Денеска пристигна прашање на Вибер. Бебето има месец и половина, се бара одговор на прашањето кој на кого да се приспособи. Токму така. Блиска личност ме прашува да проценам: „Дали е време да почнам да ја приспособувам на себе, да се вратам на ’нормалниот’ живот или да продолжам да играм на нејзиниот недофатлив и крајно непредвидлив исцрпувачки ритам?“. Слушам несигурност, страв, вознемиреност, замор, недостиг од сон и чувство на амбивалентност кон новата улога и новата реалност, како кај сите родители, само таа сепак мисли дека е единствената…
Потоа следува многу експлицитна огорченост од премногу совети: неконзистентни, контрадикторни, нејасни, предизвикувајќи збунетост, чувство на неспособност и неуспех во таа почесна улога на мајка. Тие доаѓаат од сите страни, и професионални и лични – акушерки, пријатели, лекари, здрави бебиња, школи за родители, мајки, блогови, инфлуенсери, случајни минувачи… Речиси секој има што да каже, па дури и оние што немаат, слушнале од некого, па мора да го пренесат тоа. Јас самата поминав низ системот – без вода за бебето, ќе престане да цица – водата е задолжителна, ќе дехидрира. Сите овие гласови создаваат какофонија во веќе хормонално разнишаниот разум и расположение.
Нечие лично искуство може да помогне, но и не мора да значи ништо. Може да биде и обесхрабрувачки. Секое бебе, мајка или семејство е приказна за себе. Што и да советуваме, ако не успее, родителот може да мисли дека не е доволно добар, особено новопечената мајка. Колку размислуваме за тоа? Дали сме доволно одговорни кога советуваме? За почеток, дали слушаме внимателно и дали воопшто слушаме млади мајки? Голем дел од „празнењето“ за родителството од лично искуство е насочен кон самиот наратор, кој се става себеси во преден план, како во машките приказни од војската. Слушањето внимателно и обидот навистина да го разберете соговорникот често се многу полековити од потребата да дадете ваш одговор на прва топка.
Се сеќавам на моето детство и се чини дека тогаш на моите родители им беше поедноставно и појасно. Лавиринтот имаше помалку точки каде што одлучувате дали да одите лево или десно. Како родител на мало дете го имавте светото тројство – еден педијатар, еден антибиотик (бактрим) и една книга („Твоето дете и ти“). Во здравствениот дом едно лице го следи детето од раѓање, па натаму. Следи ги сите твои деца, ако ги имаш повеќе, и не слушај контрадикторни совети, кои понекогаш доаѓаат дури и од лекарите. Ако станува збор за бактериска инфекција, познато е – бактрим субтил. „Твоето дете и ти“ – сите ја следат, вие го правите истото тоа и веројатно чувствувате дека го правите тоа како што треба. Сите се сеќаваме!
Не грижете се дека сте ги зеле овие пелени, а не оние зошто оваа формула за дополнително хранење, а не онаа, прочитајте ги состојките да видите дали има канцерогени елементи, дали цуцлата е од силикон или гума, која количка, кое седиште, дали приватен лекар или градинка, која играчка е „здрава“… Во бескрајните можности сѐ помалку знаете што е правилно, се чувствувате сѐ повеќе изгубено, барате одговори, а пазарот ги нуди со збунетост на изборите и повторно одите наоколу. Сè под хаштагот „родителство“ оди добро и има цела џунгла од понуди. Секое ДА го носи своето НЕ и прашањето дали постапивме правилно. Либералниот капитализам исто така капитализираше од родителството. Секој бренд може да дава совети, веќе не му верувате ни на лекар, не знаете дали тој препорачува нешто само за подобро да се продаде таа одредена работа, теориите за родителството се менуваат од сезона во сезона…
Но, што да се одбере? – Нема точен одговор на ова прашање. Тоа е филозофијата на целиот живот како таква, ако ме прашувате мене. Премногу е сложено. Единствено сигурно, ми се чини, е дека бебето уште не ни знае каде е, а камоли што да одбере! Сепак, не сакам да го обесхрабрувам…
Родителството е како живот. Не постои единствен точен одговор и не може да се воспостави никаков принцип или правило за правилно дејствување, без разлика колку некои училишта се трудат да развијат теории што ќе се потврдат со искуство. Сите заклучоци во најдобар случај може да се применат на некое статистичко мнозинство, но можеби вие или вашето младенче сте исклучок. Не подлежи на предвидливи алгоритми, сѐ уште нема вештачка интелигенција што може подобро од нас да ја реши оваа загатка, се сомневам дека ќе ја има.
