Агресивната кампања на Федералните резерви на САД за монетарно затегнување ги притисна економиите низ светот, особено во светот во развој. Со драстичното јакнење на доларот во однос на нивните валути, многу економии и земји во развој доживеаја брзи зголемувања на трошоците за кредити и потрошувачките цени, оставајќи им на локалните политичари мал избор, освен да воведат зголемување на каматните стапки што го загрозуваат нивното кревко економско закрепнување.
Соочени со зголемената инфлација, некои земји со пониски приходи се повлекоа во однос на хегемонијата на доларот. Но наместо да се жалат, политичарите треба да размислат за изолација на своите економии од зелената банкнота, со поставување бариери за прекуграничните текови на капиталот. За да се ублажат ефектите од негативните прелевања на монетарната политика, на светот му треба структурна финансиска деглобализација.
Сега, кога Федералните резерви ги зголемија каматните стапки за да се борат против зголемените цени дома, критичарите ги обвинуваат за извоз на инфлација и финансиска нестабилност со привлекување капитал назад во САД. Во двата случаја, САД беа критикувани дека дејствуваат од чист личен интерес, дури и ако тоа значи принудување на другите земји да усвојат политики за економско осиромашување на соседните држави. Затоа, Федералните резерви се виновни ако ја олеснат монетарната политика и ако ја заострат. Но непријатната вистина е дека земјите низ светот избраа да ги отворат своите економии за тековите на капиталот и да се изложат не само на американската монетарна политика, туку и на непостојаните странски финансии и институциите што ги контролираат. Предавајќи ја власта, а често и во име на елитните домашни интереси, тие доброволно се направија ранливи.
Обидувајќи се да ги минимизираат трошоците на својот „пакт со ѓаволот“, политичарите од економиите во развој ги положија своите надежи на меѓународната координација на монетарната политика. Некои ги молеа САД да престанат да се однесуваат како хегемон и да го разгледаат влијанието на своите одлуки врз другите земји, залудно обидувајќи се да ги убедат своите американски колеги дека тоа би било во просветлен личен интерес на Америка.
Но оние што се надеваат на координација на монетарната политика се чини дека ги игнорираат лекциите од пандемијата. Покрај тоа, барањето глобална координација изгледа како глупава задача во време кога светот се оддалечува од мултилатерализмот. Меѓународниот трговски систем е на интензивна нега со децении, не само поради трговските бариери на САД туку и ескалацијата на кинеско-американското ривалство може да навести ера обележена со економска фрагментација и геополитички конфликт. Во исто време, домашната политичка поларизација на Америка значи дека новата администрација може да ја смени секоја американска обврска.
Тогаш, која е алтернативата на хегемонијата на доларот? Политичарите од економиите во развој мора да се спротивстават на мамката на финансиската глобализација. Неколку студии, вклучувајќи и една што ја направивме со Дени Родрик од „Харвард“, покажаа дека прекуграничните текови на приватниот финансиски капитал не поттикнуваат одржлив економски раст. Суштинските придобивки од финансиската глобализација, доколку ги има, се премали за да се надоместат трошоците од ненадејните шокови, одливот на капиталот и губењето на контролата врз политиката. На пример, Кина е една од ретките земји што сè уште можат да ја користат внатрешната политика за да ги амортизираат тековните финансиски превирања.
Економиите во развој треба да се откажат од својот наратив дека се жртви и да ги отфрлат своите илузии за глобалната соработка. Наместо тоа, политичарите треба да ги вратат моќта и контролата со враќање на релативно ограничената мобилност на капиталот што ја карактеризираше ерата на бретонвудскиот систем. Тоа би барало надминување на половичните мерки што ги предложи Меѓународниот монетарен фонд за да се ублажат ризиците од привремен прилив на капитал.
Земјите и економиите во развој мора да наметнат ограничувања на прекуграничниот проток на одредени форми на капитал, особено нестабилните текови на портфолиото. Само „добриот капитал“, како што се странските директни инвестиции што имаат долгорочен удел во земјата примател и носат технологија, вештини и идеи во неа, треба да го уживаат правото да се движат преку границите.
Вообичаениот одговор на ваквите предлози е дека духот на меѓународните финансии не може да се врати во шишето. Но економиите во развој можат, всушност, да ги ограничат тековите на капиталот (иако несовршено и непостојано). Останува на локалните политичари да донесат одлука, додека соработката за минимизирање на влијанието на доларската хегемонија е контролирана од САД. Лицемерно е да ја прифатите финансиската глобализација, а потоа да се спротивставувате кога тоа не ви оди во прилог.
Пошироко, светот се чини дека заборавил дека прекумерниот финансиски капитализам е одговорен за некои од најлошите економски кризи во последните четири децении. Капитализмот мора да се спаси од неговите финансиски рентиери, а финансиската деглобализација е добро место за почеток. Како што еднаш рече британскиот економист и еден од основоположниците на бретонвудскиот систем, Џон Мејнард Кејнс, додека идеите, знаењето и науката се меѓународни по дефиниција, финансиите треба да бидат „првенствено национални“. Време е да го послушаме неговиот совет.
Арвинд Субраманијан е истакнат професор на универзитетот „Браун“ и привремен соработник во Центарот за глобален развој
