За време на Олимпијадата, во Париз секој ден ќе се мобилизираат 30.000 полицајци и жандарми, а во деновите на шпицот 45.000, не сметајќи ги оние над 20.000 приватни агенти за обезбедување и 10.000 војници од силите „Сентинел“. Мисијата е да ги спречат и да се справат со деликвенцијата и терористичките и сајбер-заканите, но и да го гарантираат „имиџот на Франција“
Еден подруг поглед кон Летните олимписки игри во Париз
Два дена пред церемонијата на отворање на Олимписките и на Параолимписките игри (ЈОП), закажани за петок на 26 јули, нула ризик се појавува повеќе од кога било како курс на дејствување за јавните власти. Непреченото одвивање на најпопуларниот спортски настан во светот не се должи само на предвидување на ризикот од тероризам или контролирање на криминалот. Она што е во прашање, веќе предупреди Емануел Макрон на 19 јули 2023 година, соочувајќи се со владата собрана за олимпискиот и параолимпискиот комитет, е „имиџот на Франција“.
Една година до ден подоцна, во салата за состаноци на третиот кат на париската полициска префектура, нервниот центар на операции лоциран на Ил де ла Сите, полицискиот префект Лоран Нуњез гарантира дека „сè ќе помине номинално. Во оваа фаза немаме конкретни стравови, но очигледно остануваме будни“. Но полициската префектура не може, а да не фрли поглед низ прозорецот, да го провери протокот на филтрирање воспоставен од викендот со стапувањето во сила, на 18 јули во 5 часот, на внатрешниот безбедносен периметар и борбата против тероризмот.
До крајот на церемонијата на отворањето, само луѓето – локални жители, постојани или привремени работници – со картата за игри, издадена преку интернет врз основа на доказ, се овластени да имаат пристап до кејовите на Сена. Поголем сектор, наречен „црвен периметар“, разграничува област каде што циркулацијата на возилата е исто така ограничена на акредитирани возачи.
Безбедносната машинерија на Олимписките игри несомнено е најважната што некогаш била имплементирана во Франција во период на мир
Полицајците и жандармите беа повикани – во замена за исплата на бонуси за првите – да обезбедат стапка на присуство од 100 отсто во текот на траењето на Игрите. Во Париз, објаснува префектот Нуњез, „70 отсто од персоналот на полициската префектура се ставени на располагање на ДСПАП (одделот за локална безбедност за метрополитенската област Париз) и ДОПЦ (одделот за јавен ред и безбедност), но другите 30 отсто ќе работат и во корист на Игрите бидејќи нивното влијание е огромно врз градот“.
Затоа ќе има по 30.000 припадници на силите на редот во просек секој ден на улиците на главниот град (45.000 во деновите на шпицот), не сметајќи ги оние над 20.000 мобилизирани безбедносни агенти и 10.000 војници од операцијата „Сентинел“, за обезбедување пристап до церемонијата на отворање, патролирање по улиците, подготвени да одговорат на можен терористички напад, како и спречување и справување со деликвенцијата.
Работата што ја спроведува Полицискиот штаб понекогаш може да предизвика контроверзии околу задни намери на политиката на „социјално чистење“ преку „полициско малтретирање“ на луѓето на улица, според зборовите што ги користи колективот, од другата страна на медалот, во јунскиот извештај. Но тоа се исплати, според податоците откриени од полициската префектура на 17 јули: тие откриваат невиден пад на насилните кражби во јавниот превоз (-20,5 отсто во текот на првата половина од годината, во споредба со истиот период во годината во 2023 година), поради видливоста на органите на прогонот со зголемувањето на патролите, кои ќе ги има 700 дневно за времетраењето на Игрите.
Оваа подготовка на теренот е придружена, од средината на јуни, со постепено зголемување на човечките и техничките ресурси, со доаѓањето на првото полициско засилување во главниот град, но и со поставувањето на околу 44.000 безбедносни бариери, кои забрануваат пристап до одредени области и сериозно го отежнуваат патувањето. На 16 јули, советникот (Зелени) за мобилност во градското собрание на Париз, Давид Белијар, побара од полицискиот префект „да ги преиспита одредените права на движење и неутрализација на јавниот простор за да се овозможи, секогаш кога е можно, најдоброто можно и безбедно циркулирање за пешаците и велосипедистите“.
