Научниците предупредуваат дека Арктикот би можел да остане без морскиот мраз една деценија порано од предвиденото, што е уште еден јасен знак дека климатската криза се развива побрзо од очекуваното бидејќи човештвото продолжува да ја загадува планетата.
Истражувачите ги анализираа промените од 1979 до 2019 година
Една нова студија објавена неодамна во списанието „Нејчр комјуникејшнс“ покажа дека арктичкиот морски мраз може целосно да исчезне во текот на месец септември веќе во 2030-тите години. Научниците тврдат дека дури и ако светот денес значително го намали загадувањето што ја загрева планетата, Арктикот сепак би можел да види лета без морски мраз до 2050-тите, пренесува „Си-ен-ен“.
Истражувачите ги анализираа промените од 1979 до 2019 година, споредувајќи различни сателитски податоци и климатски модели за да проценат како се променил арктичкиот морски мраз. Тие открија дека намалувањето на морскиот мраз во голема мера е резултат на загадувањето што ја загрева планетата, а претходните модели ги потценуваа трендовите на топењето на мразот на Арктикот.
– Бевме изненадени кога откривме дека Арктикот во текот на летото ќе постои без мраз, без оглед на нашите напори да ги намалиме емисиите, што не се очекуваше – рече Сеунг-Ки Мин, главен автор на студијата и професор на универзитетот за наука и технологија „Поханг“ во Јужна Кореја во изјава за „Си-ен-ен“.
Арктичкиот мраз се акумулира во текот на зимата, а потоа се топи во лето, обично достигнувајќи ги најниските нивоа во септември, пред повторно да започне циклусот.
– Откако летата на Арктикот ќе останат без мраз, акумулацијата на морскиот мраз во постудените сезони ќе биде многу побавна. Колку е потопло, толку е поголема веројатноста дека Арктикот ќе остане без морски мраз во постудената сезона – нагласи Мин.
Според „патот за повисоки емисии“, во кој светот продолжува да согорува фосилни горива и нивото на загадување од затоплувањето на планетата продолжува да расте, студијата предвидува дека Арктикот ќе доживее целосно губење на морскиот мраз од август до крајот на октомври пред 2080-тите.
Наодите од студијата се во спротивност со извештајот за состојбата на науката за 2021 година на Меѓувладиниот панел на ОН за климатски промени, во кој се наведува дека Арктикот ќе биде практично без мраз близу средината на векот, според сценаријата за средни и високи емисии на стакленички гасови.
– Оваа нова студија покажува дека тоа би можело да се случи 10 години порано, без разлика на емисиите – истакнува Мин.
Во текот на изминатите неколку децении, Арктикот се загреал четири пати побрзо од остатокот од светот, според студијата од 2022 година. Веќе има брзо губење на морскиот мраз во регионот, со намалување на морскиот мраз со стапка од 12,6 отсто по деценија во септември, според податоците на НАСА.
Светлиот бел мраз ја рефлектира сончевата енергија
Арктикот без летен морски мраз би предизвикал страшни последици низ светот. Светлиот бел мраз ја рефлектира сончевата енергија од Земјата. Кога овој мраз се топи, открива потемен океан, кој апсорбира повеќе топлина предизвикувајќи дополнително затоплување – процес на повратна информација наречен „арктичко засилување“.
Намалувањето на морскиот мраз може да влијае и на глобалното време многу подалеку од Арктикот.
– Многу наскоро треба да се подготвиме за свет со потопол Арктик. Бидејќи затоплувањето на Арктикот се претпоставува дека ќе донесе временски екстреми, како што се топлотни бранови, шумски пожари и поплави во северните средни и високи географски широчини, претходниот почеток на одмрзнувањето на Арктикот исто така имплицира дека ќе доживееме екстремни настани побрзо од предвидено – предупредува Мин.
Мика Рантанен, истражувач во Финскиот метеоролошки институт и главен автор на студијата од 2022 година, изјави дека студијата објавена неодамна користела нова и најсовремена методологија за да предвиди кога Арктикот ќе биде без мраз.
– Најимпресивниот резултат не е дека губењето на морскиот мраз се припишува на зголемувањето на стакленички гасови, што веќе беше нашироко познато, туку дека тие предвидуваат дека Арктикот ќе биде без мраз десет години порано отколку што се мислеше – посочува научникот.
Мин рече дека наодите покажуваат дека Арктикот е на работ на „сериозна болест“ и дека регионот достигнал пресвртна точка.
– Арктичкиот морски мраз може да се смета за имунолошки систем што го штити нашето тело од штетни работи. Без заштитници, ситуацијата на Арктикот брзо ќе се влоши – додава тој.
