Потврдена теоријата на Ајнштајн
Астрономи го набљудувале далечниот универзум како се врти во бавно движење, што е првпат овој необичен ефект, предвиден од Ајнштајн пред повеќе од еден век, да биде забележан во раниот универзум.
Научниците открија дека настаните се чини дека се случувале пет пати побавно кога универзумот бил стар само милијарда години, или околу една десетина од неговата сегашна возраст, поради начинот на кој проширувањето на универзумот го протега времето.
Ефектот предизвикува древните галаксии да изгледаат поцрвени
– Гледаме дека работите се менувале околу пет пати побавно отколку денес – рече Герајнт Луис, професор по астрофизика и главен автор на студијата на Универзитетот во Сиднеј.
Според општата теорија на релативноста на Ајнштајн, астрономите би требало да гледаат дека древните космички настани се случуваат побавно од модерните. Ефектот, познат како временско проширување, е поттикнат од проширувањето на универзумот, како што е наведено во темелното образложување на гравитацијата од германскиот научник во 1915 година.
Една последица од ширењето на универзумот е тоа што светлината се протега додека патува низ космосот, правејќи ја брановата должина подолга. Ефектот предизвикува древните галаксии да изгледаат поцрвени отколку што се или да имаат црвено поместување. Но времето исто така се протега: ако некој далечен објект трепка еднаш во секунда, проширувањето на просторот обезбедува да помине повеќе од секунда помеѓу блесоците додека не стигнат до Земјата.
Астрономите претходно виделе дека ѕвездите експлодираат во бавно движење, при што блесоците и избледувањето се случуваат со приближно половина од нормалната брзина, од времето кога универзумот бил половина стар од сега. Но обидите да се види временското проширување во многу раниот универзум со набљудување на екстремно светли, далечни галаксии наречени квазари не успеаја да го најдат ефектот.
Добриот научник не ги зема работите здраво за готово
Луис и неговиот колега д-р Брендон Бруер од Универзитетот во Окленд спроведоа детална статистичка анализа на 190 квазари набљудувани во текот на две децении и открија дека, спротивно на претходната работа, космичките настани навистина се случувале многу побавно во раниот универзум. Клучот за нивниот успех, опишан во списанието „Нејчр астрономи“, беше да се најде еквивалент на отчукувањето на часовникот во богатите и непредвидливи светлосни прикази на квазарите.
– Додека астрономите целосно очекуваа да видат временско проширување во античкиот универзум и беа збунети зошто претходната работа не успеа да го види ефектот, предвидувањето сè уште треба да се тестира. На одредено ниво, ова гради доверба дека знаеме како функционира универзумот. Ја имаме оваа слика што ни ја даде Ајнштајн и ја тестираме, ја тестираме и тестираме. Добриот научник не ги зема овие работи здраво за готово. Мора да се продолжи со тестирање – рече Луис.
Професорот Брајан Шмит, астроном од Австралискиот национален универзитет во Канбера, кој ја сподели Нобеловата награда за физика во 2011 година за откритието на забрзаното ширење на универзумот, рече дека науката напредувала со постојано тестирање на предвидувањата на теориите.
– Во овој случај, Луис и неговите соработници ги проширија студиите за временско проширување што претходно беа спроведени со супернови на поголеми растојанија. И додека тие открија уште еднаш дека општата теорија на релативноста го предвидува она што е забележано, тоа расчистува некои потенцијални грижи за временското проширување, забележано во квазарите од други студии – рече Шмит.
