Ако некои веруваа дека суштинската дилема на македонската политичка елита се уставните промени, сега (по таканаречената лидерска средба) оваа дилема отпадна, бидејќи се покажа дека главниот проблем на елитата (ако такво нешто во Македонија постои) не е дали ќе има уставни промени или не, туку на кој начин треба да се реализираат. Со тоа, маските паднаа. Јасно стана дека во тој поглед постои консензус меѓу таканаречената власт и „одлучната“ опозиција и дека секој состав на Собранието е доволно добар за да се извршат наметнатите промени. Веќе не важи ни досегашното „алиби“: „Нема да се случат во овој парламентарен состав.“
Со мало потсетување, јасно станува дека никогаш македонскиот политички, односно партиски естаблишмент не бил против промените, бидејќи од сите страни се слушаше оправдувачкото објаснување дека никој ништо нема против Бугарите, како проблемот да беше дали Бугарите се ОК народ или не. Да бидам попрецизен: ако некој не сака, без разлика од кои причини, да влезе во брак со некого/некоја од тоа не следува дека е против таа личност. Како и да се постават работите, јасно е дека по лидерската средба воопшто не дошло до трансформација на ставовите, туку само до промена на формата во која тие се соопштуваат/кажуваат. Во оваа смисла, нема што ново да додадам на она што досега го тврдев за влезот на „бугарското“ малцинство во Уставот. Затоа одлучив, колку за освежување, да го преобјавам расказот „Трансформација“, кој го пишував во текот на летото (месец август) од 2000 година. Првично го објавив под насловот „Две судбини.“ Од повеќето напишани верзии, кои имаат само стилски разлики, се одлучив за онаа што следува.
„ТРАНСФОРМАЦИЈА. Беше млад, убав и паметен. Неговата памет не беше поголема од неговата убавина, бидејќи неговата убавина беше голема колку што голема беше и неговата памет. Едноставно, неговата убавина и неговата памет беа во заемна хармонија, како што во хармонија беа со неговата младост. Умееше убаво да мисли и она што убаво го мислеше уште поубаво да го каже. Секој негов збор беше златник и секој негов златник беше збор. Во секој случај, беше забавен, свеж и ведар, како што и му прилегаше. Умееше на сè да одговори, како што и умееше сè да доведе во прашање, сеедно колку работите да беа јасни. Секое прашање го преобразуваше во одговор и секој одговор го преобразуваше во ново прашање. Во секој поглед беше страшен – изненадувачки страшен и необичен. Затоа, и го сметаа за еnfant terrible – за страшно и необично чедо на своето време. Се разбира, ако воопшто беше чедо или момче. Меѓутоа, кај нас, по некоја тешко разбирлива инерција, скоро сите луѓе се сметаат за млади и надежни интелектуалци, уметници или научници, без разлика на годините што ги имаат. Како и да е, тој навистина беше анфан терибл. Страшно, ужасно страшно и необично суштество беше тоа човечко суштество, кое во многу нешта наликуваше на дете. Можеби и навистина беше дете? Единственото нешто што со сигурност го знам, а кое е поврзано со него, е дека не постоеше ништо со кое не умееше да си игра и така, играјќи си со сè, сè проигруваше и сè изигруваше. Сè што ќе фатеше ќе позлатеше, а тоа што ќе го позлатеше продолжуваше и самото да позлатува сè за што ќе се фатеше, па дури и само потфатеше. И самиот тој, тоа чудо од суштество (или од дете, сеедно) беше златен. Затоа сите, кога ќе говореа за него, со некоја чудна љубов ќе речеа „Златниот тој.“
Не постоеше човек во државата што не го сакаше и, кој сакајќи го, не го обожаваше. Истото, или речиси истото, важеше и за него – никогаш, ама баш никогаш не се случуваше да не ги сака тие што него го сакаа. Тие го сакаа него и тој ги сакаше нив. Тие и тој, заемно се сакаа. Се сакаа, само како што може да се посака. Сè беше во духот „Љуби го ближниот свој, како што се љубиш самиот себе!“ Секој го бараше неговото друштво, како што и тој го бараше нивното друштво. Неговата младост, неговата убавина и неговата (зошто да не?) памет доаѓаа до посебен израз кога ќе се најдеше во друштво. А секогаш во друштво се наоѓаше. И секогаш, навистина секогаш, беше бодар, некако бодар и ведар. Неговата ведрина, неговата младост и неговата памет кулминираа во неговата духовитост, која особено доаѓаше до израз кога ќе се најдеше во друштво со дамите. Дамите се собираа околу него да го чујат неговото мислење за одредено прашање или за одреден проблем. А тој, така млад, убав и паметен, на сè одговараше и со сè си поигруваше. Тоа, кај некои дами, предизвикуваше гласна смеа. Некои од нив, гледајќи го, ќе се знесеа и онесвестеа. Затоа, секакви парфеми беа тука, по салоните. Ќе им ги поттурнеа под нос и повторно ги живнуваа.
Имаше нешто жовијално во неговиот изглед и во неговото поигрување со сè, како што и самиот тој беше жовијален. Дамите, по правило, покрај неговата младост, убавина и памет ја сакаа и неговата жовијалност. Затоа, жовијално го љубеа, како што и тој жовијално ги љубеше. Жовијално го љубеа неговото тело, жовијално ја љубеа неговата памет, неговата духовитост, неговата начитаност, неговата досетливост. А тој, онака досетлив, досетливо им се приближуваше и досетливо ги љубеше. Ги љубеше страсно и нежно, како што и тие го љубеа нежно и страсно. Тие се љубеа страшно нежно. Понекогаш се љубеа страшно страсно. Во секој случај, кај него сè беше страсно, красно и прекрасно – особено кога сè ќе станеше прекрасно. А за него никаде и никогаш прекрасно не беше. Беше, како веќе беше кажано, чедо на своето време. Му успеваше, без разлика на обврските, секогаш и насекаде да биде навремен. Навреме беше на коњските трки, како што и навреме беше на кои и да било други трки. Секогаш беше навреме. Понекогаш, беше и одвреме. Одвреме-навреме одеше на посета по салоните во кои господата расправаа за политиката, државата, како и за светот воопшто. А таму, како и секаде, го чекаа жедно. Жедно ги чекаа неговата мудрост, неговата мисла, жедно го чекаа секој негов одговор, како и секој негов неодговор или договор. А тој, по обичај, со сè и за сè се договараше, макар што никогаш и за ништо не одговараше.
Деновите и годините минуваа, како што бидува. Со нив, некако неосетно, минуваше и изминуваа неговата духовитост, неговата памет, неговата убавина. Искрено говорејќи, не може да се каже дека стана особено грд, тап или слично на тоа. Не, ништо од тоа кај него не можеше да се забележи, дури и ако некој сакаше да забележи. Сепак, веќе не ги поседуваше некогашната духовитост, некогашната палавост, некогашната жовијалност. Ја снема, исто така, некогашната убавина, ниту од неговата младост нешто остана. Или, останаа само некои траги. Едноставно, некогашното дете порасна и стана човек, обичен човек. А со човекот, го снема детето во човекот. Така, од некогашното enfant terrible, од тоа ужасно дете (или ужас од дете) единствено се задржаа страшното, ужасното, непредвидливото. Страшно, ужасно страшно беше тоа што се случи со него. Меѓутоа, колку и да беше страшно, колку и да беше ужасно страшно, та дури и непредвидливо страшно, сепак тоа се случи со него. Од ужасното дете единствено остана ужасот.“
