Молчењето не е злато

Молкот на македонските политичари на настојувањата за воспоставување меѓународна практика на преадаптација на македонскиот национален идентитет во „северномакедонски“ станува уште посомнително индикативен кога релевантни политички аналитичари од странство гласно реагираат на таквите ситуации. Така, неодамна, кога вицепремиерот во македонската влада Артан Груби одмолчи што водечкиот лик на фондацијата „Отворено општество“, Александар Сорос, го нарече „северномакедонски вицепремиер“, холандскиот експерт за Западен Балкан, Ханс ван ден Берг, револтирано им порача на двајцата преку социјалните мрежи дека „не постои такво нешто како ’северномакедонски’, туку само македонски“ идентитет

Чувството на загрозеност на македонскиот национален идентитет никако не попушта во македонската јавност и покрај (навистина малкуте) залажувачки обиди на претставници од ЕУ дека евентуално на три наметнувања на терминот „северномакедонци“, можеби еднаш ќе речат дека во Македонија има (и) Македонци. Веќе се препознава и тактиката за спроведување одредени намери од „странците“ при употребата на некоја од именските форми. Кога зачестуваат со нагласувањето во своите обраќања со „Македонки и Македонци“, од такаименуваните се очекуваат уште некои отстапки во интерес на нивната европеизација, до „доброволно“ прифаќање на „северномакедонскиот“ идентитет. Во случај да бидат опоменати за користењето на непостојниот „северномакедонски идентитет“, странските лидери и политичари се правдаат со „спонтаност во изведбата на името на нацијата од името на државата“, со граматичките правила на нивните јазик, како и со недоволната запознаеност со деталите од Преспанскиот договор, кој со вето-притисоци ѝ го наметнаа на Македонија. Дури и во тој контроверзен Преспански договор, сепак, е наведено дека националноста (за која подоцна се правеа обиди да се толкува како државјанство) останува македонска, а Македонците никако не се „северномакедонци“.
Набргу по имплементацијата на Преспанскиот договор, македонското министерство за надворешни работи подготви и објави на својата веб-страница упатство со препораки за официјално користење на новите термини за Македонија и Македонците, произлезени од нововоспоставеното име на државата и одредбите од договорот. И покрај отпорот и неприфатеноста во македонската јавност, на таквите нови наметнати граматички правила во упатството на Министерството за надворешни работи, тоа и понатаму постои на неговата официјална веб-страница. Инсистирањето за доследност на македонските власти во спроведувањето на одредбите од билатералните договори (со Грција и со Бугарија), дури и на бизарни барања како брусење капаци од шахти со амблем на сонцето од Кутлеш, од друга страна цинично ја потенцира недоследноста во заштитата на оние малку одредби во договорите во интерес на македонскиот идентитет. Во тој контекст упадливо, дури и навредливо, е нереагирањето, премолчувањето, па и оправдувањето од страна на високи претставници на македонската влада на „грешките и забуните“ од влијателните странци кога ги нарекуваат „северномакедонски“. За апсурдот и цинизмот да бидат поголеми, некои министри Албанци во македонската влада воопшто не се воздржуваат да реагираат навредено кога им се обраќаат како на „македонски министри“.

Премолчените реакции на македонските политичари на настојувањата за воспоставување меѓународна практика на преадаптација на македонскиот национален идентитет во „северномакедонски“ стануваат уште посомнително индикативни кога релевантни политички аналитичари од странство гласно реагираат на таквите ситуации. Така, неодамна, кога вицепремиерот во македонската влада Артан Груби одмолчи што водечкиот лик на фондацијата „Отворено општество“, Александар Сорос, го нарече „северномакедонски вицепремиер“, холандскиот експерт за Западен Балкан, Ханс ван ден Берг, револтирано им порача на двајцата преку социјалните мрежи дека „не постои такво нешто како ’северномакедонски’, туку само македонски“ идентитет
Сите овие навидум инцидентни ситуации, препознаени како „пробни балони“ со зачестена употреба на згрешената придавка „северномакедонски“ и превидувањето на должноста за реакција на апострофираните со таков опис претставници од македонската влада, даваат аргумент на сомнежите за загрозеност на македонскиот национален идентитет. Искуствата со изневерени очекувања и непринципиелност на претставниците на ЕУ и воопшто од меѓународната политика спрема Македонија, насобрани во релативно краток временски период од четири-пет години, оставаат легитимен простор за недоверба на македонската јавност во однос на „случајноста“ и „спонтаноста“ во употребата на придавката „северномакедонски“.

Ваквите инцидентни ситуации на провокација од странците и нереакција на македонските власти, ставени во мозаикот од камчиња со европски барања за Македонија за целосно отворање на преговорите со ЕУ, преку легитимирање на бугарските услови, добиваат тежина на камења околу вратот на македонскиот идентитет. Уставните измени што ЕУ ѝ ги постави на Македонија, со цел внесување на Бугарите во преамбулата на македонскиот Устав, за целосно да започнат преговорите за членство, ги продлабочуваат поделбите во македонското општество, но и недовербата за вистинските намери на ЕУ за заедничка иднина со Македонија и постоење на македонскиот идентитет. Во услови на таква поделеност во општеството и чувство на загрозеност на македонскиот идентитет, молчењето на (не)намерните провокации со придавката „северномакедонски“, сепак, не ги позлатува подголтнатите деманти. Или поедноставно кажано – молчењето на навредите за Македонците не е златна добивка за македонските политичари во власта. Уште помалку за интересите на граѓаните и државата во целина.