи тоа сценарио, оставајќи ја Европската Унија во непријатна позиција.
Во меѓувреме, американскиот министер за финансии Скот Бесент сигнализираше дека Белата куќа може или да ги укине или да ги зголеми санкциите кон Русија, во зависност од подготвеноста на Москва да преговара. За време на неодамнешната посета на Киев, Бесент му го претстави на Зеленски барањето за права врз украинските минерали, како „отплата“ за мината американска воена помош.
Бесент тврдеше дека Украина се согласила со условите. Меѓутоа Зеленски првично го оспори ова, истакнувајќи дека САД обезбедиле помош од 69,2 милијарди долари под администрацијата на Бајден – значително помалку од она што сега го бара Белата куќа на Трамп за возврат. Тој инсистираше на тоа дека за каков и да било договор ќе бидат потребни американски безбедносни гаранции за повоено решение.
Судејќи според трампистичката доктрина за склучување договори во служба на политиката за „Америка на прво место“ не е изненадување што неговиот тим бара пристап до украински минерални ресурси во вредност од 500 милијарди долари како услов за континуирана американска заштита. Единственото што изненадува е дека некој воопшто би бил шокиран од ова.
Најблиските советници на Трамп го зајакнаа овој пристап:
Државниот секретар Марко Рубио се залагаше за промена кон мултиполарен свет во кој САД имаат секундарна улога во Европа.
Советникот за национална безбедност Мајк Волц изјави дека Европа мора понатаму „да преземе одговорност во однос на конфликтот“, што значи да ја плати сметката.
Секретарот за одбрана Пит Хегсет отворено им порача на сојузниците во НАТО дека Европа мора да го обезбеди најголемиот дел од идната воена помош за Украина.
Инсистирањето на Трамп Европа да се справува со „локални прашања“ како Украина без големо американско учество, на крајот може да го поттикне развојот на независна европска безбедносна рамка.
Исходот од преговорите на Трамп со рускиот претседател Владимир Путин останува неизвесен, но каков и да е резултатот, овие разговори означуваат историска промена во односите меѓу САД и Русија и иднината на европската безбедност.
Ако Трамп и неговиот тим можат да обезбедат мировен договор со кој ќе се избегне перцепцијата за пораз на САД и ќе ја турка Европа кон воена самоодржливост, неговиот ризик ќе се исплати спектакуларно.
Но ако Русија го прекрши примирјето и го заземе Киев, Американците ќе се чувствуваат обесчестени, а угледот на Трамп ќе страда.
Влогот е голем, а исходот е непознат. Она што го издвојува Трамп е неговата подготвеност да преземе големи ризици во потрага по големи победи.
