Некои студии тврдат дека енергичното качување по скали, брзото одење, носењето тешки торби или чистењето прозорци може да ја замени редовната физичка активност кога станува збор за здравствените придобивки.
Одвојувањето време за одење на пливање или во фитнес-центар, однапред планирање и закажување термин, како и финансиските трошоци за рекреација, одвраќаат некои луѓе да одлучат да се посветат на редовна, неделна физичка активност. На таквите луѓе, веројатно, ќе им се допадне објаснувањето дека е доволно да се внесат краткорочни, но интензивни физички напори во нивната секојдневна рутина, што на крајот ќе биде корисно за нивното здравје. На пример, брзо и енергично да се качуваат по скалите на повисоките катови секогаш кога имаат можност да го сторат тоа, да влечат тешки вреќи од пазар, да чистат прозорци, да ја чистат бањата и слично.
Два и пол часа редовна физичка активност
Според новото истражување, чии резултати неодамна беа објавени во медицинското списание „Нејчр медисин“, краткорочните, но енергични физички активности што се дел од секојдневната рутина се корисни за здравјето и се поврзани со помала смртност.
– Значи, не зборуваме за вежби во традиционална смисла, туку за дејства што се дел од секојдневието: качување по скали, брзо одење, носење тежок товар… Само неколку такви дневни активности во траење од две или повеќе минути ќе обезбедат подобро здравје и подолг живот, тврдат авторите на студијата.
Слични упатства за физичка активност се појавија за првпат во 2018 година во САД: медицинските тела ги уверуваа граѓаните дека дури и кратки епизоди или помала физичка активност, без разлика дали трае 10 минути или помалку, се корисни за здравјето. Меѓутоа, веќе во 2021 година, во медицинските списанија се појавија трудови што укажуваат на недостатоците на овие препораки. Препораките на Светската здравствена организација и Министерството за здравство на САД се јасни: два и пол часа редовна физичка активност неделно има ефект врз здравјето. Може и да се подели: секој ден по половина час, но тие треба да бидат структурирани вежби – не перење тепих, туку вежби за истегнување, тренинзи за сила, возење велосипед, пливање, гимнастика…
Главен поборник за краткотрајна физичка активност, односно секаков вид движење, што е подобро од седење и одморање, е д-р Емануел Стаматакис, професор по јавно и спортско здравје, од универзитетот „Кембриџ“. Тој објасни дека таканаречената програма вилпа (кованица направена од почетните букви на студијата за кратки, но енергични активности) не е ни замислена да биде замена за редовното вежбање и спорт. Целта беше да се поттикнат сите да најдат физичка активност што може да ја вклопат во нивната секојдневна или неделна рутина, барем да направат нешто за себе, без тоа да ги чини пари, дополнително време, посебни аранжмани, патувања во клуб или фитнес-центар.
Необичен „мерач“ на физичка активност
Професорката Ји-Мин Ли од универзитетот „Харвард“, која не била вклучена во оваа студија, но има спроведено слично истражување, потсетува дека не ни требаат никакви нови студии за да ни кажат дека физичката активност има корист за добро здравје, туку дека е важно да им се каже на луѓето дека и малку движење и вежбање може да биде добро и доволно. Сепак, приговорите на студијата на Стаматакис вклучуваат дека таа нема репрезентативен примерок и дека, на пример, носењето тешки торби од пазар не може точно да се мери со акцелерометри (уреди што ги носеле испитаниците на рацете што ги мереле напорот, физичките параметри, потрошувачката на калории).
Стаматакис извлече уште еден необичен „мерач“ на физичка активност: ако можеме да пееме додека вршиме некоја физичка работа, не можеме да кажеме дека тоа е енергично вежбање; ако додека правиме нешто можеме да зборуваме, но не и да пееме – тоа е вежба со умерен интензитет; ако додека правиме нешто едвај можеме да кажеме повеќе од неколку зборови, зборуваме за движења што се сметаат за интензивни активности и придонесуваат за подобрување на здравјето.
