Владата останува на ставот за официјален коментар на францускиот предлог за надминување на македонско-бугарскиот спор по неговото усогласување од сите земји членки на ЕУ, но порачува дека македонскиот јазик мора да биде да биде чист македонски јазик во преговарачката рамка. Во Софија, пак, се очекува информација кога за предлогот ќе се изјасни Народното собрание, а чија волја најави дека ќе ја почитува тамошниот премиер Кирил Петков.
Во меѓувреме, во домашната јавност, оптимизам и очекување за решавање на спорот до крајот на месецов пристигна од Демократската унија за интеграции, коалицискиот партнер од албанскиот политички блок во власта, а по опозициската ВМРО-ДПМНЕ која побара предлогот да се отфрли, резерва за предлогот вчера изнесе и Демократскиот сојуз, исто така од владејачката коалиција.
Премиерот Димитар Ковачевски, исто како и министерот за надворешни работи Бујар Османи, вчера порача дека нема да го коментира францускиот предлог и истакна дека тој нема да биде предмет на дискусија затоа што сè уште не е усогласен од страна на сите 26 земји членки на ЕУ. МНР има увид во предлогот и најискусните дипломати, како што информира премиерот, прават анализи, а се следи и развојот на настаните во Собранието на Република Бугарија.
– Доколку таму овој предлог биде усвоен, и кога ќе биде усвоен и кога ќе биде доставен официјално до Република Северна Македонија, тогаш нормално дека тој ќе биде предмет на анализа во детали и споделен со институциите во државата согласно со нашите одредби во законското уредување – рече Ковачевски, одговарајќи на новинарско прашање, по средбата со коалициските партнери.
Прашан дали за државава независно дали тоа е во делот на францускиот предлог или не, е прифатливо јазикот да се дефинира по пат на еднострани декларации од двете страни Ковачевски со одговор дека македонскиот јазик мора да биде да биде чист македонски јазик во преговарачката рамка.
Од Министерството за надворешни работи на Бугарија, пак, вчера во соопштение за францускиот предлог побараа парламентарната Комисија за надвореша политика веднаш да свика состанок со учество на ова министерство на кој ќе се разговара за сите достапни документи за Северна Македонија за да се формулира заедничка бугарска позиција со цел да се утврдат следните дејствија на бугарската дипломатија.
– Во документот се прецизира дека доколку тоа не се случи што е можно поскоро, бугарското Министерство за надворешни работи ќе има мандат само да се придржува до Рамковниот став, Декларацијата на Парламентот од 2019 година и до заклучоците на Советодавниот совет за национална безбедност од 2022 година. Во документот се забележува дека нивната содржина не соодветствува целосно со „францускиот предлог – јави дописникот на МИА од Софија.
Од Министерството за надворешни работи на Бугарија појаснуваат дека врз основа на документите предложени од француското претседателство и извештајот на Министерството за напредокот на преговорите и фазата постигната во нив, нацрт-билатералниот протокол е испратен до Комисијата за надворешна политика, заедно со писмо во кое се објаснува неговата содржина, но оти по 19 часот во петокот немаше кој да ги однесе овие документи во канцеларијата на Народното собрание на Бугарија. Нацрт-протоколот, како што појаснија од Министерството можеше да се достави и вчера.
Од бугарското МНР, укажуваат и дека во оваа фаза повеќе не постои објективна можност да се исполнат краткорочните критериуми утврдени во Рамковната позиција до крајот на француското претседателство со Советот на ЕУ, кое истекува на 30 јуни.
Претходно бугарскиот премиер Кирил Петков, најави нема да донесе никаква одлука без таа да биде поддржана од Народното собрание, додека претседателот Румен Радев оцени дека францускиот предлог е чекор во правилна насока, но, според него, остануваат голем број прашања кои треба да се разјаснат пред да се укине ветото.
Лидерот на ДУИ Али Ахмети, пак, вчера изјави дека тој не е во кампусот на песимистите и истакнувајќи до крајот на месецот ќе се најде решение за спорот со Бугарија и ќе има епилог во прилог на мирот, стабилноста и иднината.
