Втора инклузивна сликовница на Гордана Симоновска Момироска
Оваа инклузивна книга ќе претставува моќна алатка уште од раниот детски развој да се издигне свеста за постоењето и на други форми на азбуката: Брајовата, која ја користат лицата со оштетен вид, и знаковната, која ја користат лицата со оштетен слух и говор
Драги деца, пред утрешниот 1 септември, денот што го означува почетокот на учебната година, ексклузивно во „Колибри“ ја објавуваме содржината на инклузивната сликовница „Буква по буква – азбука“, втора книга на авторката Гордана Симоновска Момироска, која излезе од печат како дел од проектот „Правото да читаш не е посебна потреба“, во реализација на здружението на граѓани „Свет на различни а еднакви“ од Скопје.
Сите ученици, а особено првачињата ќе можат полесно да ги совладаат буквите преку стиховите напишани за секоја од нив, а со убавите илустрации, дело на младиот и талентирани дизајнер Наско Џорлев, учењето ќе биде уште поинтересно.
Но она што оваа сликовница ја прави посебна е тоа што таа е достапна и за дечињата со оштетен вид, бидејќи е отпечатена и со Брајово писмо, а исто така и на знаковен јазик, за момчињата и девојчињата со оштетен слух и со пречки во говорот.
Навистина, ова е пионерски едукативен проект за почит, кој не само што едуцира туку и зближува и нѐ прави похумани и подобри.
– Многу љубов, трпение, внимание, енергија, време, сплотеност на еден извонреден тим, исчекување, надеж, радост и труд се вложени во овие страници.Тука, на едно место, ќе се запознаете со трите форми на азбука, со кои луѓето без и со попреченост комуницираат меѓу себе. Во случајов станува збор за кирилската, Брајовата и знаковната азбука, а содржината е испечатена на видно писмо и на Брајово писмо, без да се наруши основниот медиум, неговите илустрации, квалитет и форма. Ова е вистинска инклузија, со која за првпат во печатен медиум е претставена азбуката кај нас и ги задоволува потребите на сите читатели. Велат, познавањето на туѓите јазици е вистинско богатство, но тогаш кога ќе умееме да ги препознаваме и формите на азбуките со кои се општи, тоа богатство станува бесценето – вели Гордана Симоновска Момироска.
Според неа, особено радува податокот што ваквото учење на буквите е доволно примамливо и за возрасните: родители, баби и дедовци, учители и воспитувачи да седнат со своите деца и заедно да ги изучуваат, појаснуваат и „преучуваат“ буквите на сите азбучни форми.
– Сликовницата е наменета за изучување на македонската азбука, кирилицата, а се планира да биде издадена и за азбуките на други јазици. Со овој проект даваме свој придонес и во развојот на творештвото, литературата и пишаниот збор, со ставање акцент на Брајовото писмо и на знаковниот јазик, како еднакво важни во процесот на описменувањето. Вложуваме во вистински вредности и оставаме белег на нашето време, што ќе ја збогати литературата за деца и млади со нови разиграни, ведри и поучни инклузивни изданија, кои ќе влезат во многу домови, градинки, училишта, библиотеки и ќе останат во трајно наследство за детската книжевна ризница – посочува авторката.
Рецензенти се познатите македонски писатели Киро Донев и Горјан Петревски, кој вели дека во книгата „Буква по буква – азбука“ од Гордана Симоновска Момироска, сѐ е свое на своето, без дискриминација, и ваквите изданија, бездруго, треба да се поздрават.
– Во оваа рационална, но и раскошна инклузивна сликовница, во прв план, глаголиво и говорливо се оживеани триесет и една буква од нашата азбука – кирилицата. А она што треба особено да се истакне и што заслужува неодминливо внимание е податокот што овој насушно потребен проект е збогатен токму со Брајовата и знаковната азбука, што првпат се случува во издаваштвото кај нас – вели Горјан Петревски.
Тој го истакнува и ангажманот на младиот илустратор Наско Џорлев, кој умее да им даде живот на стиховите и волшебно да им ги доближи на децата, а за чистината на македонскиот јазик е заслужна професорката Гордана Алексова од Филолошкиот факултет во Скопје.
Одговорната задача за печатење на текстот и на Брајово писмо, на веќе испечатен материјал со видно писмо, му припадна на Тони Пајдаков, секретар на Здружението на слепи лица во Велес, кој, меѓу другото, наведе дека покрај едукативниот дел, инклузивната сликовница „Буква по буква – азбука“, наменета за раниот детски развој, е силна алатка за издигнување на јавната свест за постоење на лица со попреченост и за начинот на кој тие се описменуваат.
Всушност, оваа инклузивна книга ќе претставува моќна алатка уште од раниот детски развој да се издигне свеста за постоење и на други форми на азбуката: Брајовата, која ја користат лицата со оштетен вид, и знаковната, која ја користат лицата со оштетен слух и говор.
