Некои гледаат мрачна иднина за доларот, други се помалку загрижени, а трети дури воопшто не се вознемируваат поради најавите за лансирањето на новата валута на БРИКС, како што оптимистички се најавува за во август оваа година. Навистина, според низа аналитичари, постојат индикатори за загриженост на западните земји токму за ова, а особено на САД за фактот дека членството во БРИКС рапидно расте. Меѓутоа, до кој степен новата валута ќе ја наруши улогата на доларот, кој досега беше доминантна валута, на глобално ниво, останува да биде видено многу скоро…
Одгласи во светот по реторичкото прашање на бразилскиот претседател Луис Инасио Лула да Силва зошто сите земји треба да ја засноваат својата трговија на доларот
Неодамна исклучително гласно одекна во светот изјавата на бразилскиот претседател Луис Инасио Лула да Силва: „Секоја вечер се прашувам себеси зошто сите земји треба да ја засноваат својата трговија на доларот“.
Оваа изјава како да беше дополнителен импулс за лидерите на земјите на БРИКС, кои деновиве со полна пареа ја подготвуваат средбата најавена за август, каде што конечно, според најавите, би се донела одлуката за нова валута во светската трговија што би му парирала на доларот. Но, рака на срце, желбата да се симне доларот од светскиот трон на валути за надворешна трговија е на страниците на медиумите уште од 1960-тите. Но, пишувањата се едно, а анализите и прогнозите во врска со тоа допрва треба да се претворат во резултати. А какви се сега состојбите?
Според една мерка, доларот сега се користи во 84,3 отсто од прекуграничната трговија – во споредба со само 4,5 отсто за кинескиот јуан. Сепак, барем врз основа на економијата, изгледите за успех на валутата издадена од БРИКС се оптимистички. Колку и да се рани плановите за тоа и колку и да останат неодговорени многу практични прашања, таквата валута, според многу економски аналитичари, навистина може да го отфрли американскиот долар како резервна валута на членките на БРИКС. Можеби не веднаш и не толку брзо, меѓутоа за еден подолгорочен период, тоа би можело да се случи. А едно десетлетие, во историјата е – ништо. За разлика од конкурентите предложени во минатото, како дигитален јуан, оваа хипотетичка валута всушност има потенцијал да го узурпира или барем да го разниша местото на доларот на тронот.
Руско-кинески валутно-трговски предизвици
Ако БРИКС се користи само за меѓународна трговија, тие би ја отстраниле „пречката“ што сега ги попречува нивните напори да избегаат од хегемонијата на долари. Тие напори сега често имаат форма на билатерални договори за деноминација на трговијата во валути што не се долари, како јуанот, сега главна валута во трговијата меѓу Кина и Русија. Пречка е Русија, која не е подготвена да го набави остатокот од својот увоз од Кина. Така, по билатералните трансакции меѓу двете земји, Русија има тенденција да „сака да ги паркира приходите во средства деноминирани во долари за да го купи остатокот од својот увоз од остатокот од светот, кој сè уште го користи доларот за трговија“. Ако Кина и Русија ја користат само новата валута БРИКС за трговија, Русија нема да има потреба „да ги паркира приходите од билатералната трговија во долари“. На крајот на краиштата, Русија би ја користела валутата БРИКС, а не долари, за да го купи остатокот од својот увоз.
Дали е реално да се замисли БРИКС да ја користи само валутата БРИКС за трговија? Одговорот е да. За почеток, тие би можеле сами да ги финансираат целокупните сметки за увоз. Во 2022 година, како целина, БРИКС оствари трговски суфицит, познат и како суфицит на платниот биланс, од 387 милијарди долари – најмногу благодарение на Кина.
БРИКС исто така ќе биде подготвен да постигне ниво на самодоволност во меѓународната трговија што ги избегна другите светски валутни унии. Бидејќи валутната унија БРИКС – за разлика од која било досега – нема да биде меѓу земјите обединети со заеднички територијални граници, нејзините членки веројатно ќе можат да произведуваат поширок опсег на стоки од која било постојна монетарна унија. Артефакт на географска разновидност, тоа е „отвор за степен на самодоволност што болно ги избегна валутните унии дефинирани со географска концентрација, како што е еврозоната, исто така дом на трговски дефицит од 476 милијарди долари во 2022 година“.
БРИКС со својата валута нема да тргува само внатрешно во рамките на блокот
Бидејќи секоја членка на групацијата БРИКС е „економска тешка категорија“ во својот регион, земјите низ светот, според економските аналитичари, „веројатно ќе бидат подготвени да прават бизнис во валутата БРИКС.
Тие нагласуваат и дека „стоките произведени во една земја исто така може да ги заобиколат трговските ограничувања меѓу две земји со тоа што ќе бидат извезени во трета земја, а потоа повторно извезени. Тоа е често последица на новите трговски ограничувања, како што се тарифите“.
Еве еден едноставен пример, даден во анализите.
– Ако Соединетите Американски Држави ја бојкотираат билатералната трговија со Кина, наместо трговијата со БРИКС, нивните деца би можеле да продолжат да си играат со играчки од кинеско производство што станале извоз во земји како Виетнам, а потоа извоз во САД – сликовито опишуваат економските аналитичари.
Како што официјалните лица во земјите на БРИКС стануваат сè понагласени за нивната желба да дедоларизираат, со денешна Русија како горна граница за тоа колку добра или лоша би можела да стане, размената на ризик-награда од дедоларизацијата ќе изгледа сè попривлечно. Иако некои економисти и финансиски аналитичари се чини дека се скептични за успехот на новата валута БРИКС, останува фактот дека самата идејата за новата валута го потресе доларот од корен.
