Нови мерки за едно од најгорливите прашања на Брисел
Веќе неколку години, земјите од Европската Унија работеа на затворање на надворешните граници на блокот, зголемување на депортациите и на одвраќање на мигрантите, но колку се ефикасни ваквите мерки прашува Бернт Ригерт од „Дојче веле“
Европската агенција за гранична и крајбрежна стража „Фронтекс“ очекува нов пораст на бројот на мигранти и баратели на азил, кои пристигнуваат во Европската Унија (ЕУ). Во 2022 година, „Фронтекс“ забележа околу 330.000 таканаречени нерегуларни гранични премини, што е највисока бројка од 2016 година, кога блокот забележа рекорден број пристигнувања. Оваа година, агенцијата предвиде дека нерегуларните гранични премини би можеле да се зголемат уште повеќе, делумно поради фактот што пристигнувањата преку централниот медитерански пат кон Италија се зголемија тројно пролетва. Некои земји-членки на ЕУ и поранешни членки, како Велика Британија, затоа се обидуваат да усвојат построги закони, регулативи и процедури за азил за да ги обесхрабрат или да ги одвратат луѓето од влез во нивните земји.
Германските градови и општини велат дека сместувањето и интегрирањето на новодојдените луѓе претставуваат огромна задача. Околу една четвртина од сите барања за азил поднесени во ЕУ се во Германија, иако тоа не е земјата во која мигрантите стигнуваат прво, поради нејзината географска локација. Според правото на ЕУ, Германија не е технички одговорна за обработка на таквите апликации. Затоа, сојузната и покраинската влада на Германија се согласија да усвојат построги правила за депортација и притвор за мигрантите, кои се обврзани да ја напуштат земјата.
Министерката за внатрешни работи Ненси Фезер, сепак, досега го отфрли засилувањето на контролите по должината на германско-полската граница за да се спречат нередовните премини. Германско-австриската граница, пак, веќе неколку години се проверува на самото место, бидејќи се наоѓа на крајот од балканската миграциска маршрута.
Аутсорсинг на процедурите за азил
Други земји како Франција, Австрија, Холандија и Велика Британија се обидуваат да ги спречат пристигнувањата со построги мерки. Велика Британија, на пример, се закани дека ќе ја задолжи Руанда за обработка на барањата за азил или ќе ги задржи мигрантите на бродови. Иако Данска не успеа во обидот да отвори центар за азил во Руанда, нејзината влада сепак ги направи процедурите за азил порестриктивни во последниве години. Данска, исто така, одржува гранични проверки со Германија со години. Само 180 луѓе месечно поднесуваат барање за азил во оваа скандинавска земја. Ова е многу малку во споредба со земја како Австрија, која забележа меѓу 4.000 и 11.000 апликации месечно во 2022 година.
Мигрантите најчесто пристигнуваат во европските земји како Италија, Грција, Малта, Кипар, Хрватска и од неодамна Полска, поради нивната географска локација. Овие европски држави се обидуваат на прво место што е можно повеќе да им го отежнат влезот на мигрантите. Некои надворешни граници на ЕУ, како што е грчко-турската по должината на реката Еврос, практично се затворени. Ова го остава само опасниот поморски пат за да се стигне до ЕУ или обидот да се влезе во блокот со авион со вистинска или фалсификувана виза. Запечатувањето на блокот на овој начин се нарекува „заштита на надворешните граници на ЕУ“ и е поддржано од европските министри за внатрешни работи.
Италија се обидува дополнително да го усложни процесот за приватните спасувачки бродови да носат бродоломци во нејзините пристаништа. Овој пристап, исто така, треба да ги одврати мигрантите. Но медитеранската земја сѐ уште се бори да ги спречи мигрантите да пристигнат на нејзините брегови. Затоа италијанската влада сака Тунис на прво место да ги спречи мигрантите да се качат на бродови за ЕУ. За таа цел, Италија има намера да му плати на Тунис за задржување на мигрантите. Бројот на луѓе што се обидуваат да стигнат до Италија од Тунис се зголеми за десет пати оваа година.
Медиумите и различните организации за човекови права објавија дека грчките, хрватските и полските граничари ја користат мерката за одбивање за да ги депортираат новодојдените мигранти. Мигрантите што биле фатени како влегуваат изјавија дека земјите насилно ги вратиле во земјите од каде што дошле, без соодветна постапка. Сепак, властите од засегнатите земји негираа дека ги одбиле, што е забрането според европското и меѓународното право.
Унгарија го користи одбивањето за да ги одврати мигрантите
Унгарија, чија влада рече дека не прифаќа никаква миграција, не крие дека користи повратни мерки. Мигрантите што влегле во земјата без документи може да бидат депортирани без судење. Унгарија го прави ова врз основа на Законот за итни случаи од 2015 година, иако европските судови ја прогласија оваа практика за незаконска. Меѓутоа, унгарската влада ги игнорираше пресудите и смета дека нејзината политика на одбивање е успешна. Минатата година само 44 лица поднеле барање за азил во Унгарија. Ова се должи и на фактот дека барањата мора да се поднесуваат до унгарските амбасади.
Според Европскиот совет за бегалци и азиланти, околу 150.000 луѓе се вратени од Унгарија во Србија, преку граничната ограда. Унгарската влада рече дека одвраќањето функционирало. Според тоа, таа не смета дека треба да се приклучи на новиот закон за азил на ЕУ, кој ќе ги утврди правилата за распределба на мигрантите во блокот или за исплата на оние што ги примаат.
Во пресрет на парламентарните избори во Полска во октомври, миграцијата е главен предмет на дебата. Владејачката конзервативна партија ПИС рече дека сака да го спречи незаконското доселување за да ја „заштити“ Полска, иако земјата забележа само мал број мигранти што аплицирале за азил. Според статистичката агенција на ЕУ, „Евростат“, во првата половина на 2023 година биле поднесени само 2.785 апликации. Ова е мала бројка во однос на населението на Полска од 38 милиони жители.
Сепак, полскиот премиер Матеуш Моравјецки се спротивстави на обидите на ЕУ да го реформира заедничкиот закон за азил на блокот. Полска во моментов гради ограда по должината на својата источна граница со Белорусија, а Моравјецки сака да одржи референдум за тоа дали земјата треба да ја блокира миграцијата во согласност со насоките на ЕУ.
Доселенички квоти на ЕУ?
Торстен Фрај, претседател на парламентарната група на десничарската Христијанско-демократска (ЦДУ) и Христијанско-социјалната унија (ЦСУ) во германскиот Бундестаг, претходно ова лето предложи укинување на загарантираното индивидуално право на ЕУ на азил во корист на доселеничката квота. Фрај го нарече постојниот систем неправеден, велејќи дека главно богатите поединци и силните млади мажи имале предност при мигрирањето во ЕУ. Тој рече дека болните или постарите луѓе, жените и децата имаат многу помала веројатност успешно да ја преминат Сахара или да се качат на бродови за ЕУ.
Организациите за бегалци истакнаа дека политиката на ЕУ го отежнува влезот во земјите-членки, бидејќи барањата за азил мора да се поднесуваат на територијата на блокот. Оние што ќе успеат да влезат во ЕУ обично можат да останат, дури и ако нивните апликации се одбиени. Ретко се случува мигрантите да бидат депортирани назад во нивната матична земја. Повеќе од 90 отсто од сириските и авганистанските бегалци што ќе стигнат до блокот може да очекуваат да добијат статус на заштита. За многу други земји на потекло, како Пакистан или Турција, состојбата е сосема спротивна. Таму, стапката на отфрлање е над 75 отсто.
