СПЕКТАКУЛАРНATA KRA\BA ВО „ЛУВР“ ГИ ИСТАКНУВА БЕЗБЕДНОСНИТЕ ПРОПУСТИ ВО НАЈГОЛЕМИОТ МУЗЕЈ ВО СВЕТОТ
- Ѓерданот од сафири на кралицата Марија-Амели и на кралицата Хортенза, составен од осум сафири и 631 дијамант, и тијарата на царицата Евгенија, сопруга на Наполеон Трети, која содржи речиси 2.000 дијаманти, беа украдени од четворица криминалци, кои влегле низ прозорец во парискиот музеј „Лувр“
Брзи како молња, како во филмот „Пинк пантер“, четворица натрапници извршиле кражба со зачудувачка ефикасност и неверојатна леснотија, за седум минути среде бел ден, во најголемиот музеј во светот… „Лувр“ (прв арондисман во Париз) беше отворен за јавноста триесет минути во неделата, околу 9.30 часот наутро, кога група од четворица криминалци, во секој случај добро подготвени и со впечатлива самодоверба, стигнале до галеријата „Аполон“. Сместена на првиот кат, таа ги содржи, меѓу другото, крунските скапоцености на Франција.
Искачувањето на зградата било направено на средина од улицата, благодарение на обична електрична скала за преселба поставена на страната на Сена, на кејот Франсоа Митеран. Крадците имале време да го скршат прозорецот, а потоа да скршат и две високобезбедносни витрини за да украдат „осум предмети од непроценлива вредност на (француското) наследството“, според соопштението за медиумите од Министерството за култура објавено завчера. Тие потоа се вратиле по истиот пат и избегале со скутер.
Единствен пропуст на крадците, по кои сè уште се трага, било испуштањето на круната на царицата Евгенија, составена од 1.354 дијаманти и 56 смарагди, откако биле принудени да избегаат по провалата. Според соопштението на музејот, крадците ја испуштиле круната при интервенција на службениците на „Лувр“. Скапоцениот комплет бил пронајден оштетен.
Постои сомнеж дека искусните крадци се странци
Министерот за внатрешни работи Лоран Нуњез, гостин на „Политички прашања“ („Франс интер“-„Франсинфо“-„Л’монд“) во неделата наутро, истакна дека се „надева“ оти криминалците ќе бидат уапсени „многу брзо“. Отворена е истрага за „организирана кражба и заговор за извршување кривично дело“ и е доверена на Бригадата против бандитизам. Министерот за внатрешни работи, поранешен началник на париската полиција, зборува за „искусни“ крадци, кои би можеле да бидат „странци“.
Според париската јавна обвинителка Лор Бекуо, гостинка на БФМ-ТВ во неделата, можноста дека странска сила била „спонзор“ на кражбата „не е исклучена“.
– Ќе ги вратиме делата, а сторителите ќе бидат изведени пред лицето на правдата – вети претседателот Емануел Макрон во неделата во порака објавена на социјалната мрежа Икс.
Министерството за култура издаде соопштение за да нагласи отсуство на дефект во безбедносниот систем: „Алармите (…) беа активирани. Во времето на провалата, која беше особено брза и брутална, петте члена на музејскиот персонал присутни во музејот и соседните области веднаш интервенираа за да ги применат безбедносните протоколи“.
Сепак, истрагата ќе треба да го утврди синџирот на одговорност што дозволил таква спектакуларна провала, во обем практично невидена од кражбата на „Мона Лиза“ во 1911 година од страна на италијански стаклар. Сликата на Леонардо да Винчи подоцна беше пронајдена во Италија.
Последната регистрирана кражба во „Лувр“ се случи во 1998 година: слика од Камил Коро беше украдена среде бел ден и досега не е пронајдена.
Непроценлива вредност на пленот во грабежот на векот
Дали ова е грабежот на векот?
– Велат дека вредноста на пленот е непроценлива… Секако дека е! – објаснува во париски „Л’монд“ Александар Леже, сертифициран експерт за колекционерски накит и часовници.
– Сумата е астрономска, со илјадници дијаманти што чинат над 500 евра по карат. Но токму вредноста на наследството ја прави оваа кражба неподнослива. Невозможно е парчињата да се продадат во нивната оригинална состојба, но постои голем ризик да бидат расклопени, златото од едната страна, дијамантите од другата.
Откако беше откриена кражбата, музејот веднаш беше затворен за јавноста, додека претседателката на „Лувр“, Лоренс де Кар, им се обрати на вработените во 14.30 часот во аудиториумот. Говорот беше лошо примен од некои вработени, кои ја пречекаа директорката со свирежи и негодување, обвинувајќи ја администрацијата на музејот за неподготвеност.
Нагласувајќи дека планот за безбедност, кој требаше да го модернизира безбедносниот систем на музејот, беше одложен во договорот за перформанси од 2025-2029 година, вработените го осудуваат постојаниот недостиг од ресурси што води до фатални безбедносни пропусти. Во соопштение за медиумите објавено во недела, синдикатот ЦФДТ-култура повикува на „целосна и независна ревизија на безбедносните и превентивните мерки (…), зајакнување на човечките ресурси за надзор и прием (…) и целосна транспарентност во врска со заклучоците од истрагата“.
