Записи во несоница
Кога го сретнав Ѓузепе интуитивно веднаш помислив на индуистичката мистична филозофија на кармизмот, драг читателу. Имено, таа е поврзана со метампсихозата, селење на душите, концептот што го наоѓаме како идеја и кај Платон. Но кај Индусите, за разлика од него и христијанството, душите повторно се враќаат во телото што претходно го имале. И тоа се вика реинкарнација или повторно овоплотување, повторување на истиот живот во ново тело, но и во нова егзистенцијална ситуација, која значи чистење на преостанатите гревови и грешки од минатиот живот. Но наместо да се исчистат докрај и со совршенството да се прекине синџирот од мачни повторувања, животот и понатаму продолжува до бескрај со заминување и повторно враќање во него во земната егзистенција. А идеалот се постигнува со прекинување на синџирот и растворање на битисти во нирвана, во целосно спојување на Атман со Брахман, на нашето со космичкото Јас.
За прекинување на синџирот за кој станува збор одлично решение, пак, нашол Исус, иако не е Индус, со клучот на институцијата проштевање, која не е вклучена во мистичниот систем на индуистичкиот кармизам. Сеедно, имено тој ја загатнал и мистичната теорија на големото враќање на нештата во кое ништо не се губи во животот и вселената, секогаш и одново враќајќи се сè на местото кај што се родило. Како што се враќа, имено, кога ќе ожедне и реката да пие на својот извор. Уште да кажеме само дека оваа индуистичка ведска теорија на Запад силно го магнетизирала Шопенхауер, а Ниче бил во делириумска екстаза восхитен од неа.
Малку долга дигресија за да дојдеме од мистика до реалност, од кармизмот до Ѓузепе, драг читателу. А него го врзувам со него по аналогија на кармичкиот систем во кој душите од претходниот живот, повторно отелотворени, во новиот живот во некој зададен миг и време повторно се пронаоѓаат и интуитивно со радарот на душата препознаваат. Ете. Како што ми се стори, имено, и мене дека само што го видов за првпат Ѓузепе гледам некоја блиска душа што сум ја познавал некогаш во некој претходен живот, со која сме биле во многу блиска роднинска или пријателска врска.
In medias res. Ѓузепе на преминот пред семафорот пред „Бисер“ во Аеродром, кој како штотуку да го создал од глината Јахве, ми приоѓа додека чекам зелено и со длабоко de profundis меланхоличен глас полн со болка ми вели: „Клетников, ни го зедоа Името и ни ја уништија златна Македонија“. Почувствував како некоја жестока молња ме удри во душата. Можеби и затоа што тој миг во кој веќе се вкрстиле во математички пресек божјите изохипси и покрај болката што и јас ја сетив, впивајќи ја од мојот нов ненадеен познаник, го доживеав потсвесно како откровение. Само промрморев како одговор: „Да, го зедоа, живи нè закопаа!“ Потоа нормално го прашав човекот: „Како се викате?“ Рече некако изморено, од животот ли, од што ли: „Ѓузепе“. „Тоа е италијанско име“, реков, а тој потврди, додека ми искрснаа во свеста најпрвин италијанските имиња на поетот Ѓузепе Унгарети и на славниот оперски композитор Ѓузепе Верди. „Вие сте Италијанец?“, реков. „Да, но повеќе сум Македонец“, одговори тој и ми ја раскажа неговата македонска приказна. Син на родители оперски пејачи што дошле во Македонија по ослободувањето, кога Ловро Матичиќ ја формирал македонската опера. Тој и ги викнал тука нив, ги заложиле своите златни гласови во темелите на македонската оперска уметност, а кога престанале да пеат не сакале да се вратат во Италија, толку многу ја засакале Македонија. Тука се и закопани. Тука и го родиле Ѓузепе, кој исто така не се вратил во Италија, бидејќи и тој ја засакал Македонија повеќе од сè и тука живее во Скопје. Ми покажа со прст зад „Капитол“, подалеку од мене.
И тоа беше сè од нашата средба со Ѓузепе, драг читателу. Траеше минута-две додека двапати се вклучи зеленото на семафорот и не се разделивме. Само му реков: „Сакам следниот пат да се видиме не на помин пред семафор, туку на кафе, па и чашка ракија, да поприкажуваме за нашата македонска болка“. Но и јас и тој, замаени од средбата со знак на некое чудно откровение во кое се препознавме молскавично кармички како некои многу блиски од некој минат живот, се разделивме без да размениме телефон, а јас од тогаш еве веќе една година само зјапам во луѓето, минувајќи го пешачкиот пред „Капитол“, не би ли го здогледал меѓу некои од нив Ѓузепе, мојот брат по болка. Така мислам и така го сетив тоа, драг читателу. Но, ни трага од него. Како да се загубил во некоја четврта димензија на времето. Ни тој да ме сретне мене повторно, ни јас него. Но се надевам дека е здрав и жив и дека нашите изохипси по математичката формула на Господ пак ќе се вкрстат во некој златен пресек на нова средба.
