Иако скандалот со антисемитизмот на британската Лабуристичка партија ги полнеше насловните страници во изминатиот период, во Германија се одвива подлабока дебата на истата тема. Најзагрижувачки е што се менуваат основните начела на колективниот проект за помирување со минатото од Втората светска војна.
Ваквото историско помирување тешко се постигна. За време на повоениот период, Германија мина низ неколку фази на негирање на злосторствата што ги изврши за време на нацистичкиот режим. Но во 1968 година избувна меѓугенерациската културна војна, а децата на нацизмот се соочија и ја прифатија одговорноста на своите родители, што кулминира со насилствата на Фракцијата на Црвената армија. Како што растеше бројот на документираните злосторства на нацистичкиот режим во 1980-тите и 1990-тите години, на што работеа историчарите, германскиот политички естаблишмент постигна консензус дека историската вина и одговорност на државата мора да имаат централен дел во националната приказна.
Но од 2015 година, кога канцеларката Ангела Меркел ја најави својата „политика на прифаќање“ и ги отвори вратите на Германија за бегалците што бегаа од конфликтот во Сирија, во германскиот естаблишмент расте загриженоста за повторната појава на антисемитизмот, особено во еврејската заедница.
Само во изминатата година, во Гелзенкирхен беше скршен прозорец на една синагога, се палеа израелски знамиња на протестите, а на улица беше нападнат еден Берлинец што носел јармулка. Уште полошо е што овие напади, кои понекогаш беа дело на имигрантите, се совпаднаа со подемот на ултрадесничарската партија Алтернатива за Германија (АФД). АФД сега ја користи својата позиција како главна опозициска партија во Бундестагот за да ја доведе во прашање културата на одговорност, иако ветува дека ќе ги заштити германските Евреи од исламистички поттикнатиот антисемитизам.
Нападите на Евреите предизвикаа гнев кај многу Германци што мислеа дека таквите сцени засекогаш исчезнаа од улиците во државата. Но покрај повидливите злоупотреби, германските Евреи исто така почнаа повеќе да зборуваат за посуптилните промени во нивниот секојдневен живот во големите германски градови, додека Франкфурт, Хамбург и Берлин стануваат сè повеќе мултикултурни.
Четири паралелни тренда сега се предизвик со кој ќе се соочи колективниот проект за помирување со минатото од Втората светска војна. Прво, холокаустот полека исчезнува од сеќавањата и влегува во историјата. По смртта на последните преживеани и на злосторниците, помладите Германци ќе чувствуваат сè помала поврзаност со минатото. Да се има родител што можеби бил соучесник во нацистичките злосторства не е исто со тоа да се има прадедо што бил вклучен во овој режим. Не е изненадувачки што помладите Германци не ја чувствуваат толку многу историската одговорност.
Второ, доселениците од претежно муслиманските земји сега сочинуваат поголем удел од населението. Членовите на оваа група немаат лична поврзаност со минатите злосторства на Германија и тие честопати беа изложени на антиционистичката индоктринација од страна на режимите што бараат легитимитет преку солидарност со Палестинците.
Трето, повеќето Германци никогаш претходно не запознале и во иднина нема да запознаат Евреин од причина што Евреите сочинуваат многу мал удел од населението. Во Франкфурт, кој е дом на втората најголема еврејска заедница (веднаш зад Берлин), живеат само 7.000 Евреи од вкупно 5,7 милиони жители во метрополата.
Четврто, сè порадикалното и националистичко почитување на израелскиот идентитет над сè друго од страна на израелската влада ја менува динамиката на антисемитизмот во светот, додека антиизраелското чувство се поматува со нетрпеливоста кон Евреите.
Многумина што ги следеа оддалеку овие трендови, па дури и во рамките на Германија, го забележаа екот на 1930-тите години. Но како некој со еврејско потекло и во моментов го обновува германското државјанство, тврдам дека повторната појава на антисемитизмот во Германија повеќе е поврзана со иднината на државата во светот отколку со ужасното минато. Меѓу зачестените дијалози за татковината и екскомуникацијата на германските фудбалски ѕвезди поради фотографија со турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, јасно е дека Германија се труди да најде начин како да ја приспособи националната приказна на денешниот свет.
Неодамна се сретнав со директорите на еврејскиот музеј во еден од поголемите градови во Германија и ме изненади нивната внимателност со која му пристапуваат на проблемот со антисемитизмот. За почеток, нивната цел е да го „деизраелизираат“ еврејското прашање, за да покажат дека еврејската историја е германска историја, за што има безброј докази во истражувањата за историските придонеси на Евреите во германската култура.
Еврејската заедница во Германија исто така ја сфаќа потребата за промена на фокусот од посебната одговорност на Германија на дијалог за коегзистирање, мултикултурализам, како и дијалог меѓу религиите. Целта е да се охрабрат што повеќе млади Германци да стапат во контакт со Евреите.
Најважно е што еврејската заедница го шири влијанието, особено меѓу новите (муслимански) доселеници, кои мораат да сфатат дека Евреите во историјата беа жртви, а не тирани. Со овој напор се прават паралели меѓу дискриминацијата со која денес се соочуваат доселениците и со онаа од која страдале Евреите низ историјата. Надежта е да се изградат мостови на меѓусебна доверба во рамките на заедничката култура на угнетените.
Додека Германија се соочува со уште посложени дебати за нејзиниот идентитет, елитите во државата ќе треба да ја прифатат оваа филозофија и да преземат повеќе мерки за да го поттикнат дијалогот кај населението во кое растат поделбите. Проблемот што потекнува од денешните политики на идентитет не е само антисемитизмот туку расизмот воопшто што е присутен во Германија, Британија и во другите западни држави.
Авторот е директор на Европскиот совет за надворешни односи