Немаше правила ниту за породувањето – ниту едно не е исто. Секоја жена има своја приказна, секоја свој посебен заплет, свое уникатно искуство, кое ја менува и дефинира. Во еден миг се раѓа нов живот и одговорноста за тој живот целосно зависи од вас. Никогаш не сте доволно подготвени за тоа. Знаете само дека повеќе не сте во првиот ред. Во вториот ред клекнуваш со низок старт, подготвен да трчаш спринт ако треба или да ги чекаш на грб оние од првиот ред да те натежнат со сета тежина што беше навикната да ја носиш тие девет месеци кога ти изгледаше дека знаеш сè.
Немаше правила ниту за тоа како да се создаде тоа битие. Кога го „намирисавте“ партнерот, кога се одлучивте за таа личност, кога сакавте потомство, кога се препуштивте на таа авантура, од стомакот го следевте дијалогот на некое внатрешно чувство – интуиција и разум.
Зошто сега да биде поинаку? Зошто со неверување ја вртиме главата во сите правци во бесконечноста на најразновидните извори на информации, заборавајќи да погледнеме навнатре додека ги замолчуваме сите звуци што доаѓаат однадвор (освен стручните совети од медицинскиот персонал поврзани со здравјето, грижата и исхраната)? Дали нашата основна биолошка функција е нарушена откако речиси хируршки се одвоивме од природата? Што го наруши суверенитетот со кој треба да дејствува мајката кога тоа мало срце ќе се пресели во надворешната средина? Кој може да знае подобро од неа? Сè поретко го слушаме нашиот природен инстинкт, забораваме дека и тој постои, не му веруваме, очекувајќи некој авторитет однадвор, како и за сѐ друго во 21 век, да ни понуди готово решение или апликација. што ќе ја сумира мистеријата на сложеноста на новото човечко суштество во производот со гаранција и можност за привлечност.
Сите знаеме дека детето треба да се воспитува во согласност со неговата природа, но ние го воспитуваме од првиот ден и пред да ја откриеме таа природа, така ја откриваме. Огромно внимание е насочено кон бебето, додека нашето битие паралелно се бори да не се изгуби. Воспитувањето го учиме преку нашиот однос со децата, растеме заедно.
Првите денови се тешки, можеби затоа што не се познаваме. Можеби затоа што никој не ни кажа или недоволно јасно дека „нормално“ пред и по доаѓањето на младенчињата на „главната сцена“ не е истиот концепт, дека ќе биде хаотично, дека ќе бидеме радосни и возбудени, но и исплашени, збунети, уморни и осамени пред сите предизвици, дека детето повеќе ќе нѐ приспособи на него, отколку на себе, дека понекогаш ќе чувствуваме амбивалентност кон сè што навистина сакавме дотогаш и дека непотребно ќе се срамиме да го каже тоа гласно. Никој не рече дека е во ред и дека и во ова не сме сами. Доаѓањето на бебето во светот ја менува целата динамика дома, во потесното и поширокото семејство, бара нова адаптација, нови улоги и пронаоѓање на сите актери во нив.
А ако некако сте добиле впечаток дека ќе бидете исполнети штом имате дете, дека секогаш ќе се чувствувате добро, дека ќе уживате во секој момент, дека секогаш ќе знаете што точно треба да правите, бидејќи сте се подготвиле исто како што можеше однапред – тогаш тие очекувања едноставно не беа реални. Можеби затоа се чувствувате како да не сте доволно добри, но сте – сè додека ги посветувате вашето внимание и време, учите од искуството со вашето бебе и давате сѐ од себе! Не дозволувајте сите тие гласови од страна да ве убедат дека знаат подобро од вас, не дозволувајте да ви ја одземат супермоќта! И како во авион – прво ставете ја маската на себе, па на детето. Не заборавајте да размислувате за себе и за вашите потреби.
Има само една мајка! Верувам дека таа секогаш го прави најдоброто. Природата веќе го среди тоа. Само дај ѝ мир, малку сон и малку тишина. Затоа помогни ѝ. Само нека си дојде малку на себе и таму сама ќе ги најде сите одговори. Престанете да се расправате за неа!
Ивана Табори Обрадовиќ
