Иако „Пактот на иднината“ нема да поседува правна поддршка, сепак ќе им создаде политички притисоци на идните американски претседателски администрации, истакнуваат Брет Шејфер и Стивен Гроувс за „Нешенел интерест“
Меѓународните организации сакаат да профитираат од актуелните кризи
По избувнувањето на финансиската криза во 2008 година, првиот началник на кабинетот на претседателот Обама, Рам Емануел, гласно го изговори она што сите го премолчуваа, а тоа е дека „не треба да се пропушти шансата да се искористи сериозна криза кога таа ќе избувне“. Во поново време, претседателот на Светскиот економски форум, Клаус Шваб, ја искористи пандемијата за да го оправда таканареченото „големо ресетирање“ на капитализмот „за да се обноват сите аспекти на општествата и економиите“.
Исто така, чувствувајќи момент да се искористи кризата, генералниот секретар на Обединетите нации (ОН), Антонио Гутереш, предложи свој план за значително зајакнување на моќта на организацијата и, не случајно, моќта на генералниот секретар. Како што тврди Гутереш, неодамнешните кризи „ги предизвикале меѓународни институции“, а самитот на иднината, каде што тој ќе ги претстави деталите за својот план пред светските влади, е „можност што се јавува еднаш во генерација за подобрување на соработката за критичните предизвици и решавање на празнините во глобалното владеење“. Гутереш ги откри контурите на својот план на серија состаноци и политички инструкции, а некои од нив допрва ќе бидат претставени. Во тек се единаесет такви инструкции, кои опфаќаат теми што се движат од идните генерации, вселената, надвор од бруто-домашниот производ, до глобален дигитален договор, трансформирање на образованието и нова верзија на ОН.
Какви овластувања би добил генералниот секретар на ОН?
Овој таканаречен „Пакт на иднината“ претставува неверојатен опортунистички обид за приграбување на моќта од страна на генералниот секретар. Овие предлози предизвикуваат сериозна загриженост и противења од САД и другите влади што го ценат нивниот суверенитет и кои ја доведуваат во прашање одлуката да им се даде поголем авторитет на меѓународните бирократи и да се воспостават нови наднационални правила и институции што би можеле драматично да влијаат на САД и на нивните идни интереси.
Меѓу најзагрижувачките политички инструкции е онаа што ќе му даде на Гутереш овластување да „свикува и да подготвува платформа за итни случаи во случај на сложени глобални кризи“, без разлика дали тоа е уште една пандемија, еколошка криза, нарушувања во глобалниот проток на стоки, луѓе или финансии, или некој друг непредвиден настан. Според предлогот, на Гутереш ќе му се даде постојано овластување да свикува и автоматски да формира платформа за итни случаи со минимални консултации од владите. Поточно, тој однапред ќе се консултира со претседателот на Генералното собрание, претседателот на Советот за безбедност, релевантните национални власти, регионалните организации и другите релевантни агенции на ОН и други мултилатерални институции што ќе добијат мандат од земјите-членки да одговорат на конкретните секторски кризи. На овој начин нема да има потреба од консултации со сите влади. Со други зборови, ОН би можеле да донесат важни одлуки без придонес од САД.
Која е целта на платформата?
Целта на платформата за итни случаи е да се надминат пречките и тесните грла за ефективен одговор, т.е. неподготвеноста на владите да го послушаат она што ќе го диктираат ОН. Предлогот прецизира дека секој механизам за одговор мора да обезбеди дека учесниците ќе преземат јасни обврски, како финансиски или технички ресурси или, пак, значајна промена на политиката, кои директно и веднаш ќе го поддржуваат глобалниот одговор на сложениот шок. Од учесниците ќе се очекува да прифатат одговорност за исполнување на овие обврски.
Всушност, структурата каде што Гутереш ќе ги покани меѓународните организации, експертите, академиците и невладините организации да учествуваат заедно со владите се чини дека има цел да го намали авторитетот на националните влади и да ги притисне да соработуваат со нивните декрети. Во секој случај, Гутереш и идните генерални секретари на ОН ќе го користат ова овластување. Иако платформата за итни случаи првично треба да биде свикана на конечен период за да одговори на одреден шок, генералниот секретар ќе може да ја продолжи работата доколку е потребно. Овластувањата на платформата ќе биде тешко да се повлечат откако ќе се воведат.
Сепак има и придобивки
Но политичките инструкции нудат и идеи надвор од она што би требало да ги вознемируваа Американците. На пример, политиката за интегритетот на информациите повикува на развивање кодекс на однесување на Обединетите нации за информациски интегритет на дигитални платформи, кој ќе обезбеди план за зајакнување на информацискиот интегритет додека енергично ќе ги поддржува човековите права. Наведените примери за информации каде што интегритетот е намален вклучуваат дезинформации, негирање на климатски промени и говор на омраза. Се разбира, Американците од прва рака видоа како се злоупотребуваат напорите за потиснување на дезинформациите за да се замолчат спротивставените мислења и да се потиснат неповолните докази.
Друга политичка инструкција сугерира преобликување на меѓународниот финансиски систем за да се зголемат инвестициите во глобалните јавни добра како што се климатските активности, да се ажурира меѓународната даночна архитектура и да се направи системот поинклузивен, репрезентативен и, на крајот, поефективно глобално економско управување. Земјите во развој долго време бараа развиените да обезбедат поголема помош, а либералите долго време посакуваа глобални даноци за да ги финансираат своите напори за животната средина. Се чини дека овој документ за политики е наменет да ги олесни тие цели.
Ова сè уште се замислени предлози на генералниот секретар. Иако пактот нема да поседува правна сила, тој ќе создаде политички притисоци врз идните претседателски администрации на САД. Основната цел е да се намали моќта на земјите-членки и таа да се насочи кон генералниот секретар. Ако сè оди според планот, овој напор ќе кулминира со тоа што сите светски влади ќе го поддржат „Пактот на иднината“ во септември 2024 година.
