Во главниот град на Индонезија, Џакарта, неколку илјади сино-бели минибуси се наоѓаат расфрлани во постојаниот метеж. Тие возат до секој агол од градот, носејќи бесконечен број луѓе, без да се грижат за маката со паркирањето. Мрежата е клучен дел од одговорот на овој мегаград со 11 милиони жители за еден голем проблем – премногу моторизиран сообраќај.
Џакарта не е сама. Глобално, загадувањето на воздухот и сообраќајните несреќи предизвикани од автомобили, комбиња и мотоцикли убиваат околу два милиони луѓе секоја година, а возилата со мотори со внатрешно согорување сочинуваат околу 10 отсто од глобалните емисии на јаглерод што предизвикуваат климатски промени. Со децении одговорот на растот на сообраќајот беше изградба на повеќе ленти, надвозници и паркинзи. Но тоа само привлекува повеќе автомобили и поголем потенцијал за застој.
Сега, во обид да постигнат побезбедни, помалку зафатени патишта и почист воздух, некои градови и земји се обидуваат да ги убедат своите граѓани да се ослободат од автомобилите во корист на јавниот превоз. Нивните пристапи се разновидни, како и нивните резултати.
Некои градови, како што е естонскиот главен град Талин, се одлучија за навидум едноставно решение. На референдум во 2012 година жителите на градот со речиси половина милион жители гласаа за бесплатни возови, трамваи и автобуси за локалното население. Од 2013 година трошоците за јавен превоз се намалија за градската власт, на околу 40 евра (45 американски долари) по лице годишно – со мешани резултати, според Мерлин Рехема, истражувач за одржливи градови во непрофитниот аналитички центар Стокхолмски институт за животна средина.
Други места, како што се Луксембург, островот Малта и американскиот град Канзас Сити, кои исто така воведоа бесплатен јавен превоз, објавуваат слични резултати. Истражувачите делумно го припишуваат тоа на ограничувањата поради ковид, но тоа не е сè што е во прашање. Во меѓувреме Лондон воспостави зона за застој, што доведе до пад на сообраќајот на автомобили и зголемување на употребата на автобуси и метро.