– Сега овој процес го олеснува претседателот Макрон. Јас верувам многу во иднината и затоа и верувам во решение на крај на јуни, затоа што има значајна ангажираност на нашите пријатели и сојузници и затоа верувам во нивната определба и олеснувањето кое што претседателот Макрон го презема врз себе за Балканот да биде посигурен, побезбеден, помирен, бидејќи доволно е да оставиме вакум или отворени и нерешливи теми или пак да ги одолговлекуваме проблемите за да имаме секакви искри тука – рече Ахмети, одговарајќи на новинарско прашање по објавата на резултатите од изборите во партиските ограноци.
Според Демократскиот сојуз, францускиот предлог во суштина ги апсорбира националистичките и негаторските барања на Бугарија и билатералниот спор, преку преговарачката рамка, го претвора во спор помеѓу Македонија и Европската Унија.
-Според документите кои досега ги објавија медиумите, Предлог-преговарачката рамка за почеток на евроинтеграцискиот процес и предлог-заклучоците на Советот на Европската Унија, јасно е дека барањата на Бугарија стануваат дел од преговарачката рамка на ЕУ и од нивното исполнување ќе зависи нашиот напредок кон Европа. Тоа значи дека нашите евроинтеграции стануваат заложник на антимакедонските интереси во Софија, овојпат со европски печат – соопштија од ДС.
Очигледно е, посочија од партијата, дека предлогот е резултат на претходно усогласување на претставници на владите на Македонија и Бугарија, но фактот што постојат или се најавени повеќе документи кои се однесуваат на спорот, протоколи што треба да ги потпишат двете земји, како и Акциски план, кои треба во детали да опишат што се треба да направи Македонија, во суштина значи прифаќање нов договор, покрај постоечкиот Договор за добрососедство и пријателство, чие исполнување сега ќе го мониторира Европската Унија.
– Со новиот договор на перфиден начин се оспорува македонскиот идентитет, историјата и јазикот и истовремено не се нудат гаранции дека Бугарија ќе престане да излегува со нови барања, уцени и блокади, наведоа од ДС од каде најавија дека конечниот став ќе го изградат по добивањето на интегралниот текст на предлогот и негова подлабинска анализа – смета ДС.
Од најголемата опозициската партија ВМРО-ДПМНЕ завчера побараа од Владата да го отфрли францускиот предлог, оценувајќи го како капитулација и бугаризација на земјата на рати. Лидерот Христијан Мицкоски завчера на партискиот протест порача дека нема да дозволи да се смени Уставот за да бидат дел од него бугарските барања.
Австрискиот социолог и претседател на влијателната тинк-тенк организација Европска иницијатива за стабилност Гералд Кнаус, пак, не е оптимист дека Македонија, и покрај напорите на Париз и Берлин да помогнат за тргање на ветото, може да ги почне преговорите со ЕУ на крајот од француското претседателство поради внатрешната ситуација во Бугарија, но и затоа што нема промена во дебатата кај домашната јавност во Бугарија.
– Бугарија мора да сфати дека прашањето на бугарското малцинство не е проблем. Вистинскиот проблем е дека вие немате гаранции дури и да постигнете договор за ова, поголемиот проблем е дека Бугарија, односно некои во Бугарија го проблематизираат македонскиот идентитет. Ќе дојде моментот кога Бугарија ќе сфати дека не може да победи. Проблемот е што за ова треба време, а времето е единственото што Македонија го нема – вели Кнаус во интервју за МИА прашан за стартот на нашите преговори со ЕУ до крајот на француското претседателство.
Кнаус смета дека ќе биде лош и опасен преседан за ЕУ ако бугарските барања поврзани со идентитетските одредници влезат во преговарачката рамка за земјава. Македонија дури и да сака да направи некакви отстапки, Кнаус сугерира тоа да го направи билатерално, и да не се дозволи да се стават во преговарачката рамка.
