Во воената терминологија постои терминот „тунелска војна“ и тој е дел од воената историја: од римската опсада на античкиот грчки град Амбразија, па сѐ до денес, кога, на пример, украинските сили реновираа 24 километри тунели од советската ера под железарницата „Азовстал“ во Мариупол, каде што се водеа жестоки битки околу 80 дена во 2022 година
Тунелска војна под Газа – уште една интересна карактеристика на војната на Блискиот
Да се потсетиме на тоа што значи „тунелската војна“… Имено, американските сили што се бореа во Виетнамската војна се мачеа да ја исчистат мрежата долга 120 километри позната како тунелите Ку Чи, каде што американските војници се соочуваа со тесни агли, стапици и понекогаш темни услови на периферијата на тогашниот Сајгон, Јужен Виетнам. Дури и немилосрдното бомбардирање Б-52 никогаш не ги уништи тунелите.
Истакнувајќи колку е тешко да се уништат тунелите, во 2017 година САД употребија масивни експлозиви против тунелскиот систем на Исламската држава во Авганистан, наречен „мајка на сите бомби“, најголемото ненуклеарно оружје што американската војска некогаш го користела во борба.
Војската ги смета подземните тунели за едни од најтешките терени за борба
Во сите овие наведени случаи, армијата што напредуваше не се соочи со предизвикот што сега го прави Израел со системот на тунели на Хамас.
Причината е едноставна: битките во тунелите се сметаат за едни од најтешките терени за борба, за војската. Одлучниот непријател во тунел или пештерски систем може да избере каде започнува борбата – и често одредува како ќе заврши – со оглед на изобилството на можности за заседа.
Ова е особено точно во Појасот Газа, дом на тунелниот систем на Хамас, наречен „Метро“ од страна на Израел.
Навистина, Израел има таканаречени бомби „бункер бастер“, кои навлегуваат длабоко под земја. Сепак, Појасот Газа е една од најгусто населените области во светот, област блокирана од една страна од Израел, а од друга од Египет, долга околу 40 километри и широка меѓу шест и 14 километри, со население од околу 2,2 милион. Дури и да знаеше израелската војска каде се тунелите, нивното бомбардирање би било исклучително комплицирано поради специфичните карактеристики на Појасот Газа – можеби дури и невозможно.
Првично изградени за шверц, подоцна пренаменети за воени цели
Подземните тунели првично беа изградени и користени за да се заобиколи блокадата меѓу Појасот Газа и Египет, а подоцна и Појасот Газа и Израел – за шверц на стока. Поради зголемените инвестиции на Израел во системи за надзор со помош на беспилотни летала и други електронски уреди за шпионирање, Хамас инвестираше сѐ повеќе пари во проширување на мрежата на тунели.
Кога Израел и Египет воведоа казнена блокада за Газа откако Хамас ја презеде контролата врз територијата во 2007 година, милитантната група ја прошири својата мрежа на тунели за да шверцува оружје и друга шверцувана стока надвор од Египет. Додека Египет подоцна ги затвори повеќето од тие прекугранични тунели, сега се верува дека Хамас има огромна подземна мрежа што се протега низ Газа, дозволувајќи му да транспортира оружје, резерви и борци надвор од видното поле на израелските беспилотни летала.
Тунелската мрежа, како што може да се прочита во извештаите и процените, се состои од 1.300 поединечни тунели со вкупна должина од околу 500 километри. Некои тунели се наоѓаат на длабочина до 70 метри под површината. Повеќето тунели се високи околу два метра и широки два метра.
Други наведуваат дека тунелите се длабоки дури 80 метри, а некои соби се многу поголеми и пошироки. Тие се обложени со армиран бетон, имаат вентилација и се оспособени за долгорочно живеење под земја.
Расчистувањето и рушењето на овие тунели ќе биде од суштинско значење ако Израел сака да го разбие Хамас. Но борбите во густо населените урбани области и преместувањето под земја може да ја лишат израелската војска од некои од нејзините технолошки предности, а истовремено да му даде предност на Хамас и над и под земја.
Газа под Газа
Голем број тунели се долги 500 километри. Тоа е најголемата мрежа на тунели во светот, велат дека е Газа под Газа, подземен град каде што има продавници, магацини. Некои од нив се дури и електрифицирани, вода е воведена од Хамас, а климата, наводно, е воведена во „посебни“ сектори.
Џон Спенсер од американската воена академија „Вест поинт“ изјави дека „подземниот комплекс што се шири во Појасот Газа е проблем полн со подмолни стапици, па затоа нема совршено решение“.
Покрај тоа, Израел веќе употреби таканаречени „прецизни бомби“ за да затвори или направи некои тунели непроодни. Но тоа е без многу успех.
Експертите претпоставуваат дека во овие тунели, меѓу другото, има и околу 200 заложници киднапирани од Хамас за време на терористичкиот напад врз Израел на 7 октомври. Тунелите служат првенствено како складиште за оружје, храна и вода, а има и генератори, гориво и друга опрема. Експертите претпоставуваат дека под земја се крие и дел од раководството на Хамас.
И покрај сите ризици, израелското раководство тврди дека тунелите мора да бидат уништени за Израел да ги постигне своите воени цели.
