Истражувачите во европското Балтичко Море ги протегаат јажињата и одгледуваат школки и алги помеѓу морските турбини на ветер. Тоа е дел од напорите да се истражат повеќекратните употреби на оддалечените ветерни централи далеку од брегот, како што е производството на свежа морска храна.
Четиригодишниот проект, предводен од шведската државна енергетска компанија „Ватенфал“ и данскиот универзитет „Архус“, започна во 2023 година на источниот брег на Данска, на најголемиот скандинавски ветерен парк „Кригерс флак“. Само 18 месеци подоцна, тој веќе покажува знаци на успех.
– Постои зголемена конкуренција на просторот на копно и во морето. Во една област можеме да произведуваме енергија без фосилни горива и храна за растечката популација – вели Анет Брун, виш научник од универзитетот „Архус“, кој го води проектот.
Со капацитет од над 600 мегавати, „Кригерс флак“ може да напојува до 600.000 домаќинства. Нејзините 72 турбини ги снабдуваат со чиста енергија блиските Данска и Германија на југ. Но истражувачите видоа друг потенцијал во областа на паркот од 132 квадратни километри. Водата помеѓу нејзините ротирачки сечила е трансформирана во експериментална подводна фарма за морска храна. На четиристотини метри долги линии меѓу турбините растат алги и школки. Алгите неодамна беа собрани за првпат. Морските алги и школките се нискотрофични култури за аквакултура, што значи дека може да се произведуваат без употреба на ѓубрива. Тие земаат хранливи материи од морето и произведуваат здрава храна.
Неодамнешното моделирање на универзитетот „Архус“ сугерира дека тони свежа морска храна може да се произведуваат годишно користејќи само една десеттина од површината на данската фарма на ветерници. Истражувачите велат дека придобивките би можеле да го надминат производството на храна – културите на школки и алги би можеле да го подобрат квалитетот на водата и да го задржат јаглеродот. Тоа се култури што не се хранат сами и живеат од она што го земаат од морето, тие ги задржуваат емисиите на јаглерод диоксид наместо да испуштаат.
Истражувачите велат дека сега е време да се развијат упатства за да се поттикнат компаниите да планираат повеќекратна употреба на океанот бидејќи европските нации масовно го зголемуваат производството на чиста енергија од турбините на ветер во Северно Море. Во 1991 година Данска стана првата земја во светот што инсталира комерцијална офшор фарма на ветер. Повеќе од 30 години подоцна, речиси половина од производството на електрична енергија во Данска доаѓа од турбините на ветер.
Поттикнати од исполнувањето на климатските цели и намалувањето на енергетската зависност од Русија, девет европски земји, вклучувајќи ја и Данска, минатата година објавија планови за четирикратно зголемување на сегашната генерација на 120 гигавати до крајот на деценијата и поместување на 300 гигавати до 2050 година. Напорите во моментов се ограничени во обем, но истражувачите се надеваат дека наскоро ќе го пренесат своето знаење во екстремните услови на Северно Море, а на крајот ќе се прошират и на комерцијалното производство на храна.