Во своето соопштение за медиумите, синдикатот СУД-култура повторува дека продолжил „да ги осуди внатрешните арбитражи забележани во текот на изминатите три години, кои не ја земаат предвид примарната мисија на институцијата: зачувување на наследството, зградата, колекциите и нашите луѓе. (…) Одговорноста на менаџментот е огромна и крајно време е претседателот на републиката и министерот за култура да ги земат предвид предупредувањата упатени од персоналот“.
Понатаму, според информациите од „Л’монд“, делото „Нова ренесанса на Лувр“, насочено кон подобрување на приемниот простор и создавање нов влез во колонадата Перо, ќе влијае само на крилото Денон, каде што се наоѓа „Мона Лиза“, и на галеријата „Аполон“, местото на кражбата, до 2034-2035 година. Истите службеници долго време се жалеа на целокупниот недоволен персонал и проблематичните услови за работа во галеријата „Аполон“.
Голема ранливост
Според вработен во „Лувр“ со кој контактирал „Л’монд“, оваа галерија сега ја чуваат само пет службеници, наместо традиционалните шест. И има само четири од нив за време на првата утринска пауза, која трае 30 минути. Токму ова е времето што го користат криминалците за да дејствуваат.
– Добро знаеме дека француските музеи се многу ранливи – се согласи министерот за внатрешни работи, потсетувајќи дека безбедносниот план неодамна започнат од Министерството за култура се однесуваше конкретно на музејот „Лувр“.
По нејзиниот говор, кој беше критикуван од персоналот, Лоренс де Кар им испрати е-пошта за да разјасни дека, откако „ја презеде функцијата, таа е предупредена за потребата од зајакнување на безбедносната архитектура. Во овој поглед, и по нејзино барање, полицијата спроведе детални студии. Нивните заклучоци беа доставени кај неа неодамна. Тие ќе бидат додадени на веќе започнатите мерки“.
Случајот ја оживува траумата на париските музеи, кои не претрпеле таква кражба откако се случи уште еден грабеж на векот во 2010 година во Музејот на модерна уметност во Париз. Пет ремек-дела беа украдени од Врејан Томиќ, познат како „Спајдермен“. Ниту едно од овие дела не е пронајдено. Веќе неколку месеци има пораст на кражбите во музеите. Кон средината на септември, од Природонаучниот музеј беа украдени шест килограми природно злато во вредност од 600.000 евра.
Само во септември, музеј во Лимож претрпе кражба со загуби проценети на 6,5 милиони евра. Повеќето златни предмети се стопени и трансформирани од криминалците. Но понекогаш среќата им се насмевнува на истражителите: кон средината на октомври, пет од седумте кутии за тутун украдени во ноември 2024 година за време на оружен грабеж во музејот „Коњак-Џеј“ во Париз, беа пронајдени.
Извештај на Судот на ревизори за управувањето со „Лувр“
Забележано „значително доцнење во подигање на безбедносните норми на музејот“
Во извештај што сè уште не е објавен, а делумно го има видено и „Ле фигаро“, Судот на ревизори предупредува на доцнењата што ги доживеа јавната установа „Лувр“ во носењето на безбедносната опрема на музејот. Извештајот на Судот на ревизори за управувањето со „Лувр“, кој требаше да биде објавен во декември, беше подложен на големо медиумско и политичко негодување, кое следуваше по спектакуларната кражба на накит од галеријата „Аполон“ во неделата. Извештајот е срамен и за владата и за музејот бидејќи е особено суров. Судот укажува на постојано одложување во распоредувањето безбедносна опрема за заштита на експонатите.
– Поради постојаното одложување на генералниот план за модернизација на безбедносната опрема, инсталацијата на камери во суштина се спроведува само како дел од проектите за реновирање на просториите – забележува судот, прецизирајќи дека затоа унапредувањето е концентрирано само во одредени простории како што е салата „Наполеон“. Овие простори за привремени изложби во моментов се 100-отстотно покриени, додека 60 отсто од просториите во крилото Сили и 75 отсто од просториите во крилото Ришелје не се опремени со камери.
Почнувајќи од крајот на 2000-тите, јавната институција планираше да ја обнови својата техничка инфраструктура, од која поголемиот дел датира од „Големиот Лувр“. Според условите на Анри Лојарет (претседател од 2001 до 2013 година) и Жан-Лук Мартинез (2013 до 2021 година), беа започнати пет генерални плана поврзани со обновување на техничката и електричната опрема, противпожарната безбедност, безбедноста и пристапноста до просторите на музејот.
Сепак, судот истакна дека особено долгото траење на студиите, често и неколку години, го одложува спроведувањето на подобрувањата. Како резултат на тоа, генералниот план за противпожарна заштита, започнат во 2004 година, сè уште се спроведува денес. На крајот од 2024 година беа објавени два повика за тендери за работата, закажани како дел од мастер-плановите за електрична и безбедносна опрема. Тие сега се сметаат за приоритет од страна на јавната институција, која се обврза на 10-годишно реновирање на дворецот од страна на државата.
Тони Гламчевски, наш постојан известувач од Франција