Исто така, таа ќе ја збогати детската книжевна ризница со изданија со посебна вредност, како и библиотечните фондови во градинките, основните училишта и градските библиотеки во нашата земја, со трајни инклузивни вредности за сегашните и за идните генерации деца и млади.
Проектот ќе продолжи и во наредните години, а содржините ќе се преведуваат и на другите јазици што се говорат во нашата земја. Во подготовка се следните изданија: „ЗОО Скопје“ – македонско издание (автор: Гордана Симоновска Момироска), „Буква по буква – азбука“ – албанско издание (автор: Пунторие Муча Зиба), „Еден, два, три – брои сега ти“ – македонско издание, кое ќе се преведува и на албански (автор: Горјан Петревски) и „За годишните времиња“ – македонско издание, кое ќе се преведува и на албански, на авторот Киро Донев.
Буква по буква – азбука
Ајде да ја учиме
азбуката наша,
КИРИЛИЦА се вика,
ако некој праша.
Наредени се буквите
по азбучен ред,
триесет и една има,
не се само пет.
Запознај ги и другите
азбуки што зрачат,
за некои луѓе, деца,
тие многу значат.
Тука е Брајовото
писмо на „темнината“,
како и знаковниот
јазик на „тишината“.
Со буквите магично
зборовите се редат,
за секоја од буквите
и стихови следат.
А за АВИОН
Авионот голем
на небото што лета
облаците ги сече
светот си го шета.
Б за БАЛОН
На сите родендени
и мои и твои
први се балоните
во различни бои.
В за ВОДА
Водата е живот,
водата е лек,
водата е здравје,
за цел еден век.
Г за ГРОЗЈЕ
Грозјето е слатко
и црно, а и бело,
зрно по зрно
го јадеме цело.
Д за ДРВО
Кислород ни дава,
насекаде расне,
и плодови ни раѓа,
кој сака да касне?
Ѓ за ЃЕВРЕК
Мерак имам крцкаво
ѓеврече да јадам,
ако дојдеш со мене
и тебе ќе ти дадам.
Е за ЕЛКА
За Новата година
ја китиме цела,
елката е убава,
и зелена и бела.
Ж за ЖЕЛКА
Чекор по чекор
полека си оди,
и куќата своја
со себе ја води.
З за ЗАЈАК
Уши има големи
брз е како стрела,
за миг ќе ја претрча
тој шумата цела.
S за SИДАР
Sид по sид внимателно,
штом sидарот гради,
никнуваат полека
и куќи и згради.
И за ИГРАЧКА
Секое дете
играчки си сака,
да игра, да твори,
да создава без мака.
Ј за ЈАБОЛКО
Јаболкото треба
често да се јаде,
тоа може многу
здравје да ни даде.
К за КОКИЧЕ
Ова бело цвеќе,
штом ќе крене глава,
пролет ни најавува,
и сонце пак ни дава.
Л за ЛИМОН
Дома треба лимони,
постојано да има,
сокчиња да пиеме
во лето и во зима.
Љ за ЉУБИЦА
Љубица – убавица
коси има свилени,
и боите на љубовта
во неа се скриени.
М за МЛЕКО
Кој сака да порасне
млеко да си пие,
не треба без млеко
да легне и да спие.
Н за НОЌ
Ноќта тивко царува
штом сонцето се скрие,
под ѕвездена тишина,
заспиваме ние.
Њ за ЊУЈОРК
Сакаш ли да одиш
во тој голем град?
Подготви се, те чека,
прекуокеански пат.
О за ОБЛАК
На небото е горе,
со раце не се фаќа,
ама ситен дождец
и снег тој ни праќа.
П за ПИЦА
Питите на баба ми
слатко си ги јадам,
но за пица голема
веднаш ќе ги дадам.
Р за РИБА
Во езеро, во море
и во река дива,
дење-ноќе рибата
си трае и си плива.
С за СНЕШКО
Место носе – морковче,
место капа – тенџерче,
штом зимата дојде,
sирни го од пенџерче.
Т за ТОПКА
Тропа, рипа, скока,
од рацете ти бега,
ајде ако можеш,
фати ја ти сега.
Ќ за ЌЕБАП
На скара испечено
и со лепче врело,
ќебапчето вкусно
ќе го лапнеш цело.
У за УЛИЦА
Секоја улица
и голема и мала,
адреса си има,
по адреса се бара.
Ф за ФИЗИЧКО
За децата „физичко“
омилен е час,
физичката активност
за здравјето е спас.
Х за ХРАНА
Храната секојдневно,
живот нам ни дава,
па мора да биде
проверена и здрава.
Ц за ЦВЕЌЕ
Убаво расцутени,
во различни бои,
мирисаат прекрасно
цвеќињата мои.
Ч за ЧАДОР
Чадорот го носиме
штом дождот ќе заврне,
тој нè заштитува
никој да не наврне.
Џ за ЏЕМ
Од овошја разни
си вариме џем,
на лепче го мачкаме,
сладок е ко крем.
Ш за ШУМА
Многу диви животни
во шумата се кријат,
ако таму прошеташ,
ќе слушнеш како вијат.
