Дел од мојата дилема за концептот на позитивна дискриминација не произлегува од неговото практикување како прагматичен и добронамерен избор сам по себе, туку кога тој е задолжителен со закон. Можеби би поддржал политика што се стреми кон поголема различност преку активно вработување способни кандидати од недоволно застапените групи – како промоција на дискриминираните, повеќе отколку како позитивна дискриминација
Македонија не е едно општество за сите. Таа е еднакво неправедно општество за сите. Практиката на квота-системот како поправка на рамнотежата на нееднаков систем за да се обезбеди етничка рамноправност има јасна логика и има навидум веродостојни примери каде што присилната прераспределба на моќта доведува до подобрена застапеност и еднаквост за претходно дискриминирана група. Меѓутоа, иако аргументот дека може да изгледа рационално да се стремиме кон рамнотежа, оваа нееднаквост не е последица на обична нумеричка нерамнотежа, туку манифестација на системски норми што создаваат културна пристрасност со текот на времето. Затоа, едноставната прераспределба на власта на дискриминирано малцинство веројатно нема да го промени основниот систем што на прво место ја роди нееднаквоста. За да се постигне вистинска правичност, верувам дека токму овие системски норми мора да се оспорат, а истовремено да се промовираат можности за дискриминираните страни за да можат да покажат (или стекнат) вештини за да влезат и да го обликуваат идниот систем. А не како кај нас. Способен, неспособен битен е етничкиот клуч.
Дел од мојата дилема за концептот на позитивна дискриминација не произлегува од неговото практикување како прагматичен и добронамерен избор сам по себе, туку кога тој е задолжителен со закон. Можеби би поддржал политика што се стреми кон поголема различност преку активно вработување способни кандидати од недоволно застапените групи – како промоција на дискриминираните, повеќе отколку како позитивна дискриминација. Меѓутоа, кога овој принцип е обврзан со регулатива, на пр. преку систем заснован на квоти, или барање за целосна предност за одредени групи, тогаш верувам дека ризикувате систематски да ги отуѓите другите и да ја негувате самата дискриминација што ги поткрепи првобитните услови на нееднаквост.
Токму ова и се случува во Македонија со квота-системот и некаков си балансер што ја еквилибрира дискриминацијата по етничка линија во државата. Може да бидам и многу поконтроверзен, па да тврдам дека дискриминацијата во нејзината најширока смисла е пресуда што не мора да биде негативна ако се заснова на заслуги и квалитет.
Верувам дека и „разликата“ (во смисла на различност) и „репрезентативноста“ се квалитети што сами по себе имаат значителна заслуга и, би рекол, дека овие карактеристики можат да ги разликуваат луѓето со инаку споредливи таленти. Сметам дека ригидноста создадена со вградување на квота-системот кај нас ризикува и ја испреврти позитивната дискриминација во македонското општество, притоа не решавајќи ги нејзините основни причини.
Во општество на безрбетни и интелектуално фригидни политичари, кои без поговор прифаќаат сѐ што им се нуди како системско решение за одреден проблем со меѓународен предзнак, да им објасниш дека „квота-балансерот“ што треба да обезбеди некојаси позитивна промена, која може да го остави зад себе она што било негативно во минатото во поглед на дискриминацијата во општеството, е невозможна мисија. Како да им објасниш дека концептот што треба да обезбеди институциите поповолно да ги третираат членовите на недоволно застапените идентитетски групи, или да ги држат на пониски стандарди, не е во согласност со принципите на еднаков третман и недискриминација. Или, дека на тој начин ја поткопуваат индивидуалната автономија, со тоа што го прави групниот идентитет на луѓето поважен од нивните квалитети како поединци. Како поинаку политиката ќе стане најголемото биро за вработување ако институциите не нудат работни места и други можности преференцијално на луѓето врз основа на нивните групни идентитети. Во Македонија, секако на албанската заедница. Образложението за ваквата практика во општеството е чиста политичка патетика. Квотите се несовршени, но се нужни во општествата да ги поправат недостатоците на демократските процеси, особено во етнички или културно плуралистичките земји. Мижи асан да ти баам. Со години никој не го постави прашањето: дали политиката на квоти ги елиминира негативните стереотипи кон одредена етничка заедница во македонското општество? Иако политиката за квоти има потенцијал или да го намали, или да го отстрани негативниот стереотип, или има потенцијал да го влоши стереотипот. Кај нас се случува последното. Исто така, се молчи дека политиката на квоти го фаворизира вработувањето по пониски стандарди, што имаат ефект врз основата на вештините и перформансите на вработените во јавната администрација. Кога гледаме до кое дереџе е доведен државниот систем фаворизирајќи ја политиката на квоти при вработувањето, изгледа имаме повеќе штета отколку корист од истиот тој. А ние ќе си молчиме и ќе си живееме во систем, кој не само што е неправеден туку е и нефункционален и закочен.
Ама затоа политиката ќе си вработува и ќе креира држава на проценти, наместо на индивидуални способности. Можеби квота-системот е стапица за добронамерните, но никако и за политичарите. И дефинитивно тоа е елдорадо за неспособните.