Тоа и толку дотука, до хијатусот што зјае сега за сега меѓу првата ненадејна и следната средба меѓу нас со Ѓузепе. А ти ме прашуваш, драг читателу, за поконкретен опис на овој сега и за тебе веќе таинствен лик. Да. Замисли извиена, над нормален раст фигура, како што ми се стори, многу слична на издолжените фигури на италијанскиот модерен скулптор Џакомети, меланхолични и со поглед запатени кон вечноста. Метафизички од петици до глава.
Таков и со таков поглед, како што ми се стори мигновено, и Ѓузепе отпосле ме натера да мислам дека современите Италијанци, колку и да звучи тоа парадоксално, не се директни наследници на суровата Римска Империја и Римјаните, кои цицаа млеко од волчицата, па и останаа такви со волча нарав. Мислам, тоа е моја хипотеза, дека такви нив ги наследија западноевропските жестоки колонизаторски нации, а дека современите Италијанци всушност имаат повеќе врска со Тројанците што ја преплавија Италија по поразот во Тројанската војна од лукавите и сè до денес подли Грци. Во таа војна, пак, да се знае, на страната на правдољубивите Тројанци против Грците војуваа и Македонците, бранејќи ги принципите на срцето и љубовта од нив. Затоа, со темна атавистичка патека на омразата, тие ни се одмаздија во Преспа 2018.
Нужна дигресија. Дека имам право на оваа хипотеза, пак, на амалгамската врска на современите Италијанци со Тројанците сведочат и големите класичари на италијанската поезија Вергилиј и Овидиј што имаат тројански корени. Па, и нивната етрурска уметност, која заедно со асировавилонската е претходница на експресионизмот во модерна Европа. Уметноста во која до бесвест бил заљубен англискиот писател и поет Д.Х. Лоренс, автор на најубавиот европски еротски роман „Леди Четерли“, кој постојано прашувал зошто таа уметност секогаш е на маргините од европските енциклопедии и истории на уметноста, наспроти старогрчката, за да заклучи во стилот на еурека на крајот дека тоа е затоа што Европа патолошки трупа сè во грчка вреќа. Да, драги Ѓузепе, оти во неа сега таа ја стави и нашата златна Античка Македонија. Ако и запре тука.
Така и Ѓузепе, како што ми се стори, е амалгам со Тројанците, а не со Римјаните што заседнаа на север и запад кај Англоскасонците, Галите и Германите. Мислам дека тој ќе се согласи со мојата хипотеза. Оти, на пример, како илустрација зарем можат да бидат фашисти по менталитет Италијанците како што им го наметна тоа Хитлер преку Мусолини. Оти нивниот психолошки медитерански хабитус е многу поинаков од северно и западноевропскиот, што е наследство на римскиот како цивилизациска придобивка. Оти Италијанците се ведар и во убава мера дионизиски темперамент, му се радуваат на животот. Така ги видел нив како дете за време на окупацијата во Втората светска војна и одличниот македонски романсиер Методија Фотев во своите романи, како жизнерадосни епикурејци, шармери, заводници и љубовџии.
Тука ставаме веќе точка, драг читателу. Тоа е приказната за Ѓузепе, случајна и неслучајна истовремено, на прв поглед речиси безначајна епизода, ама силно доживеана, а со силната болка на Ѓузепе за македонската болка. И јас верувам дека тоа не е наша единствена средба со него. Верувам дека тој е здрав и жив и дека наскоро, откако ќе ја прочита оваа колумна, ќе ме побара и ќе разговараме долго, долго, не само за болката туку и за радоста од Македонија, која како што се покажа многупати низ столетијата до денес е неуништлива, оти сигурно е под закрила на некоја тајна сила. Господ, кој друг, драги Ѓузепе. Оти Македонија и Македонците како Исус не се составени само од атомите на маките и распетијата туку и од електроните на воскресението и спасението. Па, зарем случајно и апостол Павле им се обрати на Македонците во Солун дека се „народ од почетокот избран за спасение на светот.“
Толку за денеска, драг читателу. Западната ариевска цивилизација, како што рече и Томас Ман, не заврши со Хитлер. Таа, сите знаци говорат во прилог на тоа, по нејзините две светски војни повторно му се приклонува на варварството како избор, таа не сака мир во Украина. По никоја цена, сè до конечно меѓусебно истребување на двете завојувани словенски омразени страни во неа. Светот се ниша на гнил конец над бездна. И само што не се урнал во неа, драг читателу.