За терористички и сајбер-закани особена будност и безбедносен приод
Ако ризикот од големи терористички напади координирани од странство се смета за неверојатен, таканаречената „ендогена“ закана, извршена по команда од „посредници“ поединци што веќе се присутни на националната територија, е потешко да се долови. Министерот за внатрешни работи во оставка, Жералд Дарманин, најави дека ќе бидат спроведени еден милион административни истраги насочени кон секој што би требало да има поврзаност со Олимписките игри – вработени во компании за обезбедување, но и волонтери.
Поголемиот дел од оваа работа, спроведена од страна на националната административна безбедносна служба за истрага, се состои од проверка дали апликантите за акредитација се појавуваат во полициските досиеја. На 20 јули, во интервју за „Журнал ди диманш“, Жералд Дарманин објави дека се спроведени 960.000 истраги, што доведе до исклучување на 4.340 сомнителни профили, што исто така резултираше со откривање на „257 исламистички радикали, 181 член на ултралевицата и 95 од ултрадесничарите“. Според него, целта од еден милион истраги ќе биде постигната пред свеченото отворање.
На 18 јули, Националната агенција за безбедност на информациски системи (Анси) соопшти дека е „сигурна“ во пресрет на Игрите, потсетувајќи дека обемот на дигитални напади – во 2021 година, впрочем 450 милиони напади биле забележани за време на Игрите во Токио – беше таков што изгледаше „нереално“ да се тврди дека може да се избегнат сите. Целта е повеќе „да се осигуриме дека повеќето напади нема да успеат и дека реагираме брзо и добро на нападите што не можеме да ги избегнеме за да го ограничиме нивното влијание“. Ако нападите на откупни софтвери и, во помала мера, оние што доаѓаат од активистичките кругови треба да го концентрираат најголемиот дел од својата активност, Анси предвидува и вмешаност на странски државни актери, дури и ако „не мора да има никакви акции докажани денес“.
Специјалистите за спроведување на законот со кои се консултираше „Ле монд“, сепак, стравуваат од ризиците поврзани со тероризмот или со сајбер-нападите помалку од „ефектот на пеперутката“, банална расправија од која било причина што брзо се дегенерира во движење на толпата.
– Таму би станало комплицирано, но имаме доволно за управување – објаснува шефот на мобилната ескадрила на жандармеријата доделена во Париз за времетраењето на Игрите. Мобилизирањето на силите на жандармеријата во Нова Каледонија, дополнително, доведе до приспособувања.
– Ова нема влијание врз самото планирање, туку врз распределбата на силите на дневна основа – уверува г. Нуњез. Првично планираниот формат ќе се измени само маргинално.
lПовеќе од четириесет илјади бариери поставени на улиците на Париз, безбедносни периметри (со кју-ар код) што забрануваат каков било пристап до Сена, стотици полициски и жандармериски патроли, затворени метро-станици: ретко, во време на мир, француската престолнина има доживеано таква безбедносна атмосфера.
Логистичката поддршка на безбедносните служби – досега најголем предизвик во целиот безбедносен систем
Невидлив за големата јавност, логистичкиот предизвик исто така е без преседан. Двесте места за сместување на полицијата, речиси стотина за жандармеријата, се поставени во хотели, училишта, универзитетски кампуси, соби што им припаѓаат на универзитетски и училишни работни центри и „модуларни структури“ – префабрики.
Воениот камп е поставен во Буа де Вансен, понеделник, 15 јули 2024 година, на периферијата на Париз. Овој камп, опремен со монтажни бараки, се гради на истокот на Париз за да бидат сместени 4.500 војници доделени на обезбедувањето за време на Олимписките игри во Париз 2024 година.
Жандармеријата, исто така, има корист од огромното портфолио со недвижен имот, во воениот камп Бејнес (Ивелин) и во Офицерското училиште во Мелун дворот сега е окупиран од огромни полски шатори способни да сместат 720 кревети. Оперативен центар, управуван од повеќе од 170 луѓе, беше формиран во Мезон-Алфорт (Вал-де-Марн) за да обезбеди логистичка поддршка за жандармите.
