Марк Ленард
Нуклеарното сениште повторно ја прогонува Европа. Неодамна рускиот претседател Владимир Путин нареди мобилизација на околу 300.000 резервисти и најави дека ќе ги искористи „сите расположливи средства“ за да ја одбрани Русија, а додаде и дека не блефира.
Секако, покрај еуфоријата по неодамнешните победи на украинските боишта, некои коментатори се внимателни оптимисти дека Украина би можела да го добие конфликтот до пролет. Но најновите потези на Путин сугерираат дека Русија влегува во долг конфликт на исцрпување. Покрај тоа што упати поостри закани, тој исто така намали две значајни асиметрии што го карактеризираа конфликтот досега. Првиот е јазот помеѓу „специјалната операција“ на Русија и одговорот на целото општество на Украина на неа. Распоредувањето на уште 300.000 војници можеби нема да биде доволно за да се совлада Киев или да се заземе Украина, но ќе ја задржи Русија во игра.
Другата асиметрија е на ниво на меѓународна поддршка. Украина ќе исчезнеше од мапата пред многу месеци ако не добиеше милијарди долари воени резерви, разузнавачка поддршка и економска помош од Европа и САД. Спротивно на тоа, Русија се обидуваше да привлече каква било значајна надворешна поддршка. На неодамнешниот самит на Шангајската организација за соработка во Самарканд, Путин се состана со своите колеги, како кинескиот претседател Си Џинпинг, турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, белорускиот претседател Александар Лукашенко и иранскиот претседател Ебрахим Раиси.
Најважниот поддржувач на Путин е Си, кој продолжи да стои покрај него. Како што сфатив од разговорот со кинеските академици летово, Кина изгледа ја гледа состојбата во Украина како „индиректна војна“ во сопствената студена војна со САД, која се наѕира. Релевантна лекција од првобитната Студена војна е дека кога двете страни во индиректната војна добиваат доволно поддршка за да ги одржат во живот, ниту една страна никогаш нема да надвладее. Додека Украинците го искористија овој факт за да се расправаат за континуирани испораки на оружје од Западот, тоа исто така може да ја мотивира Кина да ја зголеми својата практична поддршка (имено, камиони и полупроводници) за Русија. Ако конфликтот навистина се движи во оваа насока, знаеме каков ќе биде резултатот.
Сепак, краткорочно, Западот мора да покаже дека не е преплавен од заканите на Путин за ескалација. Како што покажаа моите колеги од Европскиот совет за надворешни односи, Европа може да издржи долга војна ако усвои сеопфатен план да ѝ обезбеди на Украина три клучни елементи на воени набавки, безбедносни гаранции и економска поддршка.
Прво, ЕЦФР го смисли „Планот леопард“, за да ѝ ги обезбеди на Украина очајно потребните оклопни возила, и изнесе конкретни идеи за постепено снабдување на земјата со повеќе западни технологии додека се троши нејзината стара советска воена опрема. Но, покрај внимателното планирање и извршување, за ова ќе бидат потребни пари. Со оглед на тоа што украинската армија е поголема од германската (најголемата копнена сила во ЕУ) и дека нејзините оклопни бригади се побројни од оние на Велика Британија, Франција и Германија заедно, проценуваме дека нејзините потреби за воено снабдување ќе чинат 100 милијарди евра.
Второ, за да се согласи на решение за завршување на конфликтот, на Украина ќе ѝ требаат веродостојни долгорочни безбедносни гаранции. За таа цел, моите колеги развија рамка што се состои од формални гаранции за поддршка, механизми за консултации, ветувања за набавки и закани со санкции. Овие треба да важат само за териториите што се целосно контролирани од Украина, така што украинските лидери нема да мора да отстапат територии за да се согласат на решение.
Конечно, економската поддршка мора да ги покрие не само трошоците за обнова на земјата и нејзина подготовка за интеграција во ЕУ туку и тековните секојдневни потреби на украинската држава. Во моментов, даночните приходи покриваат само 40 отсто од јавната потрошувачка, оставајќи месечен јаз во финансирањето од пет милијарди долари.
Одржувањето на европската политичка поддршка и солидарност ќе биде најголемиот предизвик, особено кога трошоците за долгиот конфликт продолжуваат да растат. Според некои од нашите процени, поддршката на Украина на начин опишан погоре може да чини повеќе од 700 милијарди евра. Тоа е поголемо од планот на ЕУ за закрепнување од пандемијата, кој веќе се сметаше за револуционерен чекор, иако се однесуваше на сите членки. Собирањето на исто ниво на поддршка за една држава што не е членка ќе бара херојски подвиг на политичкото лидерство.
Покрај тоа, зимата ќе донесе зголемени сметки за енергија и повисоки трошоци за украинските бегалци. Старите влади се соборени во Италија и во Бугарија, а екстремната десница се чини дека остварува придобивки од новиот популистички бран. Европските лидери ќе треба да го подготват своето население за долг конфликт, а истовремено да продолжат да бараат решенија. Дури и кога ја демонстрираат својата долгорочна посветеност на украинската борба, тие мора да ја структурираат својата поддршка на тој начини што ќе ја одржат отворена вратата за евентуално решение. Бескрајна индиректна војна е едно од последните сценарија што некој треба да ги посака.
Автор: Марк Ленард е директор на Европскиот совет за надворешни односи
