Постојат цела низа на болести, каде што имуниот механизам на судирот антиген – антитело е одговорен за патолошка реакција (болест). Внесувањето на антиген го сензибилизира (оптоварува) организмот, го стимулира да произведува антитела и ги стимулира клеточните имунолошки процеси, така што при повторно внесување на истиот антиген во организмот наместо заштитна реакција настанува тешка реакција во борба меѓу антигенот и хуморалниот и клеточниот имун систем.
Алергиите се имунолошкa реакција-oдговор на одредени супстанции внесени во организмот. Кога имунолошкиот систем препознава алерген, тој предизвикува хиперсензитивен одговор, при што се излачуват хемикалии како што е хистаминот, предизвикувајќи симптоми на алергија.
Доколку сте алергични, вашиот имунолошки систем неточно препознава безопасна супстанција сметајкија за штетен напаѓач и произведува антитела. Тие потоа предизвикуваат реакција која може да се манифестира на кожата, во синусите, респираторниот тракт или дигестивниот систем.
Сериозноста на алергиите може многу да варира во зависност од личноста и самиот алерген. Понекогаш реакцијата е блага иритација, но може да доведе и до сериозна состојба, како што е анафилакса.
Кои се причините?
Меѓу најчестите причини за алергии идентификувани се следниве:
-Алергени во воздухот: полен, првут од домашни миленици, грини од прашина и мувла.
-Храна: јаткасти плодови, пченица, соја, риба, школки, јајца и млеко. LTP (протеин за транспорт на липиди), протеин присутен во зеленчукот.
-Убод од хименоптера: пчели и оси.
-Лекови: антибиотици како што се пеницилин, антиинфламаторни лекови и сл.
Кои се симптомите?
Постојат неколку видови на симптоми на алергија кои можеме да ги поделиме според делот од телото на кој влијаат:
1. Кожа: чешање, уртикарија и црвенило.
2. Очи: конјунктивитис (чешање, солзење и фотосензитивност).
3. Нос: ринитис, синузитис и крварење од носот.
4. Респираторен систем: астма.
5. Дигестивен систем: гадење, повраќање, дијареа и болки во стомакот.
6. Хематолошки систем: анемија, леукопенија и тромбоцитопенија.
7. Бидејќи секој алерген обично предизвикува слични симптоми, може да се класифицираат и според типот на алергија:
8. Поленска треска или алергиски ринитис: кивање, чешање на носот и очите, конјунктивитис, иритација и течење на носот.
9. Алергии на храна: утикарија, пецкање во устата и отекување на усните, јазикот, лицето или грлото.
10. Убод од хименоптеран: Едем (оток) на местото на убодот, чешање на целото тело, стегање во градите, кашлица, отежнато дишење.
11. Алергии на лекови: утикарија, чешање на кожата, осип, оток на лицето и отежнато дишење.
12. Атопичен дерматитис или егзема: чешање, црвенило и лупење на кожата.
Компликации кои можат да настанат
Кога алергиите се тешки, ризикот од здравствени проблеми се зголемува, па затоа е корисно да се знаат најчестите компликации кои би можеле да настанат:
Анафилакса: Ова е тешка реакција предизвикана од алергија која може да биде опасна по живот. Најчести симптоми се губење на свеста, тешко отежнато дишење и пад на крвниот притисок. Главните предизвикувачи на алергени се храна, лекови и убоди од пчели, оси и други инсекти од групата химноптера.
Астма: оваа реакција на имунолошкиот систем често се активира со изложување на алерген присутен во надворешната околина.
Синузитис и инфекции на увото или белите дробови: астмата или поленската треска го зголемуваат ризикот од нивна појава.
Дијагноза и третман
Најефективниот третман на алергиите е избегнувањето на алергенот. Сепак, понекогаш е невозможно целосно да се избегне алерген. Во принцип, не постои лек за алергии, но има неколку видови лекови достапни за ублажување и справување со симптомите, како што се антихистаминиците, деконгестивите, комбинација од двете групи, леукотриенските антагонисти, кортикостероидите и имунотерапијата за алергии.
Антихистаминици се медикаменти кои и според називот дејствуваат против ХИСТАМИН-от. Хистамин е супстанца која се ослободува при алергиски реакции. Таа е сместена во посебни за тоа наменети клетки (најмногу во мастоцитите но ја има и во базофилните леукоцити). При алергиска реакција мастоцитот “прска” и од него се ослободуваат бројни посредници на алергиската реакција од кои најмоќен и количински најзастапен е хистаминот. Оваа супстанца предизвуикува ширење на крвните садови (резултира со пад на крвниот притисок), зголемена активност на секрециските жлезди што доведува до солзење на очите, “течење” на носот како и јадеж во очите и носот, кивање во салви; потоа предизвикува спазам на бронхијалното стебло (отежнато дишење, “свирење” при дишење), грчеви на цревата со болки во стомакот; по кожата се јавуваат “копривници” (уртика на латински значи “коприва”) т.е. ограничени црвенила нешто издигнати над кожата кои покажуваат изразито чувство на јадеж; некогаш наместо уртики кожата е дифузно црвена или пак се јавува егзантемски (како сипаници) исип. Неретко бурната алергиска реакција е придружена и со треска.
Антихистаминиците (loratadine, desloratadine, cetirisine, levocetirizine) широко се применуваат во третманот на алергиските заболувања. Се користат во ампуларна, таблетарна и сируп форма. Познато е дека имаат седативен (смирувачки) и хипнотички (успивателен) ефект, па затоа при нивното консумирање е забрането да се консумира алкохол (се потенцира хипнотичкиот ефект), да се управува со моторно возило и да се работи на височина или на лента (ги затапуваат рефлексите).
Левоцетиризин е антиалергиски лек кој се користи за лекување на симптоми поврзани со алергиски состојби, како што се треска од сено, ринитис, уртикарија, кај возрасни, деца над 6-годишна возраст и адолесценти.
Препорачана дневна доза за деца од 6 години и постари е 1 таблета днево , кај пациенти помали од 6 години треба консултација со педијатар а кај деца од 6 месеци нема студи кои потврдуват употреба.
Подготви: Викторија Димовски, аптека „Мента2“
