Додека земјите, компаниите и домаќинствата се соочуваат со економскиот пад предизвикан од пандемијата на ковид-19, многу набљудувачи на пазарот алармираат за рапидно растечкиот обрт во светот, и тоа со добра причина. Во забрзување на повеќегодишниот тренд, односот на долгот кон БДП меѓу овие три групи должници се очекува да се зголеми за 14 отсто оваа година на рекордни 265 отсто. Но иако ова го зголеми ризикот од несолвентност и неисполнување на обврските, особено кај корпорациите, „Ес-енд-пи глобал рејтингс“ смета дека мали се шансите за должничка криза во блиска иднина.
Со оглед на зголемениот обрт и предизвиците по работната средина, „Ес-енд-пи“ ги намали кредитните рејтинзи за приближно една петтина од издавачите на корпоративни и суверени долгови на светско ниво, особено на корисници на шпекулативни обврзници и оние најсилно погодените од економските последици од ковид-19. За корпоративните должници, ризиците за несолвентност, веројатно, ќе се зголемат доколку паричните текови и заработката не се вратат на нивото пред пандемијата, пред да се повлече вонредниот фискален стимул.
Според нашето мислење, светот веројатно ќе доживее постепено, иако слабо, економско закрепнување, под претпоставка да се одржуваат приспособливи услови за финансирање, на пониско ниво за подолготрајно опкружување, а ќе се приспособи однесувањето кон трошењето и позајмувањето. Ако на тоа се додаде широко достапна вакцина против ковид-19 до средината на 2021 година, светскиот обрт ќе треба да се изедначи околу 2023 година, со тоа што владите ќе го намалат стимулот, фирмите полека ќе ги поправаат своите биланси на состојбата, а домаќинствата ќе трошат повнимателно.
Но апсолутните нивоа на долгот се само дел од приказната. Ние исто така мора да ја земеме предвид можноста за отплата на долгот на должникот. Денес, огромен фискален и паричен стимул ја одржуваат ликвидноста за фирмите преку пазарите на обврзници и преку банкарските заеми. Трошоците за заеми се многу поволни и се чини дека ќе останат така уште долго време. Се очекува референтните каматни стапки да останат на историско ниско ниво до 2023 година.
Во најголем дел, зголемениот долг има цел да помогне во создавање услови за економско закрепнување што ја подобрува идната можност на отплата на должниците. Ова е особено точно за државите, чии фискални стимулативни мерки имаат цел да го намалат економското влијание на пандемијата. Сите држави ќе излезат од пандемијата со поголем фонд долгови. Најразвиените економии веројатно ќе имаат најголем удел во зголемувања. Сепак, тие имаат голема финансиска моќ, располагаат со силни финансиски пазари и значителна монетарна флексибилност што им овозможува досега да ја одржат целокупната кредитна способност.
Претпоставуваме дека владите ќе ја променат траекторијата на фискалните дефицити со закрепнување на економиите, стабилизирајќи ја динамиката на долгот. Досега, „Ес-енд-пи“ не го намали рејтингот на ниту една земја од Г7. Државите што користат шпекулативни обврзници се поранливи на намалувањето на рејтингот, со оглед на нивните инхерентно послаби финансии и поголема подложност на шокови.
За сите држави, од клучна важност во текот на следната година ќе биде како ќе се користи новиот долг. Доколку финансира продуктивна активност, го зголемува националниот доход и ги зголемува државните приходи, тоа на крајот ќе биде поддршка за одржливоста на долгот и тековните рејтинзи. Но ако економското закрепнување се одолжува подолго од предвиденото или ако владите не се во можност да ги консолидираат фискалните резултати на нивоата пред пандемијата, негативниот притисок врз рејтингот ќе се зголеми.
Што се однесува до деловното работење, многу големи компании досега ги искористија приходите од својот новостекнат долг за да додадат готовина на нивните биланси на состојби како резерви на претпазливост или да ги рефинансираат своите постојни обврски. Ова не важи за фирмите на долниот крај на скалата за рејтинг или за малите и за средните претпријатија, особено во индустриите што беа директно погодени од правилата за физичко дистанцирање и од рецесијата предизвикана од пандемијата.
За домаќинствата, зголемувањето на односот на долгот делумно се должи на падот на БДП. Домаќинствата често влегуваат во поголеми долгови кратко откако ќе се соочат со загуба на приходите. Но во претходните економски кризи, домаќинствата брзо се приспособуваа на поконзервативните модели на трошење, забавувајќи го растот на долгот. Врз основа на тие искуства, ние предвидуваме дека светскиот однос на долгот на домаќинствата кон БДП ќе се стабилизира на околу 66 отсто на крајот на 2023 година.
Дури и ако обновата се одвива како што се очекува, сепак ќе се јават и економски тешкотии. Некои сектори работат многу под капацитетот, што ги отежнува изгледите за преживување на фирмите и, следствено на тоа, исходите по вработените и долговите. Како резултат на тоа, краткорочните перспективи остануваат загрижувачки, особено за должниците на долниот крај на кредитната скала или во ранливите индустрии. Сепак, може да се утешиме со анализата дека голема должничка криза не може да настапи во блиска иднина како што стравуваат многумина.
Авторката е шефица на истражувањето во „Ес-енд-пи глобал рејтингс“.