На јавните патишта, полициските службеници ќе можат да имаат корист од околу четириесет „логистички парцели“, опишани во брошурата за добредојде што им е достапна, како „простори за сенка, одмор, освежување, можно обновување, нега“ или полнење на батериите на нивните средства за комуникација, сите опремени со системот Сторм (многу брзи, оперативни, еластични и мобилни услуги), во служба во жандармеријата, што им овозможува на сите оператори да разменуваат, без оглед на нивната услуга.
Кус осврт и кон сегментот на приватното обезбедување на Олимписките игри
Полицијата, исто така, ќе биде поддржана од персонал за приватно обезбедување, што долго време е причина за загриженост поради колосалните потреби за сектор што традиционално се бори да регрутира и да задржи луѓе. Синџирот за регрутирање и вработување беше спроведен и управуван од државните служби, а задолжена беше префектурата Ил-де-Франс. Во фокусот е обврската да се одбегне горчливото сеќавање на Игрите во Лондон во 2012 година, кога британската влада мораше да ја повика армијата да компензира за неуспесите на приватните провајдери.
– Ни предвидуваа дека ќе пропаднеме, но конечно успеавме, дури и ако неизбежно има непредвидени настани: Олимпијадата е мотивирачка за сите кога екосистемот е ставен под притисок. Со здружување на компаниите во секторот, ректоратот Кретеј, префектурните служби и 122 агенции „Франс травај“ во регионот на Париз, беа ангажирани повеќе од 21.000 луѓе, повеќе од првично поставената цел од 20.000 агенти и беа направени 200.000 телефонски повици – рече регионалниот префект Марк Гијом.
Речиси 4.000 дополнителни агенти веќе се идентификувани за да можат да компензираат за „ненастапувањето“, проблем што се повторува и поради кој вработените не се појавуваат или ја напуштаат својата позиција од различни причини – топлина, време на патување, непријатност. На кои треба да се додадат уште 6.000 обучени луѓе, неангажирани, но достапни. Стапката на учеството на жените достигнува 33 отсто, трипати повеќе од вообичаеното. Клучна точка бидејќи само една жена е овластена да врши безбедносни контроли на друга. Агентките ќе интервенираат само доколку е потребно, односно во случај на откривање сомнителни предмети од електронските „рекети“ ставени на располагање на нивните машки колеги.
Сепак, остануваат неизвесности, како што е враќањето на акредитациите, концентрирани на една локација, во изложбениот центар „Порт де Версај“. Според Седрик Паулин, генерален секретар на Групацијата на безбедносни компании, која обединува 190 компании во секторот, „добри сме во задоволувањето на потребите, но сè уште нема доволно повлекувања од засегнатите агенти“.
Од 40.000 поднесени барања за акредитација, половина беа потврдени по обработката од МВР, но на 10 јули само 2.000 беа всушност повлечени од агенти. Во моментов се проучуваат алтернативни решенија, според префектурата Ил-де-Франс.
– Но ние навистина сме многу посмирени отколку пред три или четири месеци – продолжува Паулин и додава „кога практично сите рекоа: нема да успееме“.
Критики за силните безбедносни мерки за Олимпијадата (и пошироко)
Возбудата поврзана со претстојниот почеток на Игрите не успева баш да ги засени дисонантните гласови на личности или здруженија, загрижени за „безбедноста е во тек“, а се очекува да продолжи откако ќе завршат тестовите.
– Верувам дека постојат реални ризици од напади, насилни социјални движења итн. Но останува фактот дека, пошироко, инструментализацијата на дискурсот за несигурноста всушност го отвори патот за колективно прифаќање на безбедносните мерки – објасни Оливие Кан, истражувач поврзан со Центарот за социолошки истражувања за правото и казнените институции, во интервју дадено за веб-страницата на Меѓународната затворска опсерваторија.
Употребата на најсовремени технологии, особено алгоритамскиот видеонадзор – што го исклучува препознавањето на лицето, но се обидува да открие „ненормални“ настани, без дополнително појаснување – е во центарот на грижите на неколку институции како што е Технополис, платформа на интернет, лансирана од здружението „Ла квадратурата на Нет“ „за идентификување и спротивставување на новите полициски технологии“. На нејзината локација, Олимпијадата во Париз 2024 година е претставена како „акцелератор за надгледување“. Стратегија што би била дел, според колективот, „во една долгорочна логика“ и по одржувањето на Олимписките игри во Франција.
Тони Гламчевски, постојан соработник на „Нова Македонија“ од Франција
