Не правете грешка, дури и во социјалистичко време имаше поединци што беа поеднакви од еднаквите, од другите. Оној што беше поверен, често само на зборови, беше близок до кадровски станови и добри локации, пред сѐ оние во Белград
Во моите текстови, вклучувајќи го и најновиот ракопис „Незавршеното минато“, најмногу, ако не и исклучиво, се занимавав со економски теми. Националното прашање и демократијата ги спомнав како политички процеси до степен до кој тоа беше неопходно за разбирање на економските појави. Овде ќе го сменам редоследот. Ќе почнам со демократијата. Како што созревам, сè повеќе сфаќам дека само се тежнее кон демократија, нема апсолутна и еднаш засекогаш дадена демократија. Кога ќе се освојат нејзините нови хоризонти, веќе на стартот сама се сопнува и пробива. Како топло ковано железо, брзо се деформира. „Ќе може ли слободата да пее, како што пееја за неа робовите“.
И така во сите времиња и сите системи. Да тргнеме од Француската буржоаска револуција (1789), кога беа разбиени благородништвото и феудализмот, беше донесена Декларацијата за правата на човекот, граѓанинот – слобода, еднаквост и приватна сопственост. И тогаш овие нови светли хоризонти на цивилизациска надеж наскоро беа завиткани во костумите на национално разбудените народи, кои станаа премногу тесни, националистички и како такви ги водеа членовите на различните национални заедници во Првата светска војна.
Демократијата падна на првиот тест. Таа стана територијална, а не културна вредност од заеднички интерес. Подоцна таа само ги потврди своите неуспеси. Моќта и желбата за владеење на поновите „ослободители“ беа спакувани во неа во различни форми. Кога ќе успеат во тоа, тогаш речиси сите влади спроведуваат политика во која од античко време е вграден принципот на Макијавели: „Кога чинот те обвинува, резултатот те оправдува“.
Мојот сосед од селото Лаќарка, проф. д-р Јован Комшиќ неодамна ја објави книгата „Демократијата во маглата на националната преродба“, во која ги опишува заобиколувањата на демократските процеси. За своите тези го цитира Милован Ѓилас, кој на 10 август 1989 година, односно во времето на постоењето на СФРЈ, напишал: „Србите со својата сегашна политика итаат во граѓанска национално-верска војна, која ќе ја изгубат“.
Со цел доследно да го придружувам падот на демократијата, ќе користам пример што метафорично ја покажува фаличната природа на демократските процеси во сите времиња, вклучувајќи ги и системите. Да замислиме пет прегладнети затвореници од логор или зандана на кои им е послужен топол бурек, и тоа само еден. Кој прв ќе стигне до него? На почетокот сите се еднакви, демократски сите имаат еднакви шанси и права. Ќе дојде тој што е најсилен, има моќ. Така е денес во светот, демократијата се поистоветува со сила, интерес, моќ – глобализам. Има сѐ помалку ресурси, но населението се зголемува. Оние со натпросечна моќност добиваат пристап до сè поретки ресурси. Таму се деформираше силата или, ако сакате, фројдовска дефлорација на демократијата. Така било отсекогаш, така ќе биде, ресурси има сѐ помалку и помалку, апсолутната правичност (демократијата) не помага многу. Моќта и алчноста стануваат правило во начинот на присвојување на бисерите на природата.
За жал, на демократијата може да ѝ наштети и пресилното дозирање на националното прашање. Да се потсетиме на Хитлер, кој на својата нација ѝ понуди став дека секој од нив е прво Германец, а потоа граѓанин. Татковината пред сѐ. Србија во 1990-тите беше сцена на излив на национални чувства, кои, без доволна контрола и насока, набрзо се претворија во малигни процеси. Демократијата повторно настрада, овој пат од национална причина. На скалилата на националната „корекција“ на Србија, во тие години се офајдија мал број енормно збогатени поединци, а огромното мнозинство осиромашија и ограбија. Создадена како крајно груба земја на социоекономски план, Србија уште долго нема да се смири.
Да немаме заблуди, дури и во социјалистичко време имаше и поединци што беа поеднакви од еднаквите, од другите. Оној што му беше поверен на системот, често само на зборови, полесно доаѓаше до кадровски станови и добри локации, пред сѐ оние во Белград. Да не зборуваме за маргинализацијата на таканаречените непријатели на социјализмот. Деца, ние како мали на село, послушни граѓани, им завидувавме на некои што доаѓаат од Белград, мислејќи дека секој ден се среќаваат со Ѓорѓе Марјановиќ, Мија Алексиќ, Чкаља… Душко Радовиќ: „Кој утрово се разбуди во Белград веќе постигнал многу во животот“. Демократијата куцаше, и тоа не малку, дури и во социјализмот.
Демократијата е само стремеж и секогаш во од, корекција на нејзините остро збрчкани рабови што ги подигаа, ги градеа „ослободителите“ од претходниот систем. Тие го искористија тоа. Кога тие рабови стануваат закоравени, карпести, прераснуваат во цели карпи, тогаш потпалубниот дел се возбудува, се вознемирува и трепери, пропаѓа. „Готов е“, да се потсетиме на слоганот од 5 и 6 октомври 2000 година. И така секогаш. За денешната ера сметам дека не е доволно да се смени режимот на власт, туку дека е дојдено време да се смени системот на општествени вредности, да се донесе нов устав на Србија. За ова пишувам деновиве во мојата нова книга „Незавршеното минато“, неодамна предадена на издавачот.
Синиша Корица
(politika.rs)
